© Borgis - Medycyna Rodzinna 2/2005, s. 71-72
Kamil Hozyasz
Kwas foliowy – zarys tematu. Źródła witaminy, zapobieganie wadom wrodzonym
Folic acid: sources, prevention of congenital abnormalities – short review
z Kliniki Pediatrii Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. A. Milanowski
Summary
Taking folate before conception and then for the first trimester reduces the risk of ocurrence of congenital abnormalities. Promoting the use of folic acid supplements is an importing issue for family doctors.
W medycynie kwasem foliowym (folianami) określa się grupę związków chemicznych rozpuszczalnych w wodzie, będących pochodnymi kwasu pteroiloglutaminowego. Zawierają one pierścień zasady pterydynowej, cząsteczki kwasu paraaminobenzoesowego oraz kwasu glutaminowego. W skład naturalnych folianów wchodzi zazwyczaj od trzech do siedmiu reszt glutaminowych. Kwas foliowy, wytwarzany przez bakterie, grzyby i rośliny, jest niezbędną witaminą dla ssaków. Podobieństwo sulfonamidów do kwasu paraaminobenzoesowego jest podstawą ich hamującego wpływu na rozwój drobnoustrojów samodzielnie wytwarzających foliany. Pochodne kwasu foliowego odgrywają istotną rolę w syntezie kwasów nukleinowych oraz przenoszeniu grup jednowęglowych (przemiany aminokwasów jak: seryna, glicyna, histydyna, metionina i homocysteina; biosynteza choliny; metylacja DNA – upośledzenie tego procesu może prowdzić m.in. do utraty kontroli nad protoonkogenami). Preparaty kwasu foliowego znajdują zastosowanie w leczeniu i profilaktyce wielu patologii, np. niedokrwistości makrocytarnej, nieswoistych zapaleniach jelit, aktywnej celiakii, depresji, zaburzeniach organogenezy, nawracających poronieniach i rzucawce porodowej, miażdżycy (8). Zazwyczaj całkowita dobowa podaż kwasu foliowego (dieta + farmaceutyki) w ilości 300-400 mcg/dobę ustala stężenia promiażdżycowego aminokwasu homocysteiny, który zyskał przydomek „cholesterolu XXI wieku”, w przedziale od małych do średnich u większości osób. Kwas paraaminosalicylowy, sulfasalazyna, niektóre leki przeciwpadaczkowe, izoniazyd, doustne środki antykoncepcyjne zwiększają zapotrzebowanie na tę witaminę.
Głównym źródłem kwasu foliowego w diecie człowieka są surowe ciemnozielone i pomarańczowe warzywa oraz owoce, żółtka jaj, żółte sery, wątróbka, produkty zbożowe z „grubego” przemiału. W ostatnich latach wzrasta spożycie warzyw i owoców, ale jednocześnie występują trendy mogące zmniejszać dobową podaż tej witaminy w diecie. W wysokoprzetworzonych produktach spożywczych systematycznie maleje zawartość witaminy w czasie długotrwałego przechowywania. W Polsce nadal duże jest spożycie pieczywa, ale maleje udział wypieków z mąki żytniej (to zboże cechuje największa zawartość witaminy) na tzw. zaczynie (w czasie „wyrastania” ciasta syntetyzowane są duże ilości kwasu foliowego).
Zarówno osoby dorosłe jak i młodzież cechuje małe przeciętne spożycie kwasu foliowego (2, 3). U jednej trzeciej pacjentów hospitalizowanych w Polsce występują niedobory kwasu foliowego (6).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Buttriss J.: Strategies designed to increase awareness about folates and health, and to increase folate intake: an overview. First International Conference on Folates Analysis, Bioavailability and Health, 2004: 232-233. 2.Charzewska J., et al.: Folate intake in the population of young females at reproductive age and in the elderly population. First International Conference on Folates Analysis, Bioavailability and Health, 2004: 179-183. 3.Chwojnowska Z., et al.: Folate intake in adolescent population. First International Conference on Folates Analysis, Bioavailability and Health, 2004: 170-175. 4.Czeizel A.E., Dudas I.: Prevention of the first occurrence of neural-tube defects by periconceptional vitamin supplementation. N. Engl. J. Med., 1992;327: 1832-1835. 5.De Jong-Van der Berg L.T., et al.: Trends and predictors of folic acid awarness and periconceptional use in pregnant women. Am. J. Obstet. Gynecol., 2005;192:121-128. 6.Dzieniszewski J., et al.: Nutritional status of patients hospitalised in Poland. Eur. J. Clin. Nutr., 2005; 59: 552-5560. 7. Hozyasz K.: Hiperhomocysteinemie. W: Wybrane Choroby Metaboliczne u Dzieci, red. B. Cabalska. PZWL, Warszawa 2002. 8.Hozyasz K.: Kwas foliowy - rola w profilaktyce i leczeniu wybranych chorób. Przegl. Pediatr., 1999; 29: 106-110. 9.Knudsen V.K., et al.: Low compliance with recommendations on folic acid use in relation to pregnancy: is there a need for fortification? Public. Health. Nutr., 2004; 7: 843-850. 10.Mierzejewska E., Brzeziński Z.J.: The national primary prevention program of neural tube defects in Poland. Arch. Perinat. Med., 2005; supl.: 24. 11.MRC Vitamin Study Research Group. Prevention of neural tube defects: results of the Medical Research Council vitamin study. Lancet 1991; 338: 131-137. 12.Stanowisko Zespołu Ekspertów w sprawie zapobiegania wadom wrodzonym cewy nerwowej poprzez stosowanie kwasu foliowego. Przegl. Pediatr., 1997; 27: 84-86. 13.Szamotulska K., et al.: Knowledge and behaviours toward folic acid among Polish women in 2001 and 2003 years. Arch. Perinat. Med., 2005; supl.: 57. 14.Wartanowicz M., et al.: Assessment of nutritional folate status and selected vitamin status of women of childbearing age. Eur. J. Clin. Nutr., 2001; 55; 743-747. 15.Wentzel P., et al.: Folic acid supplementation dimnishes diabetes- and glucose-induced dysmorphogenesis in rat embryos in vivo and in vitro. Diabetes 2005; 54: 546-553.
