© Borgis - Medycyna Rodzinna 3/2014, s. 121-127
Wojciech Chalcarz, Sylwia Merkiel, Dagmara Mielczarek
Umiejętności ruchowe i sprzęt sportowo-rekreacyjny dzieci przedszkolnych z Turku oraz postawy ich rodziców wobec aktywności fizycznej
Motor skills and sports equipment of preschool children from Turek and their parents’ attitude towards physical activity
Zakład Żywności i Żywienia, Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań
Summary
Introduction. In order to work out effective programmes aimed at increasing physical activity in preschoolers, it is necessary to investigate the factors which determine children’s physical activity.
Aim. The aim was to investigate motor skills of preschool children from Turek, including the involvement of family members and other persons in teaching these skills, as well as sports equipment owned by the children and their parents’ attitude towards physical activity.
Material and methods. Parents of 110 children, including 44 girls and 66 boys, filled in questionnaires on their children’s motor skills, the involvement of family members and other persons in teaching these skills, sports equipment owned by the children and their attitude towards physical activity. Statistical analysis was carried out by means of the IBM SPSS Statistics 21 computer programme. The studied children were divided according to gender.
Results. Statistically significant differences were observed between the percentages of girls and boys who had the skill of rollerblading. Both in the studied girls and boys, as well as in the whole group of children, statistically significant correlation coefficients were found between owning skates, skis, rollerblades and skipping rope, and motor skills which require using this equipment.
Conclusions. Lower percentages of children, especially boys, who had the analysed motor skills in comparison to the previously studied preschoolers, along with the lack of preschool staff’s involvement in teaching the children motor skills show the need to work out physical activity programme which should be obligatory and free of charge to all preschool children.
Wprowadzenie
W naukach o żywieniu człowieka i kulturze fizycznej od dawna zwraca się uwagę na konieczność czynnego uprawiania aktywności fizycznej od najmłodszych lat (1-5), gdyż stanowi ona podstawę przeciwdziałania chorobom dietozależnym. Podkreśla się również znaczenie i rolę rodziców (6-10) i wychowawców przedszkolnych (9, 11, 12) w codziennej aktywności fizycznej dzieci w wieku przedszkolnym oraz wpływ takich czynników, jak stan zdrowia dziecka (13, 14), pogoda (15, 16), wyposażenie przedszkoli (17, 18), zagęszczenie placu zabaw (18, 19) oraz warunki środowiskowe (11, 20, 21) i sąsiedzkie (22). Tylko w niektórych pracach analizuje się umiejętności ruchowe dzieci przedszkolnych i udział różnych osób w nauczaniu tych umiejętności, posiadany przez dzieci sprzęt sportowo-rekreacyjny oraz postawy rodziców wobec aktywności fizycznej (23-27). Poznanie tych czynników ułatwi opracowanie programów edukacyjnych umożliwiających zwiększenie aktywności fizycznej dzieci przedszkolnych.
Cel pracy
Celem niniejszej pracy było poznanie umiejętności ruchowych dzieci w wieku przedszkolnym z Turku, z uwzględnieniem udziału różnych osób w nauczaniu tych umiejętności, a także poznanie posiadanego przez dzieci sprzętu sportowo-rekreacyjnego oraz reprezentowanych przez rodziców postaw wobec aktywności fizycznej.
Materiał i metody
Rodzice 110 dzieci, w tym 44 dziewczynek i 66 chłopców, uczęszczających do przedszkoli w Turku wypełnili ankietę dotyczącą umiejętności ruchowych dzieci, udziału członków rodziny oraz innych osób w nauczaniu tych umiejętności, posiadanego przez dzieci sprzętu sportowo-rekreacyjnego oraz własnych postaw wobec aktywności fizycznej, które obejmowały stosunek rodziców do aktywności fizycznej dzieci i aktywność fizyczną rodziców. Pytania dotyczące umiejętności ruchowych dzieci, udziału członków rodziny oraz innych osób w nauczaniu tych umiejętności, posiadanego przez dzieci sprzętu sportowo-rekreacyjnego oraz stosunku rodziców do aktywności fizycznej dzieci były wykorzystane w badaniach dzieci z przedszkoli w nowosądeckim (23), Poznaniu (24), Darłowie (25), Pile (26) i w województwie mazowieckim (27). Charakterystykę ankietowanej grupy dzieci podaliśmy w naszej wcześniejszej pracy (28).
Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej przy Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Przed rozpoczęciem badań zorganizowano zebranie dla rodziców w celu przekazania informacji na temat metod badań oraz uzyskania zgody na ich przeprowadzenie.
Statystyczną analizę wyników przeprowadzono przy pomocy programu komputerowego IBM SPSS Statistics 21. Przyjęto podział badanej grupy w zależności od płci.
W celu określenia różnic istotnych pomiędzy cechami jakościowymi zastosowano test χ2 niezależności Pearsona. Jeśli odsetek populacji był mniejszy niż 20% w przynajmniej jednej z podgrup dla przynajmniej jednej odpowiedzi, stosowano test U Manna-Whitneya. Za istotne uznano różnice na poziomie istotności p ≤ 0,05.
Do sprawdzenia zależności między posiadaniem sprzętu sportowo-rekreacyjnego a umiejętnościami ruchowymi badanych dzieci obliczono współczynniki korelacji. Zastosowano korelacje rang Spearmana ze względu na rangowy charakter zmiennych. Współczynniki korelacji uznawano za istotne przy p ≤ 0,05.
Wyniki
Umiejętności ruchowe
W tabeli 1 przedstawiono umiejętności ruchowe badanych dzieci w wieku przedszkolnym z Turku w zależności od płci, a w tabeli 2 – udział członków rodziny oraz innych osób w nauczaniu tych umiejętności. Stwierdzono statystycznie istotne zróżnicowanie odsetka dziewczynek i chłopców umiejących jeździć na rolkach. Jazdę na rolkach opanował wyższy odsetek dziewczynek niż chłopców: 27,3% dziewczynek i 7,6% chłopców.
Tabela 1. Umiejętności ruchowe badanych dzieci (%).
| Lp. | Umiejętność ruchowa | Dziewczynki
(n = 44) | Chłopcy
(n = 66) | Ogółem
(n = 110) |
| 1. | Jazda na łyżwach | 4,5 | 4,5 | 4,5 |
| 2. | Jazda na nartach | 15,9 | 9,1 | 11,8 |
| 3. | Jazda na rolkach | 27,3 | 7,6 | 15,5 |
| 4. | Jazda na rowerze dwukołowym | 61,4 | 63,6 | 62,7 |
| 5. | Pływanie | 20,5 | 15,2 | 17,3 |
| 6. | Skakanie na skakance | 52,3 | 43,9 | 47,3 |
Pogrubionym drukiem oznaczono istotność przy p ≤ 0,05.
Tabela 2. Udział członków rodziny oraz innych osób w nauczaniu umiejętności ruchowych badanych dzieci (%).
| Lp. | Umiejętność ruchowa | Kto nauczył | Dziewczynki
(n = 44) | Chłopcy
(n = 66) | Ogółem
(n = 110) |
| 1. | Jazda na łyżwach | Rodzice | 100,0 | 66,7 | 80,0 |
| Dziadkowie | 0,0 | 33,3 | 20,0 |
| 2. | Jazda na nartach | Rodzice | 57,1 | 66,7 | 61,5 |
| Dziadkowie | 0,0 | 16,7 | 7,7 |
| Inne osoby | 42,9 | 16,7 | 30,8 |
| 3. | Jazda na rolkach | Rodzice | 66,7 | 66,7 | 66,7 |
| Starsze rodzeństwo | 8,3 | 16,7 | 11,1 |
| Inne osoby | 25,0 | 16,7 | 22,2 |
| 4. | Jazda na rowerze | Rodzice | 74,1 | 85,7 | 81,2 |
| Dziadkowie | 3,7 | 4,8 | 4,3 |
| Starsze rodzeństwo | 0,0 | 2,4 | 1,4 |
| Inne osoby | 22,2 | 7,1 | 13,0 |
| 5. | Pływanie | Rodzice | 55,6 | 70,0 | 63,2 |
| Inne osoby | 44,4 | 30,0 | 36,8 |
| 6. | Skakanie na skakance | Rodzice | 76,2 | 78,6 | 77,6 |
| Starsze rodzeństwo | 4,8 | 14,3 | 10,2 |
| Inne osoby | 19,0 | 7,1 | 12,2 |
Sprzęt sportowo-rekreacyjny a umiejętności ruchowe
W tabeli 3 przedstawiono sprzęt sportowo-rekreacyjny posiadany przez badane dzieci w wieku przedszkolnym z Turku w zależności od płci. Nie stwierdzono statystycznie istotnego zróżnicowania odsetka dziewczynek i chłopców posiadających analizowany sprzęt sportowo-rekreacyjny.
Tabela 3. Sprzęt sportowo-rekreacyjny (%).
| Lp. | Sprzęt | Dziewczynki
(n = 44) | Chłopcy
(n = 66) | Ogółem
(n = 110) |
| 1. | Łyżwy | 9,1 | 9,1 | 9,1 |
| 2. | Narty | 9,1 | 10,6 | 10,0 |
| 3. | Piłka | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| 4. | Rolki | 31,8 | 24,2 | 27,3 |
| 5. | Rower | 95,5 | 100,0 | 98,2 |
| 6. | Sanki | 95,5 | 98,5 | 97,3 |
| 7. | Skakanka | 79,5 | 68,2 | 72,7 |
| 8. | Wrotki | 6,8 | 6,1 | 6,4 |
| 9. | Hulajnoga | 84,1 | 68,2 | 74,5 |
| 10. | Inny sprzęt | 20,5 | 15,2 | 17,3 |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Lambourne K, Donnelly JE: The role of physical activity in pediatric obesity. Pediatr Clin North Am 2011; 58(6): 1481-1491. doi: 10.1016/j.pcl.2011.09.004. 2. Morgan PJ, Barnett LM, Cliff DP et al.: Fundamental movement skill interventions in youth: a systematic review and meta-analysis. Pediatrics 2013; 132(5): e1361-1383. doi: 10.1542/peds.2013-1167. 3. Wu Y, Lau BD, Bleich S et al.: Future Research Needs for Childhood Obesity Prevention Programs. Future Research Needs Paper No. 31. (Prepared by the Johns Hopkins University Evidence-based Practice Center under Contract No. 290-2007-10061-I.) Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality. June 2013. Addendum August 2013. Dostępne na stronie: www.effectivehealthcare.ahrq.gov/reports/final.cfm. 4. Swift DL, Johannsen NM, Lavie CJ et al.: The role of exercise and physical activity in weight loss and maintenance. Prog Cardiovasc Dis 2014; 56(4): 441-447. doi: 10.1016/j.pcad.2013.09.012. 5. Temple M, Robinson JC: A systematic review of interventions to promote physical activity in the preschool setting. J Spec Pediatr Nurs 2014 May 30. doi: 10.1111/jspn.12081 (Epub ahead of print). 6. Golley RK, Hendrie GA, Slater A, Corsini N: Interventions that involve parents to improve children’s weight-related nutrition intake and activity patterns – what nutrition and activity targets and behaviour change techniques are associated with intervention effectiveness? Obes Rev 2011; 12(2): 114-130. doi: 10.1111/j.1467-789X.2010.00745.x. 7. Craig CL, Cameron C, Tudor-Locke C: Relationship between parent and child pedometer-determined physical activity: a sub-study of the CANPLAY surveillance study. IJBNPA 2013; 10: 8. Dostępne na stronie: http://www.ijbnpa.org/content/10/1/8. 8. Hesketh KR, Goodfellow L, Ekelund U et al.: Activity levels in mothers and their preschool children. Pediatrics 2014; 133(4): e973-980. doi: 10.1542/peds.2013-3153. 9. Natale RA, Messiah SE, Asfour L et al.: Role Modeling as an Early Childhood Obesity Prevention Strategy: Effect of Parents and Teachers on Preschool Children’s Healthy Lifestyle Habits. J Dev Behav Pediatr 2014; 35(6): 378-387. doi: 10.1097/DBP.000000000000007. 10. Manios Y, Androutsos O, Katsarou C et al.: ToyBox-study group. Designing and implementing a kindergarten-based, family-involved intervention to prevent obesity in early childhood: the ToyBox-study. Obes Rev 2014; 15 (suppl. 3): 5-13. doi: 10.1111/obr.12175. 11. Van Cauwenberghe E, Labarque V, Gubbels J et al.: Preschooler’s physical activity levels and associations with lesson context, teacher’s behavior, and environment during preschool physical education. Early Child Res Q 2012; 27(2): 221-230. doi:10.1016/j.ecresq.2011.09.007. 12. Androutsos O, Katsarou C, Payr A et al.: ToyBox-study group. Designing and implementing teachers’ training sessions in a kindergarten-based, family-involved intervention to prevent obesity in early childhood. The ToyBox-study. Obes Rev 2014; 15 (suppl. 3): 48-52. doi: 10.1111/obr.12182. 13. Weiner DJ, McDonough J, Allen J: Asthma as a barrier to children’s physical activity. Pediatrics 2007; 119(6): 1247-1248; author reply 1248-1249. 14. Fereday J, MacDougall C, Spizzo M et al.: “There’s nothing I can’t do – I just put my mind to anything and I can do it”: a qualitative analysis of how children with chronic disease and their parents account for and manage physical activity. BMC Pediatr 2009; 9: 1. doi: 10.1186/1471-2431-9-1. 15. Tucker P, Gilliland J: The effect of season and weather on physical activity: a systematic review. Public Health 2007; 121(12): 909-922. 16. Boldemann C, Dal H, Mårtensson F et al.: Preschool outdoor play environment may combine promotion of children’s physical activity and sun protection. Further evidence from Southern Sweden and North Carolina. Sci Sports 2011; 26(2): 72-82. doi:10.1016/j.scispo.2011.01.007. 17. Nielsen G, Bugge A, Hermansen B et al.: School playground facilities as a determinant of children’s daily activity: a cross-sectional study of Danish primary school children. J Phys Act Health 2012; 9(1): 104-114. 18. Nicaise V, Kahan D, Reuben K, Sallis JF: Evaluation of a redesigned outdoor space on preschool children’s physical activity during recess. Pediatr Exerc Sci 2012; 24(4): 507-518. 19. Van Cauwenberghe E, De Bourdeaudhuij I, Maes L, Cardon G: Efficacy and feasibility of lowering playground density to promote physical activity and to discourage sedentary time during recess at preschool: a pilot study. Prev Med 2012; 55(4): 319-321. doi: 10.1016/j.ypmed.2012.07.014. 20. Durant N, Kerr J, Harris SK et al.: Environmental and safety barriers to youth physical activity in neighborhood parks and streets: reliability and validity. Pediatr Exerc Sci 2009; 21(1): 86-99. 21. Larson TA, Normand MP, Morley AJ, Hustyi KM: The Role of the Physical Environment in Promoting Physical Activity in Children Across Different Group Compositions. Behav Modif 2014 Jul 21. pii: 0145445514543466. (Epub ahead of print). 22. Carver A, Timperio A, Crawford D: Playing it safe: the influence of neighbourhood safety on children’s physical activity. A review. Health Place 2008; 14(2): 217-227. 23. Chalcarz W, Merkiel S: Charakterystyka aktywności ruchowej nowosądeckich dzieci w wieku przedszkolnym. Med Sport 2005; 21(6): 425-431. 24. Chalcarz W, Merkiel S, Pach D, Lasak Ż: Charakterystyka aktywności fizycznej poznańskich dzieci w wieku przedszkolnym. Med Sport 2008; 24(5): 318-329. 25. Merkiel S, Chalcarz W, Roszak M: Analiza aktywności fizycznej dzieci w wieku przedszkolnym z Darłowa. Część II. Umiejętności ruchowe, sprzęt sportowo-rekreacyjny oraz postawy rodziców wobec aktywności fizycznej. Med Rodz 2014; 17(1): 12-18. 26. Merkiel S, Chalcarz W: Analysis of physical activity in preschool children from Piła. Part 2. Motor skills, sports equipment and parents’ attitude towards physical activity. New Med (Wars.) 2014; 18(1): 12-18. 27. Merkiel S, Chalcarz W, Deptuła M: Umiejętności ruchowe i sprzęt sportowo-rekreacyjny dzieci w wieku przedszkolnym z województwa mazowieckiego oraz postawy ich rodziców wobec aktywności fizycznej. Med Rodz 2014; 17(2): 46-53. 28. Merkiel S, Chalcarz W, Mielczarek D: Zwykła i dodatkowa aktywność fizyczna oraz ulubione formy spędzania czasu wolnego dzieci przedszkolnych z Turku. Med Rodz 2014; 18(3): 112-120. 29. Ożdziński J, Chalcarz W: Zdrowie przez wychowanie fizyczne i sport. Wychow Fiz Zdr 1994; 4: 193-197. 30. Physical Activity Guidelines for Americans Midcourse Report Subcommittee of the President’s Council on Fitness, Sports & Nutrition. Physical Activity Guidelines for Americans Midcourse Report: Strategies to Increase Physical Activity Among Youth. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, 2012. 31. The British Heart Foundation National Centre for Physical Activity and Health (BHFNC). Physical activity guidelines for the early years. Dostępne na stronie: http://www.bhfactive.org.uk/earlyyearsguidelines/index.html. Stan z dnia 3 stycznia 2014 roku. 32. Canadian Physical Activity Guidelines and Canadian Sedentary Behaviour Guidelines. Your Plan to Get Active Every Day. Canadian Society for Exercise Physiology. Dostępne na stronie: www.csep.ca/guidelines. Stan z dnia 3 stycznia 2014 roku. 33. Goleman D: Inteligencja emocjonalna. Sukces w życiu zależy nie tylko od intelektu, lecz od umiejętności kierowania emocjami. Wyd. jubileuszowe światowego bestselleru. Media Rodzina, Poznań 2012. 34. Nielsen G, Pfister G, Andersen LB: Gender differences in the daily physical activities of Danish school children. EPER 2011; 17(1): 69-90. doi: 10.1177/1356336X11402267. 35. Seabra A, Mendonça D, Maia J et al.: Gender, weight status and socioeconomic differences in psychosocial correlates of physical activity in schoolchildren. J Sci Med Sport 2013; 16(4): 320-326. doi: 10.1016/j.jsams.2012.07.008. 36. Vašíčková J, Groffik D, Frömel K et al.: Determining gender differences in adolescent physical activity levels using IPAQ long form and pedometers. Ann Agric Environ Med 2013; 20(4): 749-755. 37. Crespo NC, Corder K, Marshall S et al.: An examination of multilevel factors that may explain gender differences in children’s physical activity. J Phys Act Health 2013; 10(7): 982-992. 38. Koohpayehzadeh J, Etemad K, Abbasi M et al.: Gender-specific changes in physical activity pattern in Iran: national surveillance of risk factors of non-communicable diseases (2007-2011). Int J Public Health 2014; 59(2): 231-241. 39. Alhassan S, Nwaokelemeh O, Ghazarian M et al.: Effects of locomotor skill program on minority preschoolers’ physical activity levels. Pediatr Exerc Sci 2012; 24(3): 435-49. 40. Hamre B, Hatfield B, Pianta R, Jamil F: Evidence for general and domain-specific elements of teacher-child interactions: associations with preschool children’s development. Child Dev 2014; 85(3): 1257-1274. doi: 10.1111/cdev.12184. 41. Sterdt E, Pape N, Kramer S et al.: Do preschools differ in promoting children’s physical activity? An instrument for the assessment of preschool physical activity programmes. BMC Public Health 2013; 13: 795. doi: 10.1186/1471-2458-13-795. 42. Van Cauwenberghe E, De Craemer M, De Decker E et al.: The impact of a teacher-led structured physical activity session on preschoolers’ sedentary and physical activity levels. J Sci Med Sport 2013; 16(5): 422-426. doi: 0.1016/j.jsams.2012.11.883.
