© Borgis - Nowa Pediatria 3/2014, s. 78-81
Teresa Ryczer, *Lidia Zawadzka-Głos, Katarzyna Sobczyk
Wrodzone anomalie szyi u dzieci: torbiele i przetoki szyi
Congenital anomalies of the neck: neck cysts and fistulas
Klinika Otolaryngologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Kliniki: dr hab. n. med. Lidia Zawadzka-Głos
Summary
Introduction. Branchial cleft cysts, thyroglossal duct cysts and branchial cleft fistulas are congenital anomalies. Differential diagnosis consist of lesions that have congenital, inflammatory or neoplastic etiology.
Material and methods. Retrospective analysis of patients with neck masses that have been hospitalized in the Department of Pediatric Otorhinolaryngology of Medical University of Warsaw in years 2011 to 2013 have been done. The group of 47 children with initial diagnosis of branchial cleft cyst, thyroglossal duct cyst and branchial cleft fistula was selected. Demographic characteristics, localization of the lesion, type of diagnostic imaging, antibiotic therapy and management was evaluated.
Results. There were 47 patients (M:27, F:20). Final diagnosis confirmed initial diagnosis in 39 cases: thyroglossal duct cyst n = 17, branchial cleft cyst n = 13, branchial cleft fistula n = 9. Other results of histopathological examination stated: atheroma, lymphangioma cavernosum, epithelioma calcificans Mahlerbe. Thyroglossal duct cyst was more frequent in boys (p < 0.05). Branchial cleft cyst and branchial cleft fistula were more often right-sided (p < 0.01). Branchial cleft cysts were more frequent in patients over 15 years old (p < 0.01). Diagnostic imaging tests performed were ultrasonography (65%), computed tomography (19%), thyroid scyntygraphy (14%).
Conclusions. The most frequent congenital lesion was thyroglossal duct cyst and it was more frequent in males. Branchial cleft cysts manifested more frequently in children over 15 years old. Branchial cleft cyst and fistulas were more often right-sided. Clinical features of thyroglossal duct cyst or branchial cleft cyst may imitate neck masses of different etiology. Ultrasonography should be first-line imaging in a patient with neck mass. A patient with branchial cleft cyst, thyroglossal duct cyst or branchial cleft fistula should undergo surgical treatment.
WSTĘP
Torbiele i przetoki szyi należą do zmian wrodzonych. Powstają na skutek zaburzeń rozwojowych tkanek płodowych: kieszonki gardłowej, łuków skrzelowych i przewodu tarczowo-językowego (1-4). Zarówno torbiele, jak i przetoki mogą mieć charakter wewnętrzny, kiedy uwypuklają się lub otwierają się do gardła lub zewnętrzny, kiedy są widoczne na powierzchni szyi (1).
W większości opracowań naukowych podaje się, iż torbiele boczne szyi w 95% wywodzą się z II łuku skrzelowego (4). Jednakże w ostatnim czasie teoria skrzelopochodna rozwoju torbieli bocznych jest zastępowana przez teorię, która sugeruje, iż torbiele boczne rozwijają się z pozostałości nabłonkowych w obrębie węzłów chłonnych szyi. Wiek pacjentów, u których się one ujawniają, również sugerowałby zmianę nabytą. Dodatkowo może wskazywać na to fakt, iż w czasie operacji torbieli bocznych nie stwierdza się przewodu łączącego torbiel z gardłem lub skórą szyi, co wówczas przemawiałoby za teorią skrzelopochodną (2, 4). Torbiele boczne szyi mogą ujawnić się w każdym wieku, najczęściej jednak klinicznie ujawniają się w dzieciństwie u dzieci kilku- i kilkunastoletnich, według niektórych autorów częściej u płci żeńskiej (1, 4). Zlokalizowane są na bocznej powierzchni szyi, najczęściej w rzucie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Często torbiel boczna szyi ujawnia się po infekcji dróg oddechowych; wówczas może mieć charakter zapalny. Klinicznie jest to guz dobrze ograniczony, o miękkiej konsystencji, w stanie zapalnym staje się bolesny, a skóra nad nim może być zaczerwieniona. Postępowaniem z wyboru jest leczenie operacyjne.
Przetoki boczne szyi tworzą się z łuków i kieszonek skrzelowych. Przetoka może być niecałkowita, wówczas jest to ślepy przewód prowadzący z powierzchni w głąb tkanek, lub całkowita, gdy łączy dwie powierzchnie nabłonkowe. Przetoki boczne szyi, które wywodzą się z II kieszonki skrzelowej, mają ujście zazwyczaj w okolicy przedniego (typ 1) lub tylnego brzegu (typ 2) mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego w 1/3 dolnej szyi. Z przetoki może stale bądź okresowo wydostawać się wydzielina śluzowa lub serowata, a przy stanach zapalnych – śluzowo-ropna bądź ropna. Częściej występują przetoki niecałkowite (zachyłki), które kończą się w tkankach miękkich szyi lub gardła. Przetoka całkowita może kończyć się w tkance migdałka podniebiennego. Przetoki zauważane są zazwyczaj po urodzeniu. Przy występowaniu przetok obustronnych lub dodatnim wywiadzie rodzinnym w ich kierunku, wskazane jest kontrolne badanie słuchu i USG nerek celem wykluczenia zespołu skrzelowo-uszno-nerkowego. Leczenie jest operacyjne, w przypadkach częstych stanów zapalnych przetoki operacja powinna być wykonana wcześniej (1-3).
Torbiele lub przetoki środkowe szyi są pozostałością przetrwałego przewodu tarczowo-językowego. Torbiel środkowa szyi stanowi 70% wszystkich anomalii rozwojowych szyi. Ujawnia się zazwyczaj w linii pośrodkowej pomiędzy górnym brzegiem chrząstki tarczowatej a trzonem kości gnykowej. Rzadkie lokalizacje to nasada języka, okolica wcięcia mostkowego lub wewnątrz tkanki tarczycy. Zalecane jest wykonanie badania USG celem potwierdzenia charakteru torbieli oraz potwierdzenia obecności prawidłowej tarczycy. Opis USG może sugerować przestrzeń hypoechogenną (obraz typowy) lub opisywać guz lity lub heterogenny. Zaleca się leczenie operacyjne (1-3).
MATERIAŁ I METODY
Przeprowadzono retrospektywną analizę pacjentów z guzami szyi o różnej etiologii hospitalizowanych w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w latach 2011-2013. Wyodrębniono grupę 47 dzieci ze wstępnym rozpoznaniem torbieli bocznej, torbieli środkowej i przetoki szyi. Ocenie poddano dane demograficzne, lokalizację zmian, rodzaj wykonanych badań obrazowych, zastosowaną antybiotykoterapię oraz leczenie.
WYNIKI
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Janczewski G, Goździk-Żołnierkiewicz T: Konsultacje otolaryngologiczne. PZWL, Warszawa 1990: 335-336. 2. Gryczyńska D (red.): Otolarynologia Dziecięca. Alfa-Medica Press, Bielsko Biała 2007: 456-466. 3. Behrbohm H, Kaschke O, Nawka T, Swift A: Choroby ucha, nosa i gardła z chirurgią głowy i szyi. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009: 393-408. 4. Agaton-Bonilla FC, Gay-Escoda C: Diagnosis and treatment of branchial cleft cysts and fistulae. A retrospective study of 183 patients. Int J Oral Maxillofac Surg 1996; 25: 449-452. 5. Moir Ch R: Neck Cysts, Sinuses, Thyroglossal Duct Cysts, and Branchial Cleft Anomalies. Operative Techniques in General Surgery 2004; 4: 281-295. 6. Rattan KN, Rattan S, Parihar D et al.: Second branchial cleft fistula: is fistulogram necessary for complete excision. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2006; 70(6): 1027-1030. 7. Simpson RA: Lateral cervical cysts and fistulas. Laryngoscope 1969; 30-59. 8 Brousseau VJ, Solares CA, Xu M et al.: Thyroglossal duct cysts: presentation and management in children versus adults. Int J Ped Otorhinolaryngol 2003; 1285-1290. 9. Ford G, Balakrishnan A, Evans J, Bailey C: Branchial cleft and pouch anomalies. J Laryngol Otol 1992; 106(2): 137-43. 10. Flageole H, Laberge JM, Nguyen JT et al.: Reoperation for Cysts of the Thyroglossal Duct. Can J Surg 1989: 38:255-259.
