Problematyka zaburzeń odżywiania (jedzenia) pojawia się coraz częściej nie tylko w zainteresowaniach lekarzy, ale również w zwykłych, często gazetowych opracowaniach. Z drugiej strony, rozumienie zaburzeń odżywiania zmieniło się istotnie w ciągu ostatnich dwóch dekad. Argumentem przemawiającym za przybliżeniem wiedzy na ten temat lekarzom rodzinnym jest wręcz epidemiczne narastanie tego zjawiska. Wreszcie to lekarze rodzinni mają największe szanse na rozpoznanie zaburzeń jedzenia i zainicjowanie procesu terapii. Artykuł powstał przede wszystkim w oparciu o opinie anorektyczek i bulimiczek, którym autor poświęcił kilka lat swego „życia klinicznego”, oraz o dane z literatury.

Co to są zaburzenia odżywiania się? To grupa zaburzeń psychicznych (F.50. w klasyfikacji ICD-10), objawiających się znaczącymi odchyleniami od wzorca normalnego, społecznie akceptowanego jedzenia. W przebiegu zaburzeń jedzenia dochodzi do niezaakceptowania wizerunku własnego ciała, zwykle w postaci przypisywania sobie nadmiernej wagi lub grubej sylwetki przy zupełnie normalnej sylwetce lub znacząco niskiej wadze ciała. Najczęściej rozpoznawanymi zaburzeniami jedzenia są: anoreksja psychiczna, bulimia psychiczna, i tzw. kompulsywne objadanie się.

Czym jest normalne jedzenie? Każdy człowiek je, każdy człowiek odczuwa głód. Czym charakteryzuje się normalne jedzenie – oto główne jego cechy:

Co to jest anoreksja psychiczna (anorexia nervosa)? Używany często w Polsce termin jadłowstręt psychiczny dla anoreksji nie jest prawidłowy. W większości przypadków nie ma tutaj niechęci, czy wstrętu do jedzenia, a osoba cierpiąca na anoreksję przy normalnie odczuwanym głodzie narzuca sobie odchudzającą dietę lub wyniszczające głodówki. Dopiero po pewnym czasie może dojść do zniesienia zwykłego, w sytuacji niejedzenia, głodu. Medyczne kryteria anoreksji psychicznej to:

Lekarze psychiatrzy diagnozują anoreksję często w oparciu o tzw. system MINI. Kryteria anoreksji wg MINI poniżej:

Jaką wagę ciała uznaje się za próg niedożywienia? Jest to poniżej 85% wagi należnej dla wieku, płci i wzrostu. W sposób uproszczony dla osób od okresu dojrzewania podaje poniższa tabela.

Inny sposób określenia niedożywienia to indeks masy ciała niższy od 17,5 punktu. Wzór na obliczenie BMI to:

Najczęstsze z nich to:

Jakie objawy fizyczne wskazują na anoreksję? Są to skutki, albo niedożywienia, albo szczególnych wzorców jedzenia, np. prowokowania wymiotów – nie należy ich więc traktować jako przyczyn anoreksji, co niestety zdarza się często lekarzom, którzy w trwających długo badaniach potwierdzają tylko skutki anoreksji, a na pewno nie znajdują ich przyczyn. Najczęstszymi objawami somatycznymi anoreksji są: