Złamania bliższego odcinka kości udowej są wciąż istotnym problemem terapeutycznym i społecznym. Wobec postępów medycyny wydłuża się średnia długość życia ludzi, a przez to systematycznie zwiększa się liczba złamań tej okolicy, jako najpoważniejszego powikłania procesu osteoporozy. Złamania te są najczęstszą przyczyną hospitalizacji osób w wieku podeszłym i stanowią około 30% wszystkich uszkodzeń narządu ruchu. Obok osteoporozy na częstość występowania tych złamań u osób starszych niewątpliwy wpływ mają czynniki dodatkowe, jak pogorszenie widzenia, zaburzenia równowagi, współistniejące schorzenia neurologiczne, otępienie starcze, niewydolność krążenia i chwiejne ciśnienie tętnicze. Dodatkowo czynniki te często determinują sposób leczenia, to znaczy możliwość postępowania operacyjnego. Do końca lat 70. najbardziej popularnym sposobem leczenia złamań bliższego odcinka kości udowej były metody zachowawcze – wyciąg szkieletowy, but derotacyjny, leżenie na załamanym łóżku ortopedycznym. Metody te wiązały się z długotrwałym unieruchomieniem, a przez to narażały pacjenta na szereg powikłań z tym związanych: zapalenie płuc, nasilenie niewydolności krążenia, odleżyny, infekcja układu moczowego, prowadząc często do zgonu. Dlatego istota leczenia tych złamań polega na umożliwieniu choremu jak najszybszego uruchomienia i rehabilitacji, co można osiągnąć jedynie poprzez leczenie operacyjne.

Jedyną skuteczną metodą leczenia operacyjnego złamań szyjki kości udowej u osób w wieku podeszłym jest hemialloplastyka stawu biodrowego – monopolarna (Austin-Moore, Thomson) lub bipolarna. Znacznie rzadziej wykonywana jest alloplastyka totalna stawu biodrowego – cementowa lub bezcementowa. Na wynik leczenia, liczbę powikłań i śmiertelność w tej grupie chorych ma wpływ wiele czynników, z których wymienić należy: technikę operacyjną, wiek pacjenta, jego stan ogólny, choroby współistniejące, sprawność umysłową i aktywność ruchową przed złamaniem, czas, jaki upłynął od złamania do leczenia operacyjnego i okres hospitalizacji.

Od początku lat 90. w naszym ośrodku przyjęliśmy następujący schemat postępowania: u pacjentów do 65. roku życia ze złamaniem szyjki kości udowej rokującym zrost wykonujemy zespolenie złamania przy użyciu śrub do istoty gąbczastej (śruby AO, kaniulowane). U pacjentów powyżej 70. roku życia za postępowanie z wyboru uznaliśmy implantację protezy połowiczej A-M. Pacjentów poniżej 65. roku życia, ze złamaniem niestabilnym i nie-rokującym zrostu oraz u pacjentów pomiędzy 65. a 70. rokiem życia, których stan ogólny oraz sprawność ruchowa nie budzą zastrzeżeń, kwalifikujemy do alloplastyki totalnej stawu biodrowego. Oczywiście wiek metrykalny jest czynnikiem względnym, za decydujące uznajemy stan biologiczny pacjenta i tkanki kostnej stawu biodrowego. Niejednokrotnie na implantację protezy połowiczej decydujemy się u pacjentów poniżej 65. roku życia, biologicznie starszych, wyniszczonych, z małą aktywnością ruchową, obciążonych internistycznie, u pacjentów chorych psychicznie i u alkoholików. Zabieg operacyjny przeprowadzamy z dostępu tylnego, w znieczuleniu podpajęczym. Osadzony w trzonie kości udowej i masywie krętarza większego, trzpień protezy obkładamy dodatkowo wiórami kości gąbczastej pobranymi z usuniętej głowy kości udowej. W przypadku szerokiego kanału szpikowego i ryzyka zbyt luźnego osadzenia protezy, trzpień implantujemy przy użyciu cementu kostnego. W przeciwieństwie do złamań okolicy krętarzowej, które staramy się operować niezależnie od stanu internistycznego pacjenta, w ramach ostrego dyżuru, jak najszybciej od urazu, złamania szyjki kości udowej operujemy przeważnie w pierwszej dobie hospitalizacji (12-24 godziny od urazu), wykorzystując czas oczekiwania na przygotowanie internistyczne chorego do zabiegu operacyjnego. Z zabiegu operacyjnego dyskwalifikujemy jedynie pacjentów po świeżym zawale mięśnia sercowego lub udarze mózgu oraz pacjentów z zaawansowaną niewydolnością krążeniowo-oddechową (V stopień według ASA). Ostatnio istotnym problemem zmuszającym nas niestety do odroczenia terminu zabiegu operacyjnego jest przewlekłe przyjmowanie przez pacjentów w wieku podeszłym preparatów kwasu acetylosalicylowego, który poprzez wpływ na agregację płytek krwi zwiększa ryzyko powikłań znieczulenia podpajęczynówkowego. W tych przypadkach, przy przyjęciu wykonujemy konwersję preparatu kwasu salicylowego na heparynę drobnocząsteczkową, a zabieg odraczamy do V-VII dnia hospitalizacji.