Streszczenie
Otępienie jest ważnym problemem zdrowotnym występującym w populacji osób w podeszłym wieku nie tylko wskutek zaburzenia wyższych funkcji korowych, ale również z powodu częstego występowania demencji, zwłaszcza w późniejszych dekadach życia. Na obraz kliniczny otępienia, poza zaburzeniem funkcji poznawczych, składają się pozapoznawcze objawy otępienia, do których należą zaburzenia zachowania oraz objawy psychotyczne i afektywne otępienia. Są one integralnym składnikiem choroby i występują u 64-90% chorych. Diagnostyka pozapoznawczych objawów otępienia stanowi istotny element procesu stawiania rozpoznania. Część z pozapoznawczych objawów otępienia można rozpoznać na podstawie obserwacji zachowań chorego. Należą do nich między innymi: niepokój, pobudzenie, wędrowanie, zbieractwo, zachowania kulturowo nieodpowiednie, odhamowanie seksualne, krzyczenie i zachowania agresywne. Rozpoznanie innych zaburzeń wymaga dokładniejszych badań i pogłębionego wywiadu chorobowego. Umiejętność komunikowania się lekarza z chorym stanowi nie tylko podstawę rozpoznania i leczenia choroby, ale w przypadku schorzeń o charakterze przewlekłym jest jedną z zasadniczych form terapii. W przypadku chorych z otępieniem, rozpoznanie pozapoznawczych zaburzeń zachowania pozwala na leczenie objawów psychicznych i modyfikację zachowania pacjentów. Działania takie istotnie poprawiają kontakt z osobami z otępieniem i ich zdolność do codziennego funkcjonowania oraz zmniejszają obciążenie ich opiekunów.

Summary
Dementia is an important health problem affecting elderly people, not only because it disturbs higher cortical functions, but as well because of its common occurrence, especially in later decades of life. Apart from the cognitive functions disorder, the clinical picture of dementia consists of non-cognitive symptoms, such as behavioral disorders, psychotic symptoms and affective disorders. They comprise an integral part of the illness and are present in 64-90% of dementia patients. Non-cognitive symptoms of dementia comprise an important part of dementive process, therefore their diagnostics is a step in the way to stating a diagnosis. Some of the non-cognitive symptoms of dementia can be recognised on the basis of the observation of the patient. Among others, these symptoms include anxiety, agitation, wandering around, hoarding, socially unnacepted behaviours, sexual disinhibition, shouting and agressive behaviours. The diagnosis of other disorders require more detailed examination and medical history. While dealing with chronic illnesses, the doctor’s ability to communicate with the patient provides not only the basis for diagnosis and treatment, but most importantly it is one of fundamental forms of therapy. As far as dementia patients are concerned, the diagnosis of non-cognitive behavioural disorders allows the treatment of mental symptoms and the modification of patients’ behaviour. Such methods improve not only the contact with people affected by dementia, but also their ability to function in everyday life, thus reducing their caregivers’ burden.