William Ernest Miles nie był pierwszym chirurgiem, który wykonał resekcję odbytnicy w przebiegu choroby nowotworowej, ale to jego nazwisko po dziś dzień wymieniamy, mając na myśli tzw. operację sposobem Milesa – amputację odbytnicy wraz ze zwieraczami i z wytworzeniem brzusznego odbytu (łac. amputatio recti abdominoperinealis (sacralis, coccygealis) et sigmoideostomia, anus preter sigmoideus) (1).

Pierwszą udaną resekcję fragmentu odbytnicy wykonał w 1826 roku lekarz Szpitala la Pitiè w Paryżu – Jacques Lisfranc. Pionierem leczenia operacyjnego raka odbytnicy z dostępu brzusznego był Carl Gussenbauer, który przeprowadził taki zabieg jako pierwszy już w 1879 roku (2). Jego osiągnięcie pozostało jednak niezauważone^**. Zanim zakres operacji rozszerzono o dojście brzuszne, większość chirurgów skłaniała się do leczenia sposobem zaproponowanym w 1884 roku przez niemieckiego chirurga Paula Kraske. Kraske wykonywał resekcję odbytnicy z tzw. dostępu tylnego od strony kości krzyżowej, a jego metoda zyskała popularność w Austrii i Niemczech. We własnych modyfikacjach stosowali ją m.in. Billroth, Heinecke i Mason (3). W tym samym czasie w Wielkiej Brytanii operowano sposobem zaproponowanym przez lekarza ze Szpitala św. Marka – Johna Lockharta-Mummery’ego (4). Dwuetapowy zabieg polegał na początkowym wytworzeniu kolostomii i kontroli jamy brzusznej oraz wykonaniu resekcji guza z dostępu kroczowego po upływie dwóch tygodni od kolostomii. Wyniki uzyskiwane tą metodą nie były satysfakcjonujące. Wskaźnik śmiertelności wynosił wówczas 21%, a odsetek nawrotów prawie 80% (5).

William Ernest Miles, wówczas lekarz w Cancer Hospital w Brompton i Gordon Hospital for Diseases of the Rectum w Londynie, także nie był zadowolony z wyników swojej pracy. U 54 spośród 57 pacjentów zoperowanych przez niego z powodu raka odbytnicy w latach 1899-1906, rozpoznał wczesną wznowę procesu nowotworowego (6). Osobiście brał udział w sekcjach zwłok i zauważył, że przerzuty zlokalizowane były w otrzewnej miednicy mniejszej, krezce okrężnicy i węzłach chłonnych w okolicy rozdwojenia tętnicy biodrowej wspólnej. Te obserwacje doprowadziły go do sformułowania wniosku, że przerzuty drogami chłonnymi następują w trzech kierunkach: ku górze wzdłuż naczyń do spływu chłonnego okołoaortalnego, w kierunku bocznym pomiędzy mięśnie i otrzewną miednicy, aż do węzłów wzdłuż tętnicy biodrowej wewnętrznej, oraz ku dołowi przez mięśnie zwieracza odbytu, mezorectum, węzły chłonne pachwinowe, aż do skóry krocza (tzw. koncepcja cylindryczna). Miles uważał, że należy rozszerzyć zakres zabiegu o usunięcie zagrożonych przerzutami tkanek oraz o radykalne wycięcie odbytnicy wraz ze zwieraczami od strony krocza. Pierwszy zabieg tym sposobem wykonał w styczniu 1907 roku, a opis i wyniki zamieścił rok później w czasopiśmie „The Lancet” (7). Pisał w nim: „Usunięcie [spływu górnego] jest taką samą koniecznością jak dokładne oczyszczenie dołu pachowego w przypadku raka sutka” (6).

Początkowo śmiertelność pooperacyjna wynosiła 37% i była spowodowana utratą krwi i zakażeniami. Trzeba pamiętać, że nie stosowano wówczas transfuzji krwi, a antybiotyków jeszcze nie wynaleziono. Mimo to istniała grupa pacjentów, którzy odnosili korzyść z zabiegu radykalnego. Byli to chorzy z przerzutami do węzłów chłonnych (stadium C według klasyfikacji Dukes’a). Według badań porównawczych (operacja przezkroczowa vs operacja sposobem Milesa) przeprowadzonych i opisanych przez Cuthberta Dukes’a pięcioletnie przeżycia w tej grupie pacjentów wzrosły z 17,9 do 31% (4). Mimo to zalecenia Milesa nie od razu znalazły naśladowców. Dodatkowo nowa, radykalna metoda leczenia nie zyskała uznania cenionego członka Royal College of Surgeons – Johna Lockharta-Mummery’ego, który zarzucał jej wysoką śmiertelność pooperacyjną, zwłaszcza u osób starszych. Spór chirurgów co do wskazań i zakresu leczenia operacyjnego trwał przez całe ich życie, co jednak nie wpływało na ich dobre relacje towarzyskie.