© Borgis - Medycyna Rodzinna 4/2015, s. 179-181
Anna Banaś, Anna Korus
Prozdrowotne właściwości owoców i przetworów z aronii
Health-promoting properties of fruit and products of chokeberry
Katedra Technologii Owoców, Warzyw i Grzybów, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Kraków
Summary
The purpose of the article was to discuss health-promoting properties of chokeberry fruit and the potential of the use in the industry. Aronia or chokeberry (Aronia melanocarpa) native to North America. Reached Europe in the seventeenth century. History of its cultivation in Polish is not too long. In the eighties of the last century, the cultivation of chokeberry on the plots, mainly as ornamental shrub. This plant does not make any major problems during cultivation, because it is resistant to pests and diseases, thus there is also no need to use plant protection products. Currently, Poland is the largest exporter of this fruit in the world. Recently more and more attention is directed to the natural ingredients contained in the food, the intake has a positive effect on human health and protects against many diseases. Many studies show health-promoting properties of polyphenolic compounds such as anthocyanins, procyanidins and chlorogenic acid, present in fruits chokeberry. Food industry and medicinal sees strong manufacturing capability in the use of these fruits, both as a basic raw material and additive enriching food and medicines.
Wstęp
Wzrost zapotrzebowania na żywność prozdrowotną, korzystnie wpływającą na zdrowie człowieka oraz przeciwdziałającą chorobom związanym ze stresem oksydacyjnym, starzeniem organizmu, dietozależnym (otyłość, cukrzyca, miażdżyca, nowotwory) powoduje, że producenci coraz częściej i chętniej rozszerzają swój asortyment o produkty funkcjonalne (1).
Jedną z grup związków o najszerszym spektrum działania na nasz organizm są antyoksydanty. Do tej grupy zaliczane są: antocyjany, flawonole, fenolokwasy, garbniki oraz witaminy (C, B2, B6, E, P, PP) i składniki mineralne (2).
Szukając nowych, atrakcyjnych rozwiązań podnoszących zarówno walory organoleptyczne, jak i właściwości prozdrowotne, aronia stała się dobrym rozwiązaniem do projektowania żywności. Liczne badania potwierdzają pozytywny wpływ składników aronii na zdrowie człowieka. Ponadto owoce te mają wyraźne cechy sensoryczne. Cierpki smak i intensywna barwa powodują, że aronia ma wysoki potencjał do wykorzystania jako surowiec przy projektowaniu żywności funkcjonalnej.
Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Krzew ten pochodzi z Ameryki Północnej, obecnie rozpowszechniony jest w Rosji i w Europie Wschodniej, w tym w Polsce (3-5). Dzięki odporności aronii na szkodniki i choroby nie ma konieczności stosowania środków ochrony roślin w uprawie tego gatunku. Tym samym doskonale nadaje się do uprawy ekologicznej (4), co przy obecnej tendencji zastępowania składników szkodliwych, sztucznych, naturalnymi pochodzącymi z plantacji ekologicznych sprawia, że aronia szybko rozszerza swoje zastosowanie w wielu produktach.
Krzew aronii może rosnąć niemal w każdych warunkach, zarówno na gruntach o słabej klasie botanicznej (nawet V klasa gleby), jak i jest odporna na wiosenne przymrozki.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Babicz-Zielińska E, Zabrocki R: Podstawy konsumentów wobec prozdrowotnej wartości żywności. Żywność, Nauka. Technologia. Jakość 2007; 6(55): 81-89. 2. Kmiecik D, Kobus J: Badanie postaw konsumentów wobec przeciwutleniaczy. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2005; 2 (43) Supl.: 308-317. 3. Kokotkiewicz A, Jeremicz Z, Luczkiewicz M: Aronia plants: a review of traditional use, biological activities and perspectives for modern medicine. J Med Food 2010; 13: 255-269. 4. Kulling SE, Rawel HM: Chokeberry (Aronia melanocarpa) – a review on the characteristic components and potential health effects. Planta Med 2008; 74: 1625-1634. 5. Naruszewicz M, Daniewski M, Łaniewska I et al.: Effect of anthocyanins from chokeberry (Aronia melanocarpa) on blood pressure, inflammatory mediators and celi adhesion molecules in patients with a history of myocardial infarction (MI). Atherosclerosis Supp 2003; 4: 143. 6. Eggert P: O aronii czarnoowocowej. http://www.aronia.org.pl. 7. Wawer I: Aronia – polski paradoks. Agropharm S.A., Warszawa 2005. 8. Tanaka T, Tanaka A: Chemical components and characteristics of black chokeberry. J Jpn Soc Food Sci Techno 2001; 48: 606-610. 9. Valcheva-Kuzmanova SV, Belcheva A: Current knowledge of Aronia melanocarpa as a medicinal plant. Folia Med (Plovdiv) 2006; 48: 7-11. 10. Oszmianski J, Wojdyło A: Aronia melanocarpa phenolics and their antioxidant activity. Eur Food Res Technol 2005; 221: 809-813. 11. Niedworok J, Brzozowski F: Badania nad biologicznymi i fitoterapeutycznymi właściwościami antocyjanin aronii czarnoowocowej E. Post Fitot 2001; 5: 20-24. 12. Saluk-Juszczak J: Antocyjany jako składnik żywności funkcjonalnej stosowanej w profilaktyce chorób układu krążenia. Post Hig Med Dośw 2010; 64: 451-458. 13. Sikora I, Markowicz M, Mikiciuk-Olasik E: Rola i właściwości lecznicze aronii czarnoowocowej w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Bromat Chem Toksykol 2009; 17: 10-17. 14. Sato M, Maulik N, Das DK: Cardioprotection with alcohol: role of both alcohol and polyphenolic antioxidants. Ann N Y Acad Sci 2002; 957: 122-135. 15. Von Schacky C: The role of omega-3 fatty acids in cardiovascular disease. Curr Atherosclerosis Rep 2003; 5: 139-145. 16. Willcox JK, Catignani GL, Lazarus S: Tomatoes and cardiovascular health. Crit Rev Food Sci Nutr 2003; 43: 1-18. 17. Shukla SK, Gupta S, Ojha SK et al.: Cardiovascular friendly natural products: a promising approach in the management of CVD. Nat Prod Res 2010; 24: 873-898. 18. Bell DR, Gochenaur K: Direct vasoactive and vasoprotective properties of anthocyanin-rich extracts. J Appl Physiol 2006; 100: 1164-1170. 19. Raport WCRF/AICR. http://www.aicr.org/site/PageServer?pagename=dc_home_guides (06.04.2009). 20. Raporty na podstawie danych Centrum Onkologii. http://85.128.14.124/krn/index.asp (06.04.2009). 21. Keyl TJ, Schatzkin A, Willett WC et al.: Diet, nutrition and the prevention of cancer. Pub Health Nutr 2004; 7: 187-200. 22. Jurgoński A, Juśkiewicz J, Zduńczyk Z: Ingestion of black chokeberry fruit extracts leads to intestinal and systemic changes in a rat model of prediabetes and hyperlipidemia. Plant Foods Hum Nutr 2008; 4: 176-182. 23. Valcheva-Kuzmanova S, Kuzmanov K, Tancheva S et al.: Hypoglycemic and hypolipidemic effects of Aronia melanocarpa fruit juice in streptozotocin-induced diabetic rats. Methods Find Exp Clin Pharmacol 2007; 29: 101-105. 24. Zielinska-Przyjemska M, Olejnik A, Dobrowolska-Zachwieja A et al.: Effects of Aronia melanocarpa polyphenols on oxidative metabolism and apoptosis of neutrophils from obese and non-obese individuals. Acta Sci Pol Technol Aliment 2007; 6: 75-87. 25. Yong LC, Petersen MR, Sigurdson AJ et al.: High dietary antioxidant intakes are associated with decreased chromosome translocation frequency in airline pilots. Am J Clin Nutr 2009; 90: 1402-1410.
