Ból jest nieodłącznym towarzyszem ludzkiego życia. Wiele osób uważa, że każdy musi odczuwać ból, a jednak naturalne jest pragnienie jak najszybszego uśmierzenia cierpienia. Leki opioidowe są nieraz jedyną szansą na złagodzenie silnego bólu, jednak często powodują efekty uboczne. Czy są zatem dostępne bezpieczne, nowe metody leczenia bólu?

Ból towarzyszy ludziom od zarania dziejów. Wraz z przedłużającą się średnią długością życia problem ten zdaje się narastać. Zgodnie z szacunkami co czwarty Polak cierpi z powodu przewlekłego bólu. Ból dotyka nie tylko osoby starsze, w dużej części dotyczy on również ludzi w wieku produkcyjnym. Szacuje się, że ponad połowa osób chorych na nowotwory odczuwa silny ból. Długotrwałemu bólowi towarzyszy też często depresja, a co trzecia osoba ma myśli samobójcze spowodowane długim bólem i bezsilnością nim powodowaną.

Wiele osób uważa, że każdy musi odczuwać ból. Popularne są sformułowania typu: „Jeśli potrafisz iść przez życie bez zaznawania bólu, to prawdopodobnie jeszcze się nie urodziłeś” (Neil Simon). A jednak od 2001 roku, od deklaracji Europejskiej Federacji Międzynarodowego Badania Bólu EFIC dotyczącej bólu przewlekłego, ból jest uznawany za niezależną jednostkę chorobową powodującą problemy fizyczne i psychospołeczne porównywalne do nowotworów i chorób układu krążenia (1). Od tego czasu wiele zostało zrobione w krajach europejskich, zostały podjęte wysiłki w celu optymalizacji zarządzania bólem przez szkolenia specjalistów, zmiany legislacyjne i ułatwienie dostępu do silnych leków przeciwbólowych. Jednak wciąż są widoczne znaczne różnice pomiędzy krajami europejskimi, szczególnie pomiędzy krajami Europy Wschodniej i Zachodniej (2).

Obecnie podkreślane jest prawo każdego pacjenta do leczenia bólu oraz prawo wszystkich osób cierpiących z jego powodu do oceny bólu i podejmowania zarządzania bólem przez profesjonalny, przeszkolony personel medyczny. Podczas XIII Światowego Kongresu Bólu w Montrealu w 2010 roku kilkadziesiąt organizacji i ok. 800 osób z ponad 70 krajów podpisało deklarację podnoszącą problem leczenia bólu. Główną jej przesłanką był niewystarczający dostęp do terapii leczenia ostrego i przewlekłego bólu, a także zaproponowanie koniecznych kroków umożliwiających wdrożenie krajowych strategii w dziedzinie bólu (3).