Wstęp. Jednym z czynników etiologicznych zakażeń stomatologicznych mogą być drożdżaki z rodzaju Candida, głównie Candida albicans. Za jeden z głównych czynników wirulencji Candida spp. uznaje się zdolność tworzenia biofilmu.

Cel pracy. Celem badań było określenie zdolności tworzenia biofilmu w warunkach in vitro przez szczepy C. albicans izolowane z ontocenozy jamy ustnej.

Materiał i metody. Materiał do badań stanowiły szczepy C. albicans wyizolowane z ontocenozy jamy ustnej 376 osób obojga płci w wieku od 0-18 lat. Badane osoby podzielono ze względu na wiek na grupy: 0 – 0-3 lata (102 osoby), 1 – 4-6 lat (82 osoby), 2 – 7-14 lat (91 osób), 3 – 15-18 lat (101 osób). Zdolność tworzenia biofilmu przez wyizolowane szczepy w warunkach in vitro oznaczono z użyciem MTT oraz menadionu.

Wyniki. Wykazano, że liczba szczepów tworzących biofilm wynosiła odpowiednio w poszczególnych grupach: 0 – 6 (35%), 1 – 6 (30%), 2 – 9 (42%), 3 – 10 (47%). Najniższy odsetek izolatów zdolnych do tworzenia biofilmu stwierdzono w grupie 1, najwyższy w grupie 3. We wszystkich grupach liczba szczepów, u których nie stwierdzono zdolności tworzenia biofilmu, była większa od liczby szczepów, u których stwierdzono takie zdolności.

Wnioski. Zdolność tworzenia biofilmu in vitro przez stosunkowo duży odsetek badanych szczepów C. albicans wskazuje na ich potencjalne możliwości tworzenia tej struktury in vivo w jamie ustnej, co może sprzyjać zakażeniom stomatologicznym. Regularna eliminacja biofilmu C. albicans poprzez codzienne, systematyczne zabiegi higieniczne w jamie ustnej u dzieci i młodzieży – mechaniczne usuwanie biofilmu, to najbardziej skuteczne działanie zapobiegające zakażeniom stomatologicznym.

Wstęp. Dotychczasowe doświadczenia oraz opublikowane prace potwierdzają, że rodzic zgłasza się z dzieckiem do dentysty najczęściej w obliczu dolegliwości bólowych. Lekarz rodzinny powinien mieć wystarczającą wiedzę i doświadczenie, aby pokierować małego pacjenta odpowiednio wcześnie do dentysty. Dzięki wcześnie rozpoczętym wizytom kontrolnym, można zapobiegać rozwojowi choroby próchnicowej, tym samym nie dopuszczając do zapaleń miazgi, które mogą powodować silne dolegliwości bólowe.

Cel pracy. Celem pracy było określenie stanu wiedzy lekarzy rodzinnych na temat profilaktyki chorób jamy ustnej.

Materiał i metody. Badanie ankietowe lekarzy rodzinnych przeprowadzono podczas konferencji. Wszyscy uczestnicy otrzymali autorski kwestionariusz ankietowy obejmujący pytania socjodemograficzne, pytania dotyczące czynników ryzyka chorób jamy ustnej oraz wiedzy, jak im zapobiegać.

Wyniki. 61% badanych oddało ankiety (134 osoby), a tylko jeden z lekarzy rodzinnych nie potwierdził, że podczas badań kontrolnych regularnie sprawdza jamę ustną dziecka. 34% lekarzy podało, że kieruje pacjentów do stomatologa tylko wtedy, gdy widzi niepokojące objawy w obrębie jamy ustnej. 22% badanych twierdzi, iż zaleca się pierwszą wizytę stomatologiczną w 2. roku życia dziecka. 44% ankietowanych uważa, że badanie stomatologiczne dzieci powinno być prowadzone co 6 miesięcy. Tylko 37% badanych zaleca mycie zębów dziecka, ale przy użyciu pasty do zębów bez fluoru.

Wnioski. Wyniki przeprowadzonych badań podkreślają pilną potrzebę zwrócenia uwagi lekarzy rodzinnych na zagadnienia zdrowia jamy ustnej rozwijającego się dziecka.

Wstęp. Współczesna stomatologia opiera się na postępowaniu minimalnie inwazyjnym. Podstawowym elementem tej strategii jest wczesne wykrycie zmian próchnicowych. Nowe urządzenia diagnostyczne zgodnie z opinią producentów pozwalają na realizację tego założenia.

Cel pracy. Celem badania była ocena czułości i swoistości DIAGNOdent pen oraz CarieScan Pro, w określaniu stopnia zaawansowania zmian próchnicowych na powierzchniach żujących zębów stałych, w odniesieniu do wizualno-dotykowej klasyfikacji ICDAS II.

Materiał i metody. Ocenie poddano 70 zębów stałych trzonowych i przedtrzonowych u pacjentów w wieku od 7 do 17 lat. W pierwszej kolejności oceniano zmiany za pomocą skali ICDAS II. Badane zęby kwalifikowano jako zdrowe (kod 0), z próchnicą szkliwa (kod 1 i 2) oraz z próchnicą zębiny (kod 3, 4, 5, 6). Do interpretacji wyników uzyskanych za pomocą DIAGNOdent pen stosowano następujące kryteria: 0-12 – ząb zdrowy, 13-24 – próchnica szkliwa, ≥ 25 – próchnica zębiny. Wartości uzyskane za pomocą CarieScan Pro od 0-20 klasyfikowały ząb jako zdrowy, od 21-90 – jako ząb z ubytkiem w szkliwie, natomiast od 91-100 – z ubytkiem w zębinie. Na podstawie uzyskanych wyników wyłoniono następujące grupy: zęby zdrowe, z próchnicą szkliwa oraz z próchnicą zębiny. Określono czułość (czyli zdolność testu do wykrywania choroby) i swoistość (czyli zdolność testu do poprawnego wykluczenia choroby) urządzeń diagnostycznych w odniesieniu do wyników uzyskanych przy pomocy skali ICDAS II.

Wyniki. Czułość DIAGNOdent pen wyniosła 75%, a swoistość 60%. CarieScan Pro wykazał czułość na poziomie 53,3%, natomiast jego swoistość wynosiła 100%.

Wnioski. 1. DIAGNOdent pen jest skutecznym narzędziem pomocniczym w wykrywaniu wczesnych zmian próchnicowych. 2. Zastosowanie w diagnostyce próchnicy urządzenia CarieScan Pro pomaga zapobiegać fałszywie pozytywnym rozpoznaniom.

Wstęp. Występujący w wieku rozwojowym lęk dentystyczny może utrzymywać się w wieku dorosłym i wpływać niekorzystnie na zaspokojenie potrzeb leczniczych.

Cel pracy. Ocena poziomu lęku u dzieci szkolnych z Wrocławia.

Materiał i metody. Zbadano 149 uczniów obojga płci w wieku 12-15 lat (średnio 13,7 ± 1,48), w tym 78 dziewcząt i 71 chłopców. Lęk dentystyczny oceniano wg skali MDAS. Ponadto pytano badanych o termin i rodzaj zabiegu wykonanego na ostatniej wizycie dentystycznej. Obliczono średnie wartości skali i częstość występowania poszczególnych poziomów lęków u ogółu badanych i w odniesieniu do płci. W analizie zastosowano test Manna-Whitney'a za istotny przyjmując poziom p < 0,05.

Wyniki. Lęk stomatologiczny stwierdzono u 58,4% badanych, w tym u 62,8% dziewcząt i 53,5% chłopców. Najwięcej badanych wykazało niski poziom lęku (40,6%), następnie umiarkowany (12,8%), wysoki (2,7%) oraz fobię (2,0%). Średnia wartość wskaźnika MDAS wynosiła 11,10 ± 4,19 i była nieco wyższa u dziewcząt niż chłopców (11,38 ± 4,12 vs 10,79 ± 4,26). Największy lęk powodowało oczekiwanie na zaplanowaną wizytę dentystyczną, a następnie iniekcja środka znieczulającego i rotacyjne opracowanie ubytku. Dziewczęta w porównaniu z chłopcami bardziej obawiały się opracowania ubytku (2,49 ± 1,09 vs 2,15 ± 1,12, p < 0,001). Badani, u których ostatnia wizyta miała miejsce w okresie do 6 miesięcy, wykazali nieco niższy lęk niż osoby, które odbyły wizytę w dłuższym okresie czasu. Dzieci, u których na ostatniej wizycie wykonano zabieg nieinwazyjny, wykazały niższy lęk dentystyczny niż dzieci, u których wykonano zabieg inwazyjny (10 ± 3,96 vs 12,65 ± 3,71, p < 0,01).

Wyniki. Lęk dentystyczny stwierdzono u ponad połowy badanych, w większości na niskim poziomie. Odczuwanie lęku było związane głównie z oczekiwaniem na wizytę, iniekcją i rotacyjnym opracowaniem ubytku.

Wstęp. Podjęcie działań profilaktycznych i leczniczych u pacjentów w trakcie zajęć klinicznych ze stomatologii dziecięcej, w opinii studentów, związane jest ze stresem. Przypuszczać należy, że jego poziom jest różny i zależy między innymi od cech osobowości i temperamentu osoby przeprowadzającej zabieg.

Cel pracy. Celem pracy była analiza poziomu lęku u studentów stomatologii związanego z pierwszym badaniem pacjenta pediatrycznego.

Materiał i metody. W badaniu ankietowym udział wzięło 84 studentów III roku stomatologii (63 kobiety i 21 mężczyzn), w wieku 22-28 lat, Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. W badaniu wykorzystano kwestionariusz STAI pozwalający wykryć osoby o zdecydowanie niskim lub wysokim poziomie lęku rozumianego jako stała dyspozycja wewnętrzna (cecha) oraz stan pojawiający się w odpowiedzi na określone bodźce zewnętrzne.

Wyniki. Wyniki badań wskazują, iż wysoki poziom lęku jako stanu występował u 47,62% kobiet i 61,90% mężczyzn, podczas gdy jako cecha odpowiednio u 31,75 i 33,33%. Natomiast u 20,63% kobiet i 14,29% mężczyzn wartość lęku jako stanu odnotowano jako niską, a w przypadku lęku jako cechy wartości kształtowały się odpowiednio 41,27 i 42,86%.

Wnioski. Wyniki wskazują, że poziom lęku w trakcie ćwiczeń klinicznych jest stosunkowo wysoki w badanej populacji studentów.

Wstęp. Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej jest jednym z najbardziej uciążliwych problemów w jamie ustnej podczas leczenia przeciwnowotworowego. Ból z powodu zapalenia śluzówki może utrudnić prawidłowe żywienie, co stwarza ryzyko utraty wagi, kacheksji oraz odwodnienia.

Cel pracy. Celem pracy była ocena występowania mucositis jamy oraz ocena stężenia immunoglobulin: A, G i M w ślinie dzieci chorych na ostrą białaczkę limfoblastyczną (ALL) w trakcie leczenia przeciwnowotworowego.

Materiał i metody. Badaniem objęto 78 dzieci w wieku od 2 do 18 lat chorych na ALL oraz dzieci ogólnie zdrowe stanowiące grupę kontrolną. W grupie dzieci chorych oceniono stan błony śluzowej jamy ustnej typu mucositis wg WHO. U badanych dzieci pobierano ślinę niestymulowaną w celu oznaczenia stężenia IgG, IgA i IgM.

Wyniki. U chorych dzieci w pierwszych dobach chemioterapii obserwowano występowanie zmian patologicznych na błonie śluzowej jamy ustnej o charakterze mucositis. Zmiany występowały w różnym nasileniu. Średnie stężenie IgA w ślinie chorych dzieci podczas chemioterapii było istotnie niższe niż u dzieci zdrowych. Średnie stężenie IgG w ślinie u dzieci z ALL było niższe w badaniu 3 w porównaniu do dzieci zdrowych. Porównanie wyników średniego stężenia IgG w ślinie u danego pacjenta wykazało istotny spadek stężenia IgG pomiędzy badaniem 1 i badaniem 3.

Wnioski. Niskie stężenie IgA w ślinie u dzieci z ALL może mieć wpływ na rozwój oraz nasilenie zmian na błonie śluzowej o charakterze mucositis w trakcie leczenia przeciwnowotworowego. Istotny spadek stężenia IgG i IgM w ślinie dzieci chorych na ALL w trakcie chemioterapii może mieć wpływ na nasilenie się patologicznych zmian na błonie śluzowej jamy ustnej.

Wstęp. Osoby z zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego stanowią grupę wysokiego ryzyka różnorodnych patologii w obrębie jamy ustnej i wymagają stałej opieki stomatologicznej.

Cel pracy. Celem pracy była analiza częstości występowania dysfunkcji i parafunkcji u dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym.

Materiał i metody. W grupie 83 osób z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPDz) i 81 ogólnie zdrowych (wiek 2,5-18 lat; średnia wieku 11,5 roku) przeprowadzono badanie kliniczne oraz ankietowe rodziców. Odnotowywano obecność dysfunkcji narządu żucia i parafunkcji zwarciowych i niezwarciowych. Do analizy statystycznej zastosowano test statystyczny U Manna-Whitneya (α = 0,05).

Wyniki. Parafunkcje stwierdzono u 55,42% osób z MPDz i u 45,68% ogólnie zdrowych (różnica nieistotna statystycznie), dysfunkcje odpowiednio u 63,86 i 24,69% (różnica istotna statystycznie). Parafunkcją istotnie częstszą w MPDz był bruksizm (40,96 vs 17,28%). Częstość dysfunkcji w MPDz była wyższa zarówno w uzębieniu mlecznym, mieszanym, jak i stałym. Najczęściej była to dysfunkcja mowy (48,19%) oraz dysfunkcja połykania (45,78%), u 46,99% występowała więcej niż jedna dysfunkcja.

Wnioski. Mózgowe porażenie dziecięce predysponuje do występowania bruksizmu oraz dysfunkcji narządu żucia, takich jak: dysfunkcja mowy, połykania, żucia, oddychania, snu oraz warg.

Wstęp. Dotychczas najczęściej stosowanym materiałem wypełnieniowym w zębach mlecznych był amalgamat srebra. Obecnie z powodu konieczności wykonania retencji oraz ze względów estetycznych jest coraz częściej zastępowany przez cementy szkło-jonomerowe.

Cel pracy. Celem pracy była ocena kliniczna materiału wypełniającego szkło-jomerowego ChemFil Rock po 1, 6 i 12 miesiącach.

Materiał i metody. Do badań kwalifikowano dzieci ogólnie zdrowe, od 4. do 8. roku życia, z próchnicą pierwotną o charakterze ubytków eksponujących zębinę (kod według ICDAS II 5 i 6) na jednej lub dwóch powierzchniach w zębach trzonowych mlecznych (klasa I i II według Blacka), pozostających pod opieką Zakładu Stomatologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

U 107 pacjentów ze zdiagnozowaną próchnicą w zębach mlecznych założono 126 wypełnień. W wypełnieniach oceniano: retencję, adaptację brzeżną, próchnicę wtórną, nadwrażliwość i przebarwienie powierzchni, uwzględniając klasyfikację Rydge’a.

Wyniki. Po miesiącu wszystkie wypełnienia oceniono jako satysfakcjonujące, po 6 miesiącach wynik niesatysfakcjonujący stwierdzono w 6 przypadkach, po 12 miesiącach w 11 przypadkach.

Wnioski. Stosunkowo wysoki odsetek niepowodzeń w leczeniu próchnicy ubytkowej zębów mlecznych z zastosowaniem materiału ChemFil Rock w rocznym okresie obserwacji wskazuje na jego ograniczoną przydatność jako wypełnienia długoczasowego.

Wstęp. Obecnie obserwuje się zwiększenie częstości ciąż bliźniaczych. Badania z udziałem bliźniąt umożliwiają określenie udziału czynników genetycznych i środowiskowych w wielu cechach czy nieprawidłowościach.

Cel pracy. Podsumowanie aktualnej wiedzy na temat stanu zdrowia jamy ustnej u bliźniąt, z uwzględnieniem możliwego wpływu czynników genetycznych i środowiskowych.