© Borgis - Nowa Pediatria 2/2016, s. 39-42
Piotr Kwast, *Lidia Zawadzka-Głos
Badania retrospektywne zakażeń Streptococcus pneumoniae u dzieci hospitalizowanych w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej WUM
Streptococcus pneumoniae infections in children hospitalised at the Department of Pediatric Otolaryngology Medical University of Warsaw: a retrospective study
Klinika Otolaryngologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Kliniki: dr hab. n. med. Lidia Zawadzka-Głos
Summary
Introduction. Prevalence of Streptococcus pneumoniae – induced infections has dropped significantly in Poland since the introduction of the PCV7 vaccine in the year 2000, however it remains one of the most important bacterial pathogens responsible for both otitis media and acute sinusitis in children.
Aim. To analyse patients with otitis media and sinusitis hospitalised at the Department of Pediatric Otolaryngology focusing on microbiological findings and to evaluate to role of S. pneumoniae in those infections.
Material and methods. All patients hospitalised in the year 2015 at the Department of Pediatric Otolaryngology Medical University in Warsaw with the diagnosis of purulent otitis media or sinusitis were analysed with their age and gender, hospitalisation length and results of microbiological cultures were taken into account.
Results. 183 patients matching the criteria were found 96 (52%) boys and 87 (48%) girls aged between 3 months and 17 years (median age 7 years). Microbiological culture was taken in 75 (41%) cases, out of which 46 (61%) were positive. S. pneumoniae was found in 13 cases (28% of positive cultures and 7.1% of total patients). In 3 (23%) cultures S. pneumoniae coexisted with other pathogens. Two cases of penicillin-resistant S. pneumoniae were found. Median hospitalisation length was 5 days (range 1-16 days).
Conclusions. Streptococcus pneumoniae infection was proven in only a small percentage of patients with otitis media and sinusitis. However, this may not reflect the actual number of pneumococcal infections, as in some cases cultures have not been taken or came back false negative.
Wstęp
Infekcje górnych dróg oddechowych i ucha środkowego są bardzo istotnym problemem u dzieci nie tylko w praktyce lekarza pierwszego kontaktu, ale także pracującego w wysoko specjalistycznym ośrodku klinicznym. Choć zdecydowana większość przypadków ostrego zapalenia ucha oraz ostrego zapalenia zatok rozpoczyna się od infekcji wirusowej i tylko część z nich przechodzi w chorobę bakteryjną, zdarzają się przypadki wymagające hospitalizacji i intensywnego leczenia.
Za najczęstsze bakterie powodujące zapalenie ucha środkowego oraz zapalenie zatok w populacji dziecięcej uważane są: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis (1, 2). Mikroorganizmy te z reguły dobrze odpowiadają na leczenie doustne łatwo dostępnymi antybiotykami i terapia zakażeń przez nie wywołanych może być prowadzona w warunkach ambulatoryjnych. Wskazania do hospitalizacji obejmują: ciężki stan dziecka, wysoką gorączkę nieustępującą mimo podawania antybiotyku, wiek pacjenta oraz podejrzenie powikłań. Do Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej trafiają najczęściej pacjenci z ciężkim lub powikłanym przebiegiem powyższych schorzeń oraz wymagający interwencji zabiegowej: paracentezy lub odbarczenia stanu zapalnego zatok w endoskopowej mikrochirurgii zatok (FESS).
Cel pracy
Celem pracy była analiza pacjentów przebywających w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w roku 2015 z zarówno ostrym, jak i przewlekłym zapaleniem ucha środkowego oraz ostrym i przewlekłym zapaleniem zatok i określenie roli S. pneumoniae w tych zakażeniach.
Materiał i metody
Analizie poddano 183 pacjentów przebywających w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej w dniach 1 stycznia-31 grudnia 2015 roku z głównym rozpoznaniem ostrego lub przewlekłego ropnego zapalenia ucha środkowego oraz ostrego lub przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Grupę badaną przeanalizowano pod kątem: wieku, płci, rozpoznania głównego, czasu hospitalizacji oraz wyników wykonanych posiewów.
Wyniki
W badanej grupie 183 pacjentów w wieku od 3 miesięcy do 17 lat (mediana wieku = 7 lat) 52% (n = 96) stanowili chłopcy, a 48% (n = 87) dziewczynki. 28% (n = 52) przypadków dotyczyło zapalenia ucha środkowego, zaś 72% (n = 131) stanowili pacjenci z zapaleniem zatok.
W 41% przypadków (n = 71) pobrany został posiew. Posiewy dodatnie stanowiły 61% (n = 46) wszystkich pobranych, a zatem 25% wszystkich pacjentów. Streptococcus pneumoniae wykryty został w 13 przypadkach, co stanowi 28% dodatnich posiewów i 7% wszystkich pacjentów. W grupie pacjentów z zapaleniem ucha środkowego odsetek ten wynosił 15,4% (n = 8) wszystkich pacjentów, zaś w grupie dzieci z zapaleniem zatok 4% (n = 5). W trzech przypadkach (23% posiewów dodatnich dla pneumokoka) w posiewie S. pneumoniae współistniał z innym patogenem. Wszystkie te przypadki dotyczyły pacjentów z zapaleniem zatok. W dwóch przypadkach wykryto pneumokoka opornego na penicyliny (PRSP) i w jednym przypadku pneumokoka średnio wrażliwego na penicyliny. Średni czas hospitalizacji wynosił 5 dni, przy najkrótszym czasie wynoszącym poniżej jednej doby, a najdłuższym sięgającym 16 dni.
Dyskusja
Zarówno zapalenie zatok, jak i ostre zapalenie ucha środkowego zaliczane są do infekcji górnych dróg oddechowych. Większość tego typu infekcji zaczyna się od zakażenia wirusowego. Leczenie na tym etapie polega na łagodzeniu przebiegu choroby za pomocą środków farmaceutycznych o działaniu objawowym: NLPZ (niesterydowe leki przeciwzapalne), mukolityki, leki obkurczające błonę śluzową górnych dróg oddechowych. W momencie nadkażenia bakteryjnego w infekcji wirusowej właściwe staje się wdrożenie leczenia przyczynowego, czyli podanie antybiotyku. Istnieje więcej doniesień naukowych na temat etiologii ostrego zapalenia ucha środkowego niż ostrego zapalenia zatok. Często te dwie jednostki chorobowe traktowane są w tym kontekście wspólnie (3, 4). Wśród bakterii najczęściej powodujących te choroby wymieniane są zawsze: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis. W naszym badaniu skupiliśmy się na zakażeniach pneumokokowych, gdyż literatura wskazuje tę bakterię jako główny patogen w ostrym zapaleniu ucha i zapaleniu zatok u dzieci.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Ngo CC, Massa HM, Thornton RB, Cripps AW: Predominant Bacteria Detected from the Middle Ear Fluid of Children Experiencing Otitis Media: A Systematic Review. PLoS One 2016 Mar 8; 11(3): e0150949. 2. Massa HM, Cripps AW, Lehmann D: Otitis media: viruses, bacteria, biofilms and vaccines. Med J Aust 2009; 191(9): s44-s49. 3. Wald ER, Applegate KE, Bordley C et al.: Clinical Practice Guideline for the Diagnosis and Management of Acute Bacterial Sinusitis in Children Aged 1 to 18 Years. Pediatrics 2013; 132(1): e262-e280. doi:10.1542/peds.2013-1071. 4. Parsons DS, Wald ER: Otitis media and sinusitis: similar diseases. Otolaryngol Clin North Am 1996 Feb; 29(1): 11-25. Review. 5. Tuomanen EI: Microbiology and pathogenesis of Streptococcus pneumoniae. Uptodate.com. 6. Lexau CA, Lynfield R, Danila R et al.: Active Bacterial Core Surveillance Team. Changing epidemiology of invasive pneumococcal disease among older adults in the era of pediatric pneumococcal conjugate vaccine. JAMA 2005; 294: 2043-2051. 7. Lipska E, Lewińska M, Górnicka G: Realizacja szczepień zalecanych u dzieci i opinie rodziców na temat tych szczepień. Nowa Med 2013; 2: 43-48. 8. Charakterystyka produktu leczniczego Pneumovax 23. 9. DeMuri G, Wald ER: Acute bacterial sinusitis in children. Pediatr Rev 2013 Oct; 34(10): 429 437; quiz 437. doi:10.1542/pir.34-10-429. Review. 10. Holder RC, Kirse DJ, Evans AK et al.: Otopathogens Detected in Middle Ear Fluid Obtained during Tympanostomy Tube Insertion: Contrasting Purulent and Non-Purulent Effusions. PLoS ONE 2015; 10(6): e0128606. doi:10.1371/journal.pone. 0128606. 11. Casey JR, Adlowitz DG, Pichichero ME: New patterns in the otopathogens causing acute otitis media six to eight years after introduction of pneumococcal conjugate vaccine. Pediatr Infect Dis J 2010; 29(4): 304-309. 12. Charakterystyka Produktu Leczniczego Prevenar 13. 13. Hryniewicz W, Ozorowski T, Radzikowski A et al.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. 2010, www.antybiotyki.edu.pl. 14. Hryniewicz W: Projekt Aleksander w Polsce. Spotkanie Ekspertów, 6 września 1999. 15. Raport Projektu Alexander Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków, http://www.antybiotyki.edu.pl/pdf/PROJEKT_ALEXANDER_LATA2006-2008.pdf. 16. Harrison CJ, Woods C, Stout G et al.: Susceptibilities of Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, including serotype 19A, and Moraxella catarrhalis paediatric isolates from 2005 to 2007 to commonly used antibiotics. J Antimicrob Chemother 2009; 63(3): 511-519.
