© Borgis - Medycyna Rodzinna 3/2016, s. 163-169
Milena Franckiewicz, Olga Kudela, Ewa Emich-Widera, Agnieszka Gorzkowska, Ewa Krzystanek
Jak gry komputerowe wpływają na funkcje kognitywne?
Impact of video games on cognitive functions – a systematic review
Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 6, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka im. Jana Pawła II
Summary
Today, video games are not only enjoyed by people from different backgrounds, but also they are an important tool of cognitive training therapy in adults. Video games playing, contrary to what was usually thought about their harmful effect, might increase brain plasticity and might boost cognitive function. It would be interesting to know if these hypothesis reflect in clinical studies data. The aim of this study is to assess if video games playing influence cognitive functions in humans and if these effect affect activities of daily living. We collected data from 10 experimental studies, published in the English-language scientific journals in the years 2008-2015. Experiments included 669 participants of the age 18-30, who underwent a battery of cognitive tests. We collated and analyzed experimental studies data found in scientific databases: Medline, Google Scholar, PsycInfo, using following keywords: “video game”, “brain training”, “cognitive functions”. Video games, depending on their type, influence cognitive function in different ways. Action Games improve among others visual attention, alternating attention, reaction time and visuospatial cognition. Experienced players are more accurate and make fewer errors while tested. Strategy Games train multitasking and increase the brain flexibility. Brain training games, designed to improve the performance of the brain, have a positive impact on executive functions, information processing and short-term memory. Based on the analysis of collected data, it can be concluded that video games don’t cause harm to cognitive functions, on the contrary, their impact may be beneficial.
Wstęp
Gry wideo stanowią jedną z głównych form rozrywki dla dzieci i młodych dorosłych. Szacuje się, że obecnie w Polsce jest aż 13,4 mln graczy, co stanowi ponad 1/3 mieszkańców naszego kraju (1). Dla porównania w USA jest 155 mln graczy (2), co stanowi już niemal połowę ludności tego kraju. Obserwuje się, że coraz więcej ludzi wybiera tę formę spędzania czasu i z roku na rok liczba graczy rośnie.
Aż 93% graczy ma mniej niż 30 lat i zdecydowana większość z nich uczy się lub studiuje (3). Ze względu na tak dużą popularność gier komputerowych wśród populacji w tym wieku, wiele obaw budzą doniesienia o negatywnym wpływie, jaki mogą one wywierać na rozwój emocjonalny, społeczny, a przede wszystkim na przebieg procesów kognitywnych (4-6). Dla autorów było to asumptem do sprawdzenia, w oparciu o analizę badań naukowych, jak gry komputerowe wpływają na funkcjonowanie intelektualne.
Gracze: fakty i liczby
Uważa się, że pierwszą grą wideo, która odniosła komercyjny sukces, była gra Pong – wirtualna symulacja tenisa stołowego, wyprodukowana przez amerykański koncern Atari w 1972 roku. Pong szybko trafił z salonów gier wideo na komputery osobiste, zapoczątkowując rozwój przemysłu gier komputerowych. Wraz z rozwojem technologii, rynek gier komputerowych prężnie się rozwijał. W zestawieniu Global Games Market Report wartość światowego rynku gier w 2014 roku oszacowano na 81,5 mld dolarów. W stosunku do roku 2013 stanowi to 8% wzrost. W Polsce wartość rynku tych gier osiągnęła 280 mln dolarów, co dało nam 23 miejsce w tym podsumowaniu (7).
W naszym kraju graczami są przede wszystkim mężczyźni – 93%. Najliczniejszą grupę wiekową stanowią osoby w przedziale 20-24 lata – 26%, a najmniej liczną osoby powyżej 30 lat – tylko 9% (ryc. 1). Aż 71% graczy uczy się lub studiuje (ryc. 2).
Ryc. 1. Procentowy podział graczy ze względu na wiek
Źródło: opracowanie własne na podstawie raportu z badania "#jestemgraczem" (3)
Ryc. 2. Procentowy podział uczących się graczy ze względu na typ szkoły
Źródło: opracowanie własne na podstawie raportu z badania "#jestemgraczem" (3)
Prawie 4/5 graczy gra codziennie lub prawie codziennie, a średni czas, jaki poświęcają na gry, to 21 godzin tygodniowo. Używają przede wszystkim komputera (92%), rzadziej innych urządzeń, takich jak telefon komórkowy, tablet czy konsola (3).
Według raportu Gemius „Dzieci aktywne online” co dziesiąty internauta w Polsce to dziecko w wieku 7-14 lat. Gry komputerowe to najpopularniejszy sposób korzystania z komputera w tej grupie wiekowej. Ich ulubionym miejscem w sieci są gry online, w które gra 70% korzystających z internetu dzieci. Spędzają w ten sposób średnio 4-5 godzin tygodniowo (8).
Istnieją różne rodzaje gier komputerowych. Zajączkowski i Urbańska-Galanciak dokonali prostego podziału gier na 8 głównych typów: edukacyjne, fabularne, logiczne, przygodowe, sportowe, strategiczne, symulacyjne i zręcznościowe; dodatkowo dzielą się one jeszcze na 40 specjalnych gatunków (9). W powyższej klasyfikacji nie zostały ujęte gry społecznościowe. Są to interaktywne gry online, w które gra więcej niż jedna osoba i które tworzą olbrzymie społeczności. Przykładem takiej gry jest „World of Warcraft”, w którą w 2013 roku grało 7,7 mln osób (10). Nowością zdobywającą coraz większą popularność są gry typu „brain training”, które mają służyć jako narzędzie do treningu kognitywnego.
Polscy gracze wybierają przede wszystkim tzw. strzelanki (66%) należące do gier zręcznościowych, a za nimi kolejno gry RPG (ang. role-playing game) (65%), czyli towarzyskie gry oparte na narracji, w której gracze wcielają się w rolę fikcyjnych bohaterów, należące do gier fabularnych, i przygodowe gry akcji (53%) z gatunku gier zręcznościowych (3).
Funkcje kognitywne
Procesy poznawcze nazywane funkcjami kognitywnymi (ang. cognitive function) to w psychologicznym ujęciu zdolność człowieka do odbierania, przetwarzania i wykorzystywania informacji płynących z otoczenia. Warunkują one podstawową orientację w otaczającym świecie, umożliwiają zdobywanie wiedzy i umiejętności. Dzięki nim możemy dostosować nasze reakcje do określonej sytuacji. Istnieją różne sposoby opisu i klasyfikacji procesów poznawczych. Podstawowy podział wymienia procesy elementarne i złożone. Do elementarnych należą trzy główne kategorie: percepcja, uwaga i pamięć; niektórzy autorzy zaliczają do nich też kontrolę poznawczą i funkcje wykonawcze. Złożone funkcje kognitywne to przede wszystkim myślenie oraz język.
Elementarne procesy poznawcze
Percepcja sensoryczna odpowiada za odbieranie informacji z otoczenia i ich interpretację; uwaga umożliwia selekcję informacji. Pamięć zaś jest zdolnością do przechowywania informacji. Może być deklaratywna (umożliwia zwerbalizowanie informacji) lub niedeklaratywna (ujawnia się w zachowaniu).
Złożone procesy poznawcze
Myślenie polega na tworzeniu wyobrażeń i przetwarzaniu informacji napływających z otoczenia lub zgromadzonych w pamięci i operowaniu nimi do różnych celów: skutecznego reagowania, działania i wyciągania wniosków.
Język natomiast służy do przedstawiania rzeczywistości dotyczącej przedmiotów, czynności czy abstrakcyjnych pojęć za pomocą znaków.
Narzędziami pozwalającymi na kompleksowe badanie funkcji poznawczych są baterie testów neuropsychologicznych. Najbardziej znane z nich to zestawy testów Halsteada-Reytana, zestawy CANTAB (Cambridge Neuropsychological Test Automated Battery) czy wiedeński zestaw testów neuropsychologicznych Weinera. Bywa, że różnorodność i mnogość dostępnych testów sprawia, iż ich wyniki mogą być trudne do porównania i oceny (11-13).
Metodyka – kryteria doboru
Do przeprowadzenia analizy wykorzystano 10 oryginalnych badań eksperymentalnych opublikowanych w anglojęzycznych czasopismach naukowych w latach 2008-2015.
Głównym kryterium doboru był wiek uczestników. Ze względu na to, że w świetle przedstawionych statystyk młodzi dorośli w wieku 18-30 lat to grupa najczęściej grająca w gry komputerowe, wybrano właśnie ten przedział wiekowy. Wyniki przeprowadzanych badań wskazują, że rozwój centralnego układu nerwowego nie kończy się wraz z osiągnięciem pełnoletniości. Choć nie tak intensywnie jak w dzieciństwie, trwa ono nadal w okresie wczesnej dorosłości, co mogłoby się przekładać na większą podatność młodych dorosłych, niż osób w średnim i starszym wieku, na efekty wywoływane przez gry komputerowe (14). Liczba i liczebności badanych grup obejmujące dzieci są nieporównywalnie mniejsze, dlatego nie zostały uwzględnione w tej analizie.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Michniuk P: Rynek gier komputerowych to branża o znaczącym potencjale rozwojowym. Ministerstwo Gospodarki 2015 (updated 25 March 2015); http://www.mg.gov.pl/node/23350. 2. 2015 Essential Facts About the Computer and Video Game Industry. Entertainment Software Association 2015 (updated 6 May 2015); http://www.theesa.com/wp-content/uploads/2015/04/ESA-Essential-Facts-2015.pdf. 3. #jestemgraczem, IPSOS, 2014 (updated 16 December 2014); http://www.jestemgraczem.com/. 4. Anderson CA, Dill KE: Video games and aggressive thoughts, feelings, and behavior in the laboratory and in life. J Pers Soc Psychol 2000 Apr; 78(4): 772-790. 5. Jackson LA, von Eye A, Fitzgerald HE et al.: Internet use, videogame playing and cell phone use as predictors of children’s body mass index (BMI), body weight, academic performance, and social and overall self-esteem. Comput Hum Behav 2011; 27(1): 599-604. 6. Sharif I, Sargent JD: Association between television, movie, and video game exposure and school performance. Pediatrics 2006 Oct; 118(4): e1061-1070. 7. 2014 Global Games Market Report. Newzoo, 2014; http://www.newzoo.com/reports/. 8. Dzieci aktywne online. Gemius 2007 (updated 29 October 2007); http://pliki.gemius.pl/Raporty/2007/Gemius_SA_Dzieci_aktywne_online.pdf. 9. Zajączkowski B, Urbańska-Galanciak D: Co o współczesnych grach wiedzieć powinniśmy. SPiDOR, Warszawa 2009: 3-4. 10. Spada liczba subskrypcji World of Warcraft. Eurogamer 2013 (updated 7 May 2015); http://www.eurogamer.pl/articles/2015-05-07-najwiekszy-w-historii-spadek-liczby-subskrypcji-world-of-warcraft. 11. Maruszewski T: Psychologia poznania. Wyd. II. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001: 11-31. 12. Materska M, Tyszka T (red.): Psychologia i poznanie. Wyd. I. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997: 78-100. 13. Nęcka E, Orzechowski J, Szymura B: Psychologia poznawcza. Wyd. I. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006: 177-418. 14. Lebel C, Beaulieu C: Longitudinal Development of Human Brain Wiring Continues from Childhood into Adulthood. J Neurosci 2011 Jul 27; 31(30): 10937-10947. 15. Powers KL, Brooks PJ: Effects of video-game play on information processing: A meta-analytic investigation. Psychon Bull Rev 2013 Dec; 20(6): 1055-1079. 16. Dux PE, Marois R: The attentional blink: A review of data and theory. Atten Percept Psychophys 2009 Nov; 71(8): 1683-1700. 17. Oei AC, Patterson MD: Enhancing Cognition with Video Games: A Multiple Game Training Study. PLoS One 2013; 8(3): e58546. DOI: 10.1371/journal.pone.0058546. 18. Oei AC, Patterson MD: Enhancing perceptual and attentional skills requires common demands between the action video games and transfer tasks. Front Psychol 2015 Feb 10; 6: 113. DOI: 10.3389/fpsyg.2015.00113. eCollection 2015. 19. Cohen JE, Green CS, Bavelier D: Training visual attention with video games. Not all games are created equal. [In:] O’Neil HF, Perez RS (eds.): Computer Games and Team and Individual Learning. 1st ed. Elsevier 2008: 206-227. 20. Colzato LS, Hertsig G, van den Wildenberg W, Hommel B: Estrogen modulates inhibitory control in healthy human females: Evidence from the stop-signal paradigm. Neuroscience 2010 May 19; 167(3): 709-715. 21. Logan GD, Schachar RJ, Tannock R: Impulsivity and inhibitory control. Psychol Sci Jan 1997; 8: 60-64. 22. van den Wildenberg WPM, Christoffels IK: STOP TALKING! Inhibition of speech is affected by word frequency and dysfunctional impulsivity. Front Psychol 2010 Sep 29; 1: 145. 23. Colzato LS, van den Wildenberg WPM, Zmigrod S, Hommel B: Action video gaming and cognitive control: Playing first person shooter games is associated with improvement in working memory but not action inhibition. Psychol Res 2013; 77: 234-239. 24. Dye MWG, Green SC, Bavelier D: Increasing speed of processing with action video games. Curr Dir Psychol Sci 2009; 18(6): 321-326. 25. Ferguson CJ: Video games and youth violence: a prospective analysis in adolescents. J Youth Adolesc 2011 Apr; 40(4): 377-391. 26. Boot WR, Kramer AF, Simons DJ et al.: The effects of video game playing on attention, memory and executive control. Acta Psychol (Amst) 2008 Nov; 129(3): 387-398. 27. Gobet F, Johnston SJ, Ferrufino G et al.: “No level up!”: no effects of video game specialization and expertise on cognitive performance. Front Psychol 2014 Nov 28; 5: 1337. 28. Cain MS, Landau AN, Shimamura AP: Action video game experience reduces the cost of switching tasks. Atten Percept Psychophys 2012 May; 74(4): 641-647. 29. Glass BD, Maddox WT, Love BC: Real-Time Strategy Game Training: Emergence of a Cognitive Flexibility Trait. PLoS One 2013 Aug 7; 8(8): e70350. 30. Boot WR, Basak C, Erickson KI et al.: Transfer of skill engendered by complex task training under conditions of variable priority. Acta Psychol (Amst) 2010 Nov; 135(3): 349-357. 31. Nouchi R, Taki Y, Takeuchi H et al.: Brain Training Game Boosts Executive Functions, Working Memory and Processing Speed in the Young Adults: A Randomized Controlled Trial. PLoS One 2013; 8(2): e55518. 32. Nikolaidis A, Voss MW, Lee H et al.: Parietal plasticity after training with a complex video game is associated with individual differences in improvements in an untrained working memory task. Front Hum Neurosci 2014 Mar 21; 8: 169. 33. Bavelier D, Achtman RA, Mani M, Focker J: Neural bases of selective attention in action video game players. Vision Res 2012 May 15; 61: 132-143. 34. Bavelier D: Your Brains on Video Games: Myths and Reality. University of Rochester 2012; http://www.bcs.rochester.edu/games4good/talks/01%20Bavelier%20WH2012_082112.pdf. 35. Owen AM, Hampshire A, Grahn JA et al.: Putting brain training to the test. Nature 2010 Jun 10; 465(7299): 775-778. 36. A Consensus on the Brain Training Industry from the Scientific Community. Max Planck Institute for Human Development and Stanford Center on Longevity (updated 20 October 2014); http://longevity3.stanford.edu/blog/2014/10/15/the-consensus-on-the-brain-training-industry-from-the-scientific-community/. 37. Maria Pąchalska: Recenzja portalu BrainMax do treningu umysłu autorstwa Michała Sobieraja, Alicji Leszczyńskiej i Agnieszki Teteli-Lipeckiej. brainmax.pl (updated 18 August 2014); http://brainmax.pl/media/testimonial/Recenzja%20portalu%20BrainMax.pdf.
