Przekazywany do rąk czytelników niniejszy numer „Postępów Nauk Medycznych” poświęcony jest wybranym, najczęstszym chorobom metabolicznym kości: osteoporozie u dorosłych, krzywicy niedoborowej i wrodzonej łamliwości kości u dzieci oraz roli witaminy D w utrzymaniu homeostazy wapniowej oraz jej plejotropowemu działaniu. Znajduje się w nim pięć prac oryginalnych, jeden opis przypadku oraz dwanaście prac poglądowych opartych na przeglądzie piśmiennictwa i rekomendacjach grup eksperckich.

W pracy dotyczącej witaminy D i aktywności choroby u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) Povoroznyuk i wsp. wykazali, że niedobór witaminy D powinien być traktowany jako ważny czynnik prognostyczny dla wysokiej aktywności RZS.

Łupińska i Chlebna-Sokół na podstawie przeprowadzonych badań nad czynnikami wpływającymi na stężenie witaminy D w surowicy dzieci łódzkich w wieku wczesnoszkolnym z nadmiarem masy ciała stwierdziły ujemną zależność pomiędzy zawartością tkanki tłuszczowej i masą ciała a stężeniem 25(OH)D w surowicy, co potwierdza teorię o otyłości jako możliwym czynniku ryzyka niedoboru tej witaminy, a w praktyce wskazuje na konieczność przestrzegania rekomendacji suplementacji witaminy D w tej grupie.

Rusińska i wsp. porównując objawy kliniczne w różnych typach wrodzonej łamliwości kości (OI) u pacjentów znajdujących się pod opieką Kliniki, wnioskuje, że OI jest heterogenną grupą zaburzeń związanych ze zwiększoną predyspozycją do złamań, charakteryzującą się istotnym zróżnicowaniem objawów w poszczególnych typach tej choroby, a jednoznaczne ustalenie rozpoznania oraz rokowania może sprawiać trudności u części pacjentów z uwagi na „nakładanie się” objawów niektórych typów OI (I i IV, II i III oraz III i IV) oraz modyfikujący wpływ wdrożonego leczenia.

Kupisz-Urbańska i Kozak-Szkopek prowadząc suplementację niedoborów witaminy D u osób w wieku podeszłym przebywających w zakładzie opiekuńczym, wnioskują, że trzymiesięczna suplementacja witaminy D pozwala na osiągnięcie suboptymalnego stężenia 25(OH)D w surowicy krwi u osób starszych.

Wójcik i wsp. prowadząc porównanie automatycznych metod oznaczania stężenia 25(OH)D (na analizatorach IDS-iSYS i LIAISON) oraz 1,25(OH)₂D (na analizatorach IDS-iSYS i manualnej RIA) w surowicy krwi w materiale pediatrycznym oraz kontroli jakości DEQAS, stwierdzili wysoką precyzję oznaczeń metabolitów witaminy D przy użyciu analizatora IDS-iSYS. Zgodność tych metod z metodami rutynowo stosowanymi w Zakładzie Biochemii, Radioimmunologii i Medycyny Doświadczalnej sugeruje możliwość ich zastosowania w klinicznej praktyce szpitala pediatrycznego z zachowaniem najwyższych standardów klinicznej diagnostyki laboratoryjnej.

Jakubowska-Pietkiewicz i wsp. przedstawiają diagnostykę i leczenie, z włączeniem intensywnej opieki medycznej oraz opieki hospicyjnej, 3-letniego chłopca z wrodzoną łamliwością kości typu II. Autorki zwracają uwagę na ewolucję w diagnostyce i terapii oraz konieczność wielospecjalistycznej współpracy, która zmienia przebieg kliniczny i rokowanie w letalnej postaci wrodzonej łamliwości kości.

Płudowski i wsp. w artykule przeglądowym „Profilaktyka i leczenie niedoboru witaminy D – wybór właściwych rekomendacji” wyjaśniają, że wobec nagromadzenia coraz większej liczby dowodów potwierdzających działania plejotropowe witaminy D, konieczna jest stała aktualizacja zaleceń jej suplementacji celem poprawy zdrowia. Podkreślają także, że należy raczej dążyć do formułowania rekomendacji na poziomie ogólnokrajowym lub regionalnym, a nie światowym, jako bardziej racjonalnego narzędzia przeciwdziałania niedoborowi witaminy D. Natomiast z punktu widzenia codziennej praktyki lekarskiej wybór najbardziej odpowiednich rekomendacji zależeć powinien od wielu czynników, zarówno klinicznych, jak i środowiskowych.