Truskawki, owoce kojarzące nam się z latem, dostępne są w sklepach przez cały rok. Na te najsmaczniejsze warto jednak poczekać do czerwca. Są to owoce lubiane przez wszystkich, zachwycające walorami zarówno smakowymi, jak i estetycznymi. Łatwe w przygotowaniu, zachowują swoje właściwości również po zamrożeniu. Chętnie dodajemy je do wielu deserów lub jemy „na surowo”, nie zdając sobie sprawy z ich dodatkowego działania leczniczego. Celem tego artykułu jest przedstawienie korzystnego wpływu spożywania truskawek na zdrowie człowieka.

Truskawka jako gatunek nie jest dziełem natury. Powstała z poziomki, która od wieków znana była zarówno jako smaczny owoc, jak i lekarstwo na wiele dolegliwości. Najwcześniejsze zapisy o poziomkach pochodzą z czasów Owidiusza i Wergiliusza, pisał o nich także Pliniusz w encyklopedii „Naturalis historia”. Na starym kontynencie rosły one dziko w lasach i na łąkach. Dopiero król Francji Ludwik XIV przez przypadek zmienił ten stan rzeczy. Wysłał on swoich szpiegów do Ameryki Południowej w celach militarnych, gdzie na terenie dzisiejszego Chile jeden z nich (Amèdèe-François Frèzier) znalazł poziomki dużo większych rozmiarów niż te znane Europejczykom. W ramach prezentu postanowił kilka sadzonek zawieźć królowi. Zasadzono je w królewskim ogrodzie, jednak nie przynosiły dużych plonów. Władca był zdeterminowany, aby uzyskać większą ilość owoców, zatrudnił więc botaników, którzy mieli się tym zająć. Jednym z nich był Antoine Nicolas Duchesne. Skrzyżował on odmianę chilijską (Fragaria chiloensis) z wirginijską (Fragaria virginiana), otrzymując doskonały efekt, owoce duże i soczyste, które dzisiaj znamy pod nazwą „truskawki” (1). W sklepach pojawiły się one w Londynie około roku 1830. Wcześniej uznawano je za przywilej osób zamożnych, gdyż ich cena była bardzo wygórowana. Obecnie truskawki uprawia się wszędzie tam, gdzie panuje klimat umiarkowany. Pod względem botanicznym Fragaria grandiflora vel Fragaria ananassa to roślina trwała o płożących się i zakorzeniających się pędach. Liście są trójlistkowe, średniej wielkości. Na szczycie łodygi w okresie kwitnienia znajdziemy białe kwiaty zebrane w baldachowate kwiatostany. Po przekwitnięciu powstają z nich niby-owoce. Właściwymi owocami są jedynie małe, żółtobrązowe pestki na całej powierzchni zarówno truskawki, jak i poziomki (2).

Polska jest trzecim – po Hiszpanii i Niemczech – producentem truskawek w Unii Europejskiej i dziesiątym producentem na świecie. Produkcja owoców w Polsce jest sezonowa i charakteryzuje się dużymi wahaniami plonów na przestrzeni lat, jednak w latach 2004-2013 zbiory w Polsce stanowiły 5-11% produkcji owoców w Unii Europejskiej. W 2013 roku zebrano 193 tysiące ton truskawek. Najczęściej uprawiane odmiany to: „Selva”, „Evie”, „Diamante”, „Linosa”, „Capri”, „Albion” i „Senga Sengana”. W ostatnich latach do unijnego rejestru Chronionych Oznaczeń Geograficznych dołączyła truskawka kaszubska, charakteryzująca się specyficznymi warunkami dojrzewania oraz większą ilością cukru. Truskawki zajmują czwarte miejsce pod względem ilości eksportowanych owoców. Największa ilość jest eksportowana do Rosji (3). W Polsce są dostępne truskawki m.in. z Grecji, Hiszpanii i Chin. Importowane owoce mają jednak swoje minusy. Truskawki hiszpańskie zawierają dużą ilość wody. Owoce z Chin są natomiast dostępne tylko w formie mrożonej, gdyż transport z tak daleka nie byłby możliwy pod inną postacią (4). Greckie truskawki wiążą się z licznymi nadużyciami społecznymi. Owiana złą sławą plantacja Manolada w 2013 roku była miejscem strzelaniny. Mężczyźni pracujący jako nadzorcy otworzyli ogień do pracowników sezonowych z Bangladeszu, którzy domagali się zaległej zapłaty, w wyniku czego 32 osoby zostały ranne (5). Z przytoczonych informacji wynika, że najlepszym wyborem jest wspieranie polskiej gospodarki i kupno polskich truskawek, jeśli mamy taką możliwość. Jeśli nie, czytajmy etykiety. Na każdej z nich powinien znajdować się adres producenta, kraj pochodzenia i klasa. Klasa ekstra zawiera owoce duże, najwyższej jakości. Do klasy I należą truskawki dobrej jakości, z niewielkimi wadami kształtu. Owoce klasy II cechuje średnia jakość i gorszy smak.