Streszczenie
Wstęp. Wolny płat strzałkowy jest podstawowym płatem wykorzystywanym do rekonstrukcji żuchwy. Występuje wiele odmian anatomicznych tętnic goleni i wiedza na ten temat ma bardzo istotne znaczenia kliniczne. Chirurdzy przeprowadzający zabiegi rekonstrukcyjne przy użyciu wolnego płata strzałkowego u chorych z dominującą tętnicą strzałkową (ang. peroneal magnus artery) powinni brać pod uwagę możliwość powikłań niedokrwiennych związanych z pobraniem tej tętnicy do przeszczepu.
Cel pracy. Celem prcy jest przedstawienie włanych doświadczeń z wykonania 65 wolnych przeszepów strzałkowych z podkreśleniem znaczenia odmiany anatomicznej w postaci dominującej tętnicy strzałkowej.
Materiał i metody. Sześćdziesięciu pięciu chorych z Kliniki Otolaryngologii UM w Lublinie zostało zaplanowanych do zabiegu rekonstrukcji żuchwy z powodu ubytku po resekcji raka płaskonabłonkowego (ang. squamous cell cancer). W badaniu fizykalnym u wszystkich chorych oceniono tętno na stopie jako prawidłowe. Przed zabiegiem chirurgicznym u chorych wykonano angiografię tętnic kończyn dolnych. Po wybiórczym podaniu 15 ml środka cieniującego do tętnic podkolanowych w obu kończynach uwidoczniono tętnice goleni.
Wyniki. Spośród 65 chorych u dwóch w badaniu angiograficznym stwierdzono rozległe zmiany miażdżycowe pod postacią licznych przewężeń światła i odcinkowych niedrożności. U kolejnych dwóch chorych – 48-letniego mężczyzny w obu kończynach i 64-letniej kobiety w lewej kończynie dolnej – wykryto anomalię naczyniową tętnicy goleni. U obu chorych stwierdzono hypoplastyczne tętnice piszczelowe przednie i tylne. Rozpoznano u obu chorych wariant anatomiczny w postaci dominującej tętnicy strzałkowej.
Wnioski. Wykorzystanie wolnego płata strzałkowego do rekonstrukcji żuchwy i ubytków w innych obszarach anatomicznych jest bardzo często wykorzystywane. Chirurdzy wykonujący operacje rekonstrukcyjne z użyciem tego płata powinni brać pod uwagę ewentualne wady naczyniowe w obrębie goleni. Nawet u chorych z zachowanym prawidłowym tętnem na stopie przed pobraniem wolnego płata strzałkowego powinna być wykonana angiografia tej kończyny, by uniknąć ewentualnych powikłań niedokrwiennych w obrębie kończyny.

Summary
Introduction. Free fibula flap is recognised as the workhorse ?ap for mandible reconstruction. There are several anatomical variations of the crural arteries and its branches and knowledge of these has important clinical implications for fibula ?ap harvest. Surgeons performing free fibula flap transfer in patients with dominating peroneal artery should be aware of high risk of leg ischaemic complication.
Aim. The aim of this study was to report our experience on 65 free fibula ?aps, highlighting a type of anatomical variation of the peroneal artery – peroneal magnus artery in patients undergoing osteocutaneous free fibula ?ap transfer for mandible reconstruction.
Material and methods. Sixty-five patients from the Department of Otolaryngology and Head and Neck Surgery Medical University in Lublin were planed to free osteocutaneous fibula ?ap harvest for the mandibular reconstruction due to the defects after oncological resections (squamous cell cancers). Patients underwent clinical examination, they all had normal distal pulse. Before operations angiography of lower extremities was performed in all patients. After selective injection of 15 ml of contrast media to the popliteal artery in both legs crural arteries were visualised.
Results. Out of 65 patients, in two, angiography reviled diffuse arteriosclerotic changes in all tree crural arteries. In two next patients one 48y old male in both extremities and in one 64y old female in left lower extremity an anatomical anomaly of peroneal artery was detected. In both patients anterior and posterior tibial arteries were hypoplastic. Anatomical variant, the peroneal magnus artery was diagnosed.
Conclusions. The free fibula ?ap is the gold standard for microsurgical reconstruction of bone defects involving the mandible and other anatomical regions. Surgeons conducting reconstructive surgery should be aware of possible vascular anomalies of crural arteries. Even in patients with normal distal pulses, before harvesting of fibula flap angiographic investigations should be considered to avoid foot ischaemia at the donor site.