Renata Pazera1, Magdalena Piechota-Urbańska2, Patrycja Proc3, Joanna Szczepańska3
Metody leczenia endodontycznego zębów stałych z niezakończonym rozwojem wierzchołków korzenia – apeksyfikacja, 12-miesięczna obserwacja. Część I*
The methods of treatment of immature permanent teeth – apexification, 12-months observations. Part I
1Studia doktoranckie, Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
2Zakład Farmacji Aptecznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
3Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Summary
Introduction. The root of the permanent tooth is formed over a period of 3 years after the appearance of the crown in oral cavity. Characteristic features of the tooth with unfinished development of the apex are: wide apex, funnel-shaped funnel, thin and short walls of the root. Irreversible inflammation or pulp necrosis was caused by trauma or caries. It need to be removed from the tooth canal and proper medical procedure need to be for long-term maintenance of the tooth in the oral cavity. Generally the purpose of treatment is to create a barrier that closes the apex.
Aim. The aim of the study was to evaluate the efficacy of endodontic treatment of immature permanent teeth by the MTA apexification method.
Material and methods. Treatment was performed in 23 children aged 7-13 years. Apexification was made in 26 teeth – 20 upper central incisors, 3 second incisors and 3 premolars. Apexification was performed using. MTA and the rest of the canal was filled with gutta-percha flow. The follow-up visits were performer after 3, 6, 12 months after treatment. The condition of the tooth were evaluated clinically and radiologically.
Results. The treatment outcomes were assessed on the basis of subjective patient perceptions, clinical and radiological studies. Not found in any of the methods reported by the patient. In the clinical study, discoloration after MTA (11.5%) was observed. Deepening of the gingival pocket and increased mobility resulted from hygienic and post-traumatic bone loss. Radiological examination indicated the healing of periapical lesions and the formation of a dentinal bridge.
Conclusions. Apexification with MTA is an appropriate treatment of immature teeth after injury, which require reconstruction in a short period of time for aesthetic reasons. If revascularization is not possible. The alternative is apexification with MTA. Comparing with the traditional method of treatment with calcium hydroxide, MTA apexification is a method requires fewer visits. It does not impede the root structure and characterizes a lower proportion of complications after treatment.
Wstęp
Korzeń zęba stałego kształtuje się przez 3 lata od czasu pojawienia się korony w jamie ustnej – proces ten określany jest mianem apeksogenezy. Cechami charakterystycznymi korzenia w tym okresie są: szeroki otwór wierzchołkowy, cienkie ściany oraz duża średnica kanału w kształcie odwróconego stożka. Działanie w tym okresie czynnika szkodliwego, tj. urazu lub próchnicy, może doprowadzić do uszkodzenia miazgi. Stałe siekacze przyśrodkowe są zębami najczęściej podatnymi na urazy. Wśród czynników predysponujących można wymienić: protruzję zębów siecznych, powiększony nagryz poziomy, ustny tor oddychania, niekompetentne wargi, aktywny tryb życia. Z uwagi na przewagę składników komórkowych miazga niedojrzałego zęba posiada duże zdolności regeneracyjne, stąd odpowiednie zaopatrzenie zęba w postaci pokrycia pośredniego, bezpośredniego lub amputacji miazgi umożliwia kontynuację procesu apeksogenezy (1-4).
Nieodwracalne zapalenie lub martwica miazgi wymagają całkowitego usunięcia jej z kanału, gdyż stanowi ona źródło zakażenia. Rokowanie uzależnione jest od stadium rozwoju zęba w momencie zadziałania czynnika szkodliwego, zakresu uszkodzenia tkanek twardych, wykonanej metody leczenia oraz stanu ogólnego pacjenta. Leczenie endodontyczne zębów niedojrzałych jest odmienne od tradycyjnej terapii stosowanej u dorosłych. Wśród proponowanych metod leczenia można wymienić apeksyfikację z wykorzystaniem MTA/wodorotlenku wapnia oraz rewaskularyzację. Efektem apeksyfikacji jest wytworzenie mostu zębinowego stanowiącego barierę zamykającą otwór wierzchołkowy, bez wpływu na długość korzenia. Zabieg ten z wykorzystaniem MTA może jednak doprowadzić do przebarwienia korony zęba. Natomiast odnotowano mniejszy odsetek złamań zębów w porównaniu z apeksyfikacją z wykorzystaniem wodorotlenku wapnia (5, 6).
Cel pracy
Celem pracy było przedstawienie wyników leczenia endodontycznego zębów z niezakończonym rozwojem wierzchołków metodą apeksyfikacji z wykorzystaniem MTA po 12-miesięcznej obserwacji.
Materiał i metody
Do badań zakwalifikowano 23 pacjentów w wieku 7-13 lat, w tym 13 dziewczynek i 10 chłopców, którzy zgłosili się do Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi celem leczenia endodontycznego niedojrzałych zębów stałych. Przyczyną martwicy miazgi były w 82,6% uraz, a w 17,4% próchnica. Urazowe uszkodzenie zębów częściej występowało u dziewczynek (57,9%), a ubytki próchnicowe z taką samą częstotliwością dotyczyły chłopców i dziewczynek. Zębami dotkniętymi urazem były zwykle siekacze centralne szczęki, natomiast próchnicą drugie zęby przedtrzonowe.
Analiza badania klinicznego i radiologicznego umożliwiła zakwalifikowanie pacjentów do zabiegu apeksyfikacji z wykorzystaniem MTA jako odpowiedniej metody leczenia. Wskazaniami do zabiegu były: szeroki otwór wierzchołkowy, szeroki kanał zęba umożliwiający prosty tor wprowadzenia MTA, ząb bardzo zniszczony próchnicowo wymagający często odbudowy protetycznej, niedojrzały ząb już w trakcie leczenia endodontycznego z brakiem możliwości wykonania rewaskularyzacji oraz dobra współpraca z dzieckiem. Każdorazowo uzyskano pisemną świadomą zgodę rodzica/opiekuna prawnego. Apeksyfikację z wykorzystaniem MTA przeprowadzono w 26 przypadkach. Zabiegi wykonywano w zębach jednokorzeniowych, tj. siekaczach i zębach przedtrzonowych. Najczęściej o wyborze tego zabiegu decydowało rozpoczęte wcześniej leczenie endodontyczne z wykorzystaniem wodorotlenku wapnia (18 przypadków) oraz zastosowanie leczenia otwartego w jednym przypadku. Odbudowa protetyczna była konieczna w 2 przypadkach, a pozostałe 5 przypadków charakteryzowało się wąskim otworem wierzchołkowym.
Zgodnie z obowiązującymi standardami, w przypadku wskazań do leczenia endodontycznego wykonywano zdjęcie radiologiczne, a zabieg przeprowadzano w osłonie koferdamu. Z uwagi na cienkie ściany korzeni, kanały zębów opracowywano głównie chemicznie, poprzez przepłukiwanie 5,25% NaOCl (przez 30 min z wymianą płynu co 5 min). Ograniczona instrumentacja kanałów podczas zabiegu apeksyfikacji miała na celu usunięcie fragmentów uszkodzonej miazgi oraz wstępną ocenę długości roboczej. Potwierdzano ją metodami radiologicznymi, wykonując zdjęcie wewnątrzustne z ćwiekiem pomiarowym. Ponadto oceniając na zdjęciu rtg grubość ścian kanału, można było podjąć decyzję o nieraz koniecznym delikatnym mechanicznym jego opracowywaniu, gdyż MTA wymaga prostego toru wprowadzenia do kanału.
Następnie kanał wypełniano nietwardniejącym wodorotlenkiem wapnia (Biopulp). Na kolejnej wizycie (po 2 tygodniach) oceniano stan kliniczny zęba i w przypadku nieustąpienia dolegliwości wymieniano opatrunek z wodorotlenku wapnia (Biopulp) na kolejne 2 tygodnie. W trakcie następnych wizyt brak dolegliwości i suchość w kanale pozwalały na usunięcie opatrunku i wypełnienie okolicy wierzchołka kanału materiałem MTA. Warstwę o grubości 3-5 mm kondensowano, wykorzystując odpowiednie pluggery, sączki papierowe, stępione igły oraz spreadery. Po kontroli radiologicznej zabezpieczano kanał wilgotną watką w celu związania MTA. Ostateczne wypełnienie pozostałej części kanału zęba wykonywano metodą płynnej gutaperki, a ubytek odbudowywano materiałem kompozytowym lub pracą protetyczną.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Shabahang S: Treatment options: apexogenesis and apexification. JOE 2013; 3(39): 26-29.
2. Alobaid AS, Cortes LM, Lo J et al.: Radiographic and clinical outcomes of the treatment of immature permanent teeth by revascularization or apexification: a pilot retrospective cohort study. J Endod 2014; 40(8): 1063-1070.
3. Chen Yu-Po, del Mar Jovani Sancho M, Sheth CC: Is revascularization of immature permanent teeth an effective and reproducible technique? Dent Traumatol 2015; 31: 429-436.
4. Postek-Stefańska L, Szczepańska J, Olczak-Kowalczyk D: Specyfika leczenia chorób miazgi niedojrzałych zębów stałych. [W:] Olczak-Kowalczyk D, Szczepańska J, Kaczmarek U (red.): Współczesna stomatologia wieku rozwojowego. Wyd. 1. Tour Press International, Otwock 2017: 524-543.
5. Bastone EB, Freer TJ, McNamara JR: Epidemiology of dental trauma: a review of the literature. Aust Dent J 2000; 45: 2-9.
6. Sheehy EC, Roberts GJ: Use of calcium hydroxide for apical barrier formation and healing in non-vital immature permanent teeth: a review. Br Dent J 1997; 11: 241-246.
7. Chang SW: Chemical characteristics of mineral trioxide aggregate and its hydration reaction. Restor Dent Endod 2012; 37(4): 188-193.
8. Cardoso-Silva C, Barberia E, Maroto M, Garcia-Godoy F: Clinical study of Mineral Trioxide Aggregate in primary molars. Comparison between Grey and White MTA – A long term follow-up (84 months). J Dent 2011; 39: 187-193.
9. Dammaschkea T, Gerth H, Zuchner H, Schafer E: Chemical and physical surface and bulk material characterization of white ProRoot MTA and two Portland cements. Dent Mater 2005; 21: 731-738.
10. Torabinejad M, Chivian N: Clinical applications of mineral trioxide aggregate. J Endod 1999; 25(3): 197-205.
11. Al-Kahtani A, Shostad S, Schifferle R, Bhambhani S: In vitro evaluation of microleakage of an orthograde apical plug of mineral trioxide aggregate in permanent teeth with simulated immature apices. J Endod 2005; 31: 117-119.
12. Eldeniz AU, Hadimli HH, Ataoglu H, Orstawvik D: Antibacterial effect of selected root-end filling materials. J Endod 2006; 32(4): 345-349.
13. Estrela C, Bammann LL, Estrella CRA et al.: Antimicrobial and chemical study of MTA, Portland cement, calcium hydroxide paste, Sealapex and Dycal. Braz Dent J 2000; 11: 3-9.
14. Reyes-Carmona JF, Santos ARS, Figueiredo CP et al.: In vivo host interactions with mineral trioxide aggregate and calcium hydroxide: inflammatory molecular signaling assessment. J Endod 2011; 37(9): 1225-1235.
15. Siqueira JF Jr, Batista MM, Fraga RC, de Uzeda M: Antibacterial effects of endodontic irrigants on black-pigmented gram-negative anaerobes and facultative bacteria. J Endod 1998; 24(6): 414-416.
16. Trevino EG, Patwardhan AN, Henry MA et al.: Effect of irrigants on the survival of human stem cells of the apical papilla in a platelet-rich plasma scaffold in human root tips. J Endod 2011; 37(8): 1109-1115.
