Anna Olbrych
Wpływ rehabilitacji na poprawę wydolności fizycznej ocenianej za pomocą sześciominutowego wysiłkowego testu marszowego
The impact of rehabilitation on the improvement of physical fitness assessed in a six minute walk test
Małopolski Szpital Chorób Płuc i Rehabilitacji im. Edmunda Wojtyły w Jaroszowcu
Summary
Introduction. Chronic obstructive pulmonary disease – COPD (bronchitis and emphysema) is the most common chronic respiratory disease. It is the fourth leading cause of death, and its mortality rate has a rising tendency. Substances contained in tobacco smoke are the main cause of COPD. Reported symptoms include cough, increased sputum cough-up, dyspnea, and subsequent fear of physical activity. Even though it cannot be cured, physical exercise can increase the patient’s physical capacity; it delays the onset of disability, helping the patient to stay fit.
Aim. The purpose of the essay was to find out what impact has rehabilitation on patients carrying COPD.
Material and methods. The 6-minute walk test was used on the patients carrying COPD at the beginning and at the end of the rehabilitation. The results were identified by using statistical analysis.
Results. Obtained results proved that the patients participated the rehabilitation improved their physical exercise capacity. Slightly better results were noticed in male patients.
Discussion. COPD is an incurable disease, physical exercise can increase the patient's physical capacity; it delays the onset of disability, helping the patient to stay fit. Patients often avoid physical exercise due to "shortness of breath", but it is exercising that facilitates their proper functioning. The most effective diagnostic test is spirometry which measures lung function, specifically volume and flow of air that can be inhaled and exhaled. COPD is a multi-organ disease, apart from lungs it also attacks muscles, bones or heart. Therefore the treatment and rehabilitation should involve the whole body rather than focus on the respiratory muscles only.
Conclusions. Pulmonology rehabilitation has significant influence on patients carrying COPD; improves efficiency and life quality.
Wprowadzenie
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) określana jest jako współistnienie ze sobą dwóch chorób: zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc. Pierwszym objawem jest kaszel, który często trwa już od wielu lat, dlatego w trakcie zgłaszania się chorego do lekarza choroba jest już w stadium zaawansowanym. Poza kaszlem występuje również duszność, pojawiająca się nawet podczas podstawowych czynności dnia. Następuje przerost gruczołów śluzowych w błonie śluzowej oskrzeli, co powoduje zwiększenie wydzielania śluzu (1). Podstawowym badaniem potwierdzającym POChP jest spirometria, sprawdzająca przepływ powietrza przez oskrzela i wskaźnik FEV1/FVC (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa/natężona pojemność życiowa płuc). Pełne badanie składa się z trzech oddzielnych czynności (2):
– oceny pojemności życiowej – VC,
– wykonania nasilonego wydechu – FVC,
– oceny maksymalnej wentylacji dowolnej – MVV.
Badanie chorych na POChP wiąże się z ogromnym wysiłkiem, zwłaszcza przy wydmuchiwaniu powietrza, a w przypadku osób starszych – z ograniczeniami wywołanymi procesami starzenia i redukcją niektórych wartości ocenianych w spirometrii. Dlatego też, podczas badania bardzo ważna jest współpraca chorego z osobą przeprowadzającą pomiar (3). Spirometrii dokonuje się po inhalacji lekiem rozszerzającym oskrzela. Wynik FEV1/FVC wynoszący < 0,70 potwierdza POChP (4). Rozróżniamy cztery stopnie zaawansowania choroby, co przedstawia tabela 1.
Tab. 1. Stopnie zaawansowania choroby odnośnie do występującej wartości FEV1 (5)
| Stopień obturacji | Wskaźnik FEV1 |
| 1 stopień łagodny | FEV1 > 80% |
| 2 stopień umiarkowany | 50% < FEV1 < 80% |
| 3 stopień ciężki | 30% < FEV1 < 50% |
| 4 stopień bardzo ciężki | FEV1 < 30% |
U osób starszych często spotyka się upośledzenie odruchu kaszlowego. Dodatkowo, skarżą się oni na: osłabienie, męczliwość i obniżoną tolerancję wysiłku. Oprócz wyżej wymienionych objawów płucnych pojawiają się również symptomy pozapłucne, takie jak: obniżenie masy ciała, osłabienie mięśni szkieletowych, zaburzenie odżywiania oraz schorzenia sercowo-naczyniowe czy pochodzące z układu nerwowego (zaburzenia snu, nastroju) (6). Najczęstsze przyczyny wywołujące przewlekłą obturacyjną chorobę płuc przedstawia tabela 2 (7-9).
Tab. 2. Przyczyny wywołujące POChP
– Dym tytoniowy uznawany jest za najgroźniejszy i najistotniejszy czynnik. Zagrożenie występuje nie tylko u palaczy, ale również u osób ze środowiska palaczy lub pracujących w zakładach tytoniowych. Według danych z artykułu Pop i wsp. ponad 50% palaczy tytoniu zachoruje na POChP (9).
– Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.
– Zanieczyszczenie powietrza w mieszkaniach – często u gospodyń domowych podczas gotowania czy palenia w piecach.
– U osób, które w dzieciństwie często przechodziły infekcje bakteryjne lub wirusowe dróg oddechowych.
– Predyspozycje genetyczne.
– Pyły organiczne i nieorganiczne czy drażniące dymy mają wpływ na wywołanie procesu zapalnego układu oddechowego u osób pracujących w rolnictwie.
– Pył kopalniany zaburzający czynność wentylacyjną płuc u górników.
– Pyły metali wdychane przez osoby pracujące w przemyśle metalurgicznym, hutnicy i spawacze.
– Pył drzewny, na który narażeni są pilarze i stolarze.
– Pył wełny, na który są narażone często kobiety zatrudnione w przemyśle włókienniczym. |
Ostatnio w sprzedaży pojawiły się papierosy elektryczne. Jest to dość nowy produkt, jeszcze nie do końca poznany, choć korzysta z niego już ok. 50% palaczy tytoniu. Informacje z pracy poglądowej Napierały i wsp. (10) na temat e-papierosów donoszą o ich szkodliwym wpływie na drogi oddechowe, jamę ustną, gardło, powodowanie powikłań neurologicznych i narządów zmysłów. Jest to nowy produkt, stąd nie ma doniesień na temat skutków dłuższego palenia. Jednak można podejrzewać, że jest to nowe zagrożenie, które już dziś wywołuje zapalenie płuc, niewydolność serca, drgawki, zachłystowe zapalenie płuc czy przyśpieszenie rytmu serca (10).
POChP jest chorobą bardzo często współistniejącą z innymi schorzeniami, takimi jak (11):
– choroby sercowo-naczyniowe,
– osteoporoza,
– rak płuc,
– stany lękowe czy depresja,
– dysfunkcja mięśni szkieletowych.
Cel pracy
Celem pracy była ocena wpływu rehabilitacji na poprawę wydolności fizycznej u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Materiał i metody
Badaniem objęto osoby przebywające w Małopolskim Szpitalu Chorób Płuc i Rehabilitacji im. Edmunda Wojtyły w Jaroszowcu w roku 2016 z rozpoznaną przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, urodzone w latach 1940-1960. W badaniu uczestniczyły 72 osoby – 22 kobiety i 50 mężczyzn, którzy w pierwszej lub drugiej dobie pobytu były w stanie wykonać sześciominutowy wysiłkowy test marszowy (6-WTM). Pacjenci przebywali w szpitalu przez okres 3 tygodni, podczas których zostali poddani programowi rehabilitacyjnemu ze szczególnym uwzględnieniem następujących elementów:
– Codzienne poranne zajęcia grupowe z gimnastyki oddechowej, mające na celu wzmocnienie mięśni oddechowych, ćwiczenia wzmacniające przeponę, naukę efektywnego kaszlu w celu ułatwienia usunięcia zalegającej wydzieliny.
– Dwa razy dziennie ćwiczenia na sali gimnastycznej, na której pacjenci korzystali z treningu na bieżni, rowerków stacjonarnych i atlasu. Wykonywali ćwiczenia czynne w odciążeniu w systemie bloczkowym zarówno dla kończyn górnych, jak i dolnych, ćwiczenia ogólnokondycyjne z wykorzystaniem piłek, lasek czy taśm thera-band.
– W godzinach przedpołudniowych pacjenci poddawani byli zabiegom: masaż wibracyjny, drenaż ułożeniowy, oklepywanie klatki piersiowej.
– Kilka razy w ciągu dnia wykonywali ćwiczenia oporowego wydechu za pomocą tzw. butelki.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Rosławski A: Wybrane zagadnienia z geriatrii. AWF, Wrocław 2001: 20-21.
2. Siergiejko Z, Siergiejko G, Siergiejko D et al.: Spirometria – samodzielne poprawne wykonanie badania. Alergia 2013; 3: 49-56.
3. Klimiuk K, Wojszel ZB, Gułaj E et al.: Problemy diagnostyczne i terapeutyczne wybranych chorób układu oddechowego u osób w podeszłym wieku. Gerontol Pol 2011; 19(1): 7-15.
4. Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Aktualizacja 2011. Medycyna praktyczna. Pneumonologia 2012; 1.
5. Górecka D, Jassem E, Pierzchała W, Śliwiński P: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol Alergol Pol 2012; 80: 220-254.
6. Kozak-Szkopek E: Ocena kliniczna chorego w podeszłym wieku z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Gerontol Pol 2007; 15: 61-68.
7. Wiszniewska M, Lipińska-Ojrzanowska A, Ziemba K, Walusiak-Skorupa J: Przewlekła obturacyjna choroba płuc – schorzenia związane z pracą zawodową. Medycyna Pracy 2012; 63: 217-228.
8. Światowa Inicjatywa Zwalczania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc. Podręczny przewodnik rozpoznawania/leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Aktualizacja 2015.
9. Pop T, Kwasiżur K, Zajkiewicz K: Rehabilitacja chorych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). Young Sport Science of Ukraine 2011; 3: 201-210.
10. Napierała M, Kulza M, Wachowiak A et al.: Elektroniczne papierosy – wpływ na zdrowie. Dotychczasowe doniesienia. Przegląd Lekarski 2014; 71(11): 644-646.
11. Grzelewska-Rzymowska I, Górski P: Przewlekła obturacyjna choroba płuc według raportu GOLD 2001. Alergia 2013; 3: 11-16.
12. Wolszakiewicz J: Sześciominutowy test marszowy – zastosowanie w praktyce klinicznej. Kardiol Pol 2010; 68: 237-240.
13. Wąsowski M, Walicka M, Marcinowska-Suchowierska E: Otyłość – definicja, epidemiologia, patogeneza. Post Nauk Med 2013; 26(4): 301-306.
14. Mandecka A, Regulska-Ilow B: Stan odżywienia i planowanie interwencji dietetycznych u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Probl Hig Epidemiol 2016; 97(3): 187-196.
15. Dziennik Ustaw: Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopad 2013 (poz. 1522). Załącznik nr 1: 29-30.
16. Grzelewska-Rzymowska I: Standardy leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Alerg Astma Immun 2006; 11(4): 188-194.
17. http://www.mpz.mz.gov.pl/wojewodztwo-malopolskie/.
18. Kuciel-Lewandowska J, Paprocka-Borowicz M, Hawrylak A: Miejsce fizjoterapii w pulmonologii. Acta Bio-Opt Inform Med 2008; 14: 284-285.
19. Sawicka A, Marcinowska-Suchowierska E: Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) w wieku podeszłym. Post Nauk Med 2011; 24(5): 435-439.
20. Włoch T, Bromboszcz J: Rehabilitacja pulmonologiczna. Wytyczne AACVPR do programów rehabilitacji pulmonologicznej. Kraków 2012: 79-92.
21. Szeliga E, Bal-Bocheńska M, Czenek E: Porównanie różnych metod rehabilitacji u pacjentów z POChP. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, Rzeszów 2011; 4: 439-451.
22. Rutkowski R, Rutkowska J, Rutkowski K, Siergiejko Z: Wybrane zagadnienia rehabilitacji oddechowej. Fizjoter Pol 2009; 1(4): 21-30.
23. www.european-lung-foundation.org.
24. Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Aktualizacja 2006. Medycyna Praktyczna 2007; 2: 56-58.
25. Kądziołka W, Lis A, Bal-Bocheńska M et al.: Rola fizjoterapii w przygotowaniu pacjentów z granicznymi wartościami spirometrycznymi do planowania zabiegów resekcyjnych miąższu płucnego. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2007; 3: 211-217.
26. Wesołowski A, Kamzol-Kończak D, Maćkowiak M et al.: Efektywność kosztowa rehabilitacji oddechowej w leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc z perspektywy płatnika i świadczeniodawcy w systemie ochrony zdrowia. Now Lek 2013; 82(4): 303-309.
