Grażyna Jarząbek-Bielecka1, Mariola Pawlaczyk2, Michał Pawlaczyk1, Magdalena Pawlaczyk1, Magdalena Pisarska-Krawczyk3, 4, Paulina Wojtyła-Buciora4, 5, Małgorzata Mizgier6, Jacek Boroch1, Witold Kędzia1
Problem stanów zapalnych żeńskich narządów płciowych – ocena wiedzy dziewcząt na temat profilaktyki i leczenia
The problem of inflammation of the female genital system – assessment of girls’ knowledge about prevention and treatment
1Pracownia Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii, Klinika Ginekologii, Katedra Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
2Katedra Geriatrii i Gerontologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
3Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
4Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu
5Zakład Dietetyki Katedry Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
6Zakład Dietetyki, Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Summary
Introduction. Not all girls and women are aware of the role of proper diet and hygiene in the prevention of the inflammation of the female genital tract.
Aim. An assessment of the knowledge of female patients at developmental age on the prevention and treatment of inflammation of the female genital tract was undertaken.
Material and methods. The study involved 100 female patients of the Department of Gynecology of the Developmental Age and Sexology, all of them aged 17, who reported for routine examinations; the patients were students of high schools in Poznań who were not sexually active. A thorough medical history, concerning the patients’ knowledge on the prevention and treatment of inflammation of the female genital tract, was collected.
Results. It is comforting that as many as 97% of girls knew the preventive factors of genital inflammation important related to the personal hygiene. However, as many as 81% were not familiar with the preventive factors of genital inflammation related to diet – only 16% correctly indicated the negative impact of carbohydrates. There were significant deficiencies in knowledge areas related to the risk factors for infections of the female genital tract: as many as 52% of patients were not aware that the most important risk factors included sexual intercourses, specifically early sexual initiation and frequent partner change. More than 70% of respondents could not did not know any methods of treating the infections other than preparations advertised in mass media.
Conclusions. Education increases motivation for prophylaxis of inflammation and infection of the female genital tract. It has been shown that in girls, the level of knowledge regarding the prevention and treatment of inflammation is insufficient, and health and sex education is the basic way of increasing awareness of the possibility of improving gynecological health of girls and women.
Wstęp
Spośród czynników sprzyjających nabyciu i rozwojowi zakażeń żeńskich narządów płciowych najistotniejsze są stosunki płciowe. Szczególne znaczenie mają tu wczesna inicjacja seksualna i częste zmiany partnerów seksualnych, ale istotne są też właściwa higiena i dieta.
Cel pracy
Ocena wiedzy pacjentek w wieku rozwojowym na temat profilaktyki i leczenia zapaleń narządów płciowych.
Materiał i metody
Badaniem objęto 100 17-letnich pacjentek Pracowni Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii, które zgłosiły się na badania profilaktyczne. Były to uczennice poznańskich liceów, dziewczęta, które nie podjęły aktywności seksualnej. Przeprowadzono u nich poszerzony wywiad lekarski o aspekty związane z ich wiedzą na temat profilaktyki i leczenia stanów zapalnych narządów płciowych.
Dziewczęta pytano:
1. Jaki jest najistotniejszy czynnik ryzyka zapaleń i zakażeń narządów płciowych?
2. Na czym polega prawidłowa higiena narządów płciowych?
3. Czy dieta ma w ogóle znaczenie w zapobieganiu stanom zapalnym narządów płciowych?
4. Które składniki diety są szczególnie niekorzystne?
5. Czy znasz jakieś metody leczenia zapaleń narządów płciowych?
Wyniki
Optymistyczne, że aż 97% dziewcząt znało czynniki profilaktyczne zapaleń narządów płciowych istotne w postępowaniu higienicznym, ale aż 81% nie znało czynników profilaktycznych narządów płciowych istotnych w diecie – 16% poprawnie wskazało na negatywny wpływ węglowodanów. Wykazano istotne braki w wiedzy na temat czynników sprzyjających nabyciu i rozwojowi zakażeń żeńskich narządów: aż 52% pacjentek nie potrafiło określić, że najistotniejsze są tu stosunki płciowe i że znaczenie mają wczesna inicjacja seksualna i częste zmiany partnerów seksualnych. Powyżej 70% badanych nie znało żadnych metod leczenia stanów zapalnych poza preparatami z reklam.
Dyskusja
W profilaktyce stanów zapalnych narządów płciowych kobiety dużą rolę odgrywają właściwa dieta i higiena.
W aspekcie higienicznym znaczenie mają:
– bawełniana i przewiewna bielizna,
– stosowanie środków do higieny intymnej,
– poprawne osuszanie narządów płciowych po myciu specjalnie przeznaczonym do tego ręcznikiem,
– częste zmiany wkładek higienicznych,
– spanie bez majtek dla stworzenia dostępu do świeżego powietrza,
– przy korzystaniu z toalety podcieranie się od przodu do tyłu, nigdy odwrotnie,
– stosowanie probiotyków,
– dbałość o dietę bogatą w owoce i warzywa, unikanie cukru i wszystkich potraw, które go zawierają, picie dużej ilości wody,
– unikanie stresu, alkoholu i papierosów,
– dbałość o szczególną higienę współżycia seksualnego (przed stosunkiem i po nim wskazany dla obojga partnerów prysznic), po zbliżeniu seksualnym konieczność skorzystania z toalety, wypłukania ujścia cewki moczowej, właściwe podmywanie z użyciem preparatu probiotycznego,
– niewskazane jest stosowanie lubrykantów z gliceryną.
Aż 97 spośród 100 badanych dziewcząt umiało wskazać na czynniki higieniczne związane z profilaktyką stanów zapalnych. 81 dziewcząt nie wskazało na znaczenie czynników dietetycznych w profilaktyce stanów zapalnych.
Niestety tylko 16 z nich wiedziało, że dieta powinna być niskocukrowa, gdyż węglowodany odgrywają szczególną rolę w kwestii zdrowia intymnego. Narządy płciowe z krwi otrzymują produkty przemiany materii: tłuszcze, białka i właśnie wspomniane cukry. Śluz, konieczny dla właściwego nawilżenia pochwy, powstaje w dużej części produktów przemiany materii otrzymywanych drogą naczyń krwionośnych. Niestety dominacja cukrów sprzyja rozwojowi nieprawidłowej flory pochwy – warunki stają się korzystne dla rozwoju drożdży. Kobieta odczuwa typowe dla infekcji grzybiczych dolegliwości: pieczenie, swędzenie, upławy itp.
Dla właściwej ochrony środowiska pochwy przed nadmiernym namnażaniem się wspomnianych drożdży należy stworzyć odpowiednią barierę, w której budowie pomoże dobrze dobrana dieta. Powinna być ona bogata w nieprzetworzone produkty spożywcze, a jednocześnie uboga w cukry i tłuszcze. Wskazana jest żywność naturalna, bez konserwantów, zawierająca produkty pełnoziarniste, takie jak: pieczywo żytnie lub orkiszowe, płatki owsiane, ciemny niełuskany ryż oraz ziemniaki; niesłodzone jogurty naturalne; chude mięso wołowe lub drobiowe, ryby oraz jaja, warzywa – najlepiej sezonowe, a także kiszone (ogórki i kapusta poddane fermentacji są naturalnym źródłem pałeczek kwasu mlekowego oraz witaminy C) i liściastych. Okazuje się, że w aspekcie profilaktyki zapaleń żeńskich narządów płciowych istotna też jest właściwa podaż wapnia. Infekcje częściej występują u kobiet z niską podażą wapnia.
Źródłem wapnia są: mleko, produkty mleczne, np. ser, jogurt, ale także brokuły czy szpinak. Przy osłabieniu układu odpornościowego kobiety prawdopodobieństwo pojawienia się infekcji wzrasta. Dla wzmocnienia procesów immunologicznych, dieta powinna być też wzbogacona w produkty zawierające witaminę C, zwłaszcza cytrusy (owoce słodkie są źródłem cukrów prostych).
Wskazane są także olej z oliwek, pestki dyni i słonecznika (zawierają dużo witamin A, B, C, a także minerałów – wapnia, magnezu, potasu, cynku, żelaza, selenu i manganu). Także one mają wpływ na układ odpornościowy. Znaczenie mają tu także: siemię lniane, czosnek i przyprawy, np. oregano, cynamon, szałwia czy goździki mają działanie grzybobójcze. Ważne jest picie mineralnej wody niegazowanej, naturalnych soków warzywnych, a także wszelkich herbatek ziołowych i owocowych.
Cukry proste biorą udział w powstawaniu alkoholu (powstaje on z połączenia cukru i drożdży), co powoduje, że wzmaga rozwój grzybicy. W utrzymaniu naturalnej równowagi flory bakteryjnej pomaga regularne przyjmowanie probiotyków, o czym wiedziało aż 90% badanych. Należy podkreślić, że naturalne probiotyki zawarte są w: kefirach, jogurtach, serach, płatkach śniadaniowych i sokach.
Ochronę żeńskich narządów płciowych przed zakażeniami w ciągu całego życia kobiety warunkuje wzajemne uzupełnianie się następujących miejscowych czynników obronnych:
– mechanicznych (błona dziewicza, przyleganie ścian pochwy u dziewczynek i kobiet niewspółżyjących),
– biochemicznych (kwaśne pH u kobiet z cyklem miesiączkowym),
– biologicznych (ciała odpornościowe, kompleksy białkowo-cynkowe, lizozym),
– bakteryjnych (pałeczki kwasu mlekowego wytwarzające kwaśne produkty z węglowodanów, zwłaszcza z glikogenu).
Zapalenia narządów płciowych dotyczą zarówno dolnego, jak i górnego odcinka (sromu, pochwy, szyjki macicy odcinek dolny) oraz macicy, przydatków, przymacicz.
Wśród czynników etiologicznych zapaleń narządów płciowych należy wymienić:
a. czynniki endogenne:
– hypoestrogenizm,
– zmiany atroficzne,
– dermatozy,
– awitaminozy,
– psychozy,
– choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca),
b. czynniki egzogenne:
– abiotyczne (mechaniczne, termiczne, chemiczne; higiena),
– biotyczne (bakterie, wirusy, grzyby, chlamydie, pierwotniaki, owsiki i in.)
Wykładnikiem stanu biocenozy pochwy jest skład mikroflory oceniany w czterech stopniach czystości pochwy według Menu of Haurlin. Jest to ocena bakterioskopowa treści pochwowej z preparatu stałego barwionego metodą Gramma. Zaburzenia prawidłowej mikroflory stwarzają lukę, często wypełnianą przez szczepy o dużej inwazyjności i patogenności, prowadząc do zapalenia nie tylko sromu i pochwy, ale i drogą wstępującą do zapalenia wewnętrznych narządów płciowych.
Podział stopni czystości pochwy:
– stopień I – obraz prawidłowy, w wymazie stwierdza się pałeczki kwasotwórcze,
– stopień II – w środowisku pochwy oprócz bakterii kwasotwórczych występują inne bakterie oraz leukocyty,
– stopień III – stwierdza się małą ilość pożytecznych bakterii, dominują liczne chorobotwórcze drobnoustroje i krwinki białe,
– stopień IV – nie występują pałeczki kwasotwórcze, poza bakteriami stwierdza się grzyby lub pasożytnicze pierwotniaki.
Na zakłócenie biocenozy pochwy wpływają czynniki, takie jak:
– stężenie estrogenów w różnych okresach życia kobiety (ciąża, cykl płciowy, pokwitanie, przekwitanie),
– zabiegi chirurgiczne,
– nieprzestrzeganie zasad higieny,
– niekontrolowane zażywanie antybiotyków,
– nawyki seksualne.
Prawidłowa flora bakteryjna żeńskich narządów płciowych zabezpiecza przed rozwojem szczepów patogennych, nieprawidłowa jest najczęstszym punktem wyjścia infekcji.
W 1 g prawidłowej wydzieliny pochwy znajduje się około 10’ do 10’ bakterii Lactobacillus sp. (ryc. 1a-c), wśród nich: L. acidophilus, L. fermentum, L. plantarum, L. brevis, L. jenseni, L. casei, L. debrueckii, L. salivarius, L. rhamnosus.
Ryc. 1a-c. Bakterie z grupy Lactobacillus
Należy jednak pamiętać, że u dziewcząt i kobiet bez objawów infekcji występują drobnoustroje potencjalnie patogenne (ryc. 2a-c), szczególnie:
– Staphylococcus aureus,
– Streptococcus agalactiae,
– Corynebacterium spp.,
– Mycoplasma hominis,
– Enterococcus species,
– Gardnerella vaginalis,
– Escherichia coli,
– Bacteroides fragilis,
– Clostridium spp.,
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Dankovich N: New opportunities in preparation of women with reproductive tracts microbiocenosis disorder for gynaecologic intervention. Women Health 2006; 2: 1-6.
2. Szewczyk EM: Diagnostyka bakteriologiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
3. Pawlaczyk M, Pawlaczyk M: Pregnancy dermatoses. Ginek Prakt 2000; 8(6): 36, 38-40.
4. Demina T, Pilipenko O, Jotenko B et al.: The role of anti-microbial therapy in complex treatment of women with miscarriage. Women Reprod Health 2005; 4: 1-5.
5. Hanretty KP: Ginekologia. Bręborowicz G (red. wyd. pol.). Urban & Partner, Wrocław 2006.
6. Zwoździak B, Machczyński M, Karpiński T et al.: IL-17 i biocenoza pochwy u kobiet ciężarnych. XXVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów „Drobnoustroje bez granic”, Lublin 2012.
7. Żabicka D, Koch A: Stany zapalne pochwy – czynniki etiologiczne, diagnostyka i leczenie. Nowa Klinika 2008; 15: 5.
8. Pawlaczyk M, Jarząbek G, Pawlaczyk M et al.: Vulvar disease, vulvovaginitis in adolescent girl. Ginek Prakt 2006; 1(14): 116-118.
9. Skłodowska A, Pawlaczyk M, Jarząbek G et al.: Aspekty kliniczne zapalenia sromu i pochwy u dziewczynek w wieku przedpokwitaniowym. Przegl Derm 2011; 1(98): 48-49.
10. Jarząbek-Bielecka G, Pawlaczyk M, Pisarska-Krawczyk M (red.): Zapalenia sromu i pochwy (Vulvovaginitis) po menopauzie. Zagadnienia interdyscyplinarne w ginekologii praktycznej. Wydawnictwo Uczelniane Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta S. Wojciechowskiego, Kalisz 2014.
11. Jarząbek-Bielecka G, Pawlaczyk M, Pisarska-Krawczyk M et al.: Sexually transmitted diseases in adolescents. Curr Gynecol Oncol 2015; 1(13): 20-26.
12. Jarząbek-Bielecka G: Srebro TIAB a zapalenia i zakażenia narządów płciowych, ze szczególnym uwzględnieniem pacjentek w wieku rozwojowym. Anal Przyp Ginek Położ 2017; 1: 18, 20-22.
13. www.swiatlekarza.pl/srebro-jonowe-ag-alternatywna-metoda-w-leczeniu-infekcji/ginekolo.
14. www.giawpolsce.pl/srebro-jonowe-ag-alternatywna-metoda-w-leczeniu-infekcji/.
15. Rai M, Yadav A, Gade A: Silver nanoparticles as a new generation of antimicrobials. Biotechnol Adv 2009; 27(1): 76-83.
16. Khandelwal N, Kaur G, Kumar N et al.: Tiwari application of silver nanoparticles in viral inhibition: a new hope for antivirals. Dig J Nanomater Biostruct 2014; 9(1): 175-186.
17. Adelson L, Sunshine I: Fatal poisoning due to a cationic detergent of the quaternary ammonium compound type. Am J Clin Pathol 1952; 22: 656-661.
18. Kubikowski P, Kostowski W: Farmakologia. Wyd. II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1985: 734-735.
19. Sobczak M, Olędzka E, Kołodziejski WL et al.: Polimery do zastosowań farmaceutycznych. Polimery 2007; 52(6): 411.
20. van der Laak JAWM, de Bie LMT, H de Leeuw H et al.: The effect of Replens® on vaginal cytology in the treatment of postmenopausal atrophy: cytomorphology versus computerised cytometry. J Clin Pathol 2002; 55(6): 446-451.
21. Sobczuk A: Zastosowanie polikarbofilu w profilaktyce zakażeń i suchości pochwy. Biotechnologia.pl wydanie specjalne.
22. Seremak-Mrozikiewicz A: Opinia dotycząca produktu hexagyn duo – globulki dopochwowe 2013.
23. Ratner ES, Richter ChE, Minkin MJ, Foran-Tuller KA: Jak rozmawiać o problemach seksualnych z pacjentkami z chorobą nowotworową. www.podyplomie.pl/ginekologiapodyplomie 2012.
24. Krapf JM, Belkin ZR, Goldstein AT: Advances in the Treatment of Vulvovaginal Atrophy. Expert Rev of Obstet Gynecol 2013; 8(5): 457-465.
25. Fiorilli A, Molteni B, Milani M: Successful treatment of bacterial vaginosis with a policarbophil-carbopol acidic vaginal gel: results from a randomised double-blind, placebo-controlled trial. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2005; 120(2): 202-205.
26. Jarząbek-Bielecka G: Zastosowanie polikarbofilu w terapii suchości pochwy i w celu utrzymania fizjologicznego pH u kobiet ciężarnych i karmiących. Anal Przyp Ginek Położ 2017; 2: 24, 26-28.
