*Danuta Roik1, Michał Brzewski1, Bożena Werner2
Nowoczesna tomografia komputerowa w diagnostyce wybranych wad wrodzonych żył płucnych
Computed tomography in diagnostic management of selected pulmonary veins congenital malformations
1Zakład Radiologii Pediatrycznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny w Warszawie
Kierownik Zakładu: dr n. med. Michał Brzewski
2Klinika Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Bożena Werner
Summary
An excellent spatial and temporal resolution of computed tomography (CT) provides for precise evaluation of congenital cardiac malformation in selected group of patients. CT allows for quick, simultaneous assessment of all chest structures, such as pulmonary vessels, lung parenchyma and bones.
Recent advances in CT hardware and software result in fast scanning of large anatomic ranges with a single lamp rotation without the need for patient's sedation and breath hold. The only limitation of CT is nowadays the exposure to ionizing radiation but with the new generation of scanners equipped with iterative reconstruction it is possible to reduce applied radiation dose while maintaining image quality.
CT evaluation of pulmonary venous anomalies is well described, accurate for determining the site of anatomic obstruction in anomalous pulmonary venous return and has been shown to be highly specific when compared to operative findings.
This article presents short review on current possibilities of CT diagnostic management of selected congenital pulmonary venous malformations.
Wstęp
Tomografia komputerowa (TK) jest metodą, która ma ustalone miejsce w diagnostyce kardiologicznej. Badania TK wykonywane są u pacjentów w każdym wieku z wrodzonymi wadami serca o różnym stopniu złożoności.
Oprócz analizy anatomii serca i dużych naczyń metoda ta pozwala dodatkowo na jednoczasową, precyzyjną ocenę struktur pozasercowych, takich jak: drogi oddechowe, miąższ płucny czy struktury kostne, co jest szczególnie istotne w przypadku pacjentów z zespołami wad wrodzonych.
Badania TK można wykonywać u pacjentów po wszczepieniu metalowych stentów, stymulatorów, defibrylatorów, które bywają przeciwwskazaniem do wykonania badania metodą rezonansu magnetycznego (MR) lub powodują artefakty wpływające na jego jakość diagnostyczną.
Zaletami tomografii komputerowej są także: jej zdecydowanie większa dostępność w porównaniu z badaniami MR, lepsza rozdzielczość przestrzenna oraz bardzo krótki czas badania.
Według wytycznych obrazowania serca u pacjentów z wadami wrodzonymi badania TK mogą całkowicie zastąpić inwazyjne, diagnostyczne cewnikowanie serca w wadach złożonych (1). Udowodniono, że obrazowanie TK w diagnostyce wad żył płucnych wykazuje się bardzo wysoką swoistością (2).
Możliwości nowoczesnych aparatów TK
Aktualnie używane, nowoczesne skanery TK pozwalają na szybkie obrazowanie dużych obszarów ciała z izotropową (identyczną we wszystkich płaszczyznach), submilimetrową rozdzielczością. Stosując bramkowanie EKG, skanowanie może odbywać się tylko w wybranych fragmentach cyklu pracy serca, co poprawia rozdzielczość czasową i przestrzenną. Dodatkowo, w aparatach wyposażonych w szerokie detektory lub w skanerach z możliwością łączenia detektorów można przy jednym obrocie lampy wykonać badanie całej klatki piersiowej u noworodka czy niemowlęcia w czasie poniżej 0,5 sekundy, bez konieczności sedacji i zatrzymywania oddechu. Jest to szczególnie istotne w przypadku noworodków i niemowląt ze złożonymi wadami serca, z objawami niewydolności krążenia, u których przeciwwskazane i niemożliwe do wykonania są długotrwałe badania w sedacji.
Dawki promieniowania jonizującego
W chwili obecnej jedynym ograniczeniem badań TK jest narażenie na promieniowanie jonizujące.
Tu również z pomocą przychodzą nowoczesne metody obrazowania. Od kilkunastu lat na rynku obecne są skanery wykorzystujące tzw. iteracyjne rekonstrukcje surowych danych zbieranych w czasie badania, co powoduje, że do jego wykonania można – a nawet należy – używać mniejszej energii promieniowania, a rekonstrukcje pozwalają pozbyć się szumu i zachować najwyższą jakość diagnostyczną badania przy zmniejszonej dawce promieniowania (3, 4).
Badania w młodszych grupach wiekowych i mniejszych grupach wagowych pacjentów wykonywane są obecnie przy wykorzystaniu energii na poziomie 70-80 kV. Możliwe jest także zmniejszanie natężenia promieniowania, przy zastosowaniu systemów automatycznej kontroli ekspozycji, dzięki czemu natężenie promieniowania zostaje dobrane odpowiednio do rozmiaru pacjenta, czyli wymiaru poprzecznego i w osi długiej, ocenianego automatycznie na podstawie wykonywanych na początku każdego badania TK pilotów.
W przypadku badań serca dodatkowo możliwe jest wykorzystanie metody prospektywnego bramkowania EKG i akwizycja danych tylko w wybranej fazie cyklu pracy serca, co wraz z ograniczeniem zakresu badania pozwala istotnie zmniejszyć dawkę promieniowania jonizującego przy zachowanej odpowiedniej jakości obrazu (5).
Wśród pacjentów, u których istnieją wskazania do poszerzenia diagnostyki wad serca, istotne miejsce zajmuje grupa z podejrzeniem lub rozpoznaniem nieprawidłowości w obrazie echokardiograficznym żył płucnych.
Wady żył płucnych
Anomalie żył płucnych można podzielić na: wady połączeń żylnych, nieprawidłowości spływu płucnego przy współistnieniu prawidłowych połączeń, zwężenia żył oraz nieprawidłowości w liczbie żył płucnych.
Wady połączeń i spływu płucnego to obecność jednej lub większej liczby żył płucnych, które łączą się nieprawidłowo z żyłami systemowymi. Zaburzenia takie nazywane są całkowitym lub częściowym nieprawidłowym połączeniem płucnym (ang. total/partial anomalous pulmonary connection – TAPVC/PAVC), które skutkuje nieprawidłowym spływem. Terminy „połączenie” i „spływ żył płucnych” powinny być rozróżniane, albowiem istnieje możliwość, że prawidłowo uchodzące żyły płucne mogą powodować nieprawidłowy spływ, tak jak ma to miejsce przy całkowitym braku przegrody międzyprzedsionkowej lub przy nieprawidłowym położeniu przegrody pierwotnej, co skutkuje spływem żył płucnych do prawego przedsionka. Termin „nieprawidłowy spływ” nie oznacza nieprawidłowych połączeń, dlatego nie należy używać tych terminów zamiennie.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Han BK, Rigsby CK, Hlavacek A: Computed Tomography Imaging in Patients with Congenital Heart Disease. Part 1. J Cardiovasc Comput Tomogr 2015; 9(6): 493-513.
2. Dyer KT, Hlavacek AM, Meinel FG et al.: Imaging in congenital pulmonary vein anomalies: the role of computed tomography. Pediatr Radiol 2014; 44: 1158-1168.
3. Newman B, Callahan BJ: ALARA (as low as reasonably achievable) CT 2011 – executive summary. Pediatr Radiol 2011; 41 (suppl. 2): S453-S455.
4. Roik D, Barczuk M, Burzyńska Z: Postnatal Evaluation of Congenital Chest Pathologies Using a Low-Dose Computed Tomography (CT) Protocol – a Pictorial Review. Pol J Radiol 2017; 82: 466-472.
5. Jadhav SP, Golriz F, Atweh LA: CT angiography of neonates and infants: comparison of radiation dose and image quality of target mode prospectively ECG-gated 320-MDCT and ungated helical 64-MDCT. AJR Am J Roentgenol 2015; 204: W184-W191.
6. Brown TW, Geva T: Anomalies of the pulmonary veins. [W:] Allen HD, Driscoll D, Shaddy RE (eds.): Moss and Adams’ Heart Disease in infants, children and adolescent. Lippincott Williams & Wilkins, Wolters Kluwer 2013: 809-839.
7. Moore KL, Persaud TVN, Torchia MG: Embriologia i wady wrodzone. Wyd. pol. pod red. Zabel M, Bartel H. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013: 173-183.
8. Gołąbek-Dylewska M: Całkowity nieprawidłowy spływ żył płucnych. [W:] Werner B (red.): Wady serca u dzieci dla pediatrów i lekarzy rodzinnych. Medical Tribune Polska, Warszawa 2015: 119-128.
9. Vyas HV, Greenberg SB, Krishnamurthy R: MR Imaging and CT Evaluation of Congenital Pulmonary Vein Abnormalities in Neonates and Infants. Radiographics 2012; 32: 87-98.
