Agnieszka Miszewska, Waldemar Józef Miszewski, Iwona Głowacka-Mrotek, Joanna Simińska, Wojciech Hagner
Analiza porównawcza postawy uczniów nauczania początkowego Szkoły Podstawowej w Białych Błotach
A comparative analysis of elementary school students’ physique in the Primary School in Białe Błota
Katedra i Klinika Rehabilitacji, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Summary
Introduction. This research thesis analyses the screening results of Grade 1 students, beginning their education in 2013, in three consecutive years.
Aim. The aim of the thesis was: to establish the incidence of abnormal curvature in the three consecutive years among elementary school students, starting school in 2013; to determine the tendencies in the development of abnormal curvature.
Material and methods. The research was conducted in the Primary School in Białe Błota. It is a retrospective thesis, consisting of 120 result specimens of screening of Grade 1 students in School Year 2013/14, 118 results of Grade 2 students in 2014/15 and 119 results of Grade 3 students in 2015/16.
Results. The results were presented in one group: all classes (120 students), using general statistics. Within two years of school education, most abnormal curvature occurred in Grade 2. Out of 119 students, only two were of proper curvature.
Conclusions. The asymmetries in the frontal plane in most cases were preceded by other abnormal curvature types. The highest percentage refers to spine defects in the sagittal plane and the defects of legs.
The most common groups of defects occurring with the two years of school education are asymmetries in the frontal plane and flat-and-claw feet.
The analysis of results did not confirm the relation between the number pf sports classes and the development of abnormal curvature. Abnormal curvature developed in a similar way both among children from the sports class and the general classes.
Wstęp
Problem wad postawy i skolioz znany jest od starożytności. Skoliozę jako pierwszy zdefiniował Hipokrates (1, 2). Od wielu lat naukowcy badają rozwój wad postawy i skolioz, szukają ich przyczyn oraz skutecznych metod leczenia. Nieustannie powstają nowoczesne terapie, np. terapia FITS, FED, PNF czy Trójpłaszczyznowa Manualna Terapia Wad Stóp u Dzieci. Wszystkie one osiągają bardzo dobre wyniki leczenia (3-8). Mimo to liczba dzieci z nieprawidłowościami w postawie corocznie wzrasta, stwarzając poważny problem społeczny i cywilizacyjny (7, 9-12).
Zwiększająca się liczba wad postawy związana jest z siedzącym stylem życia najmłodszych. U współczesnych dzieci telewizja i internet zastąpiły ruch na świeżym powietrzu, a gry komputerowe są bardziej interesujące niż zabawy sportowe z rówieśnikami. Obowiązki szkolne, szczególnie 45-minutowa, wymuszona pozycja siedząca w szkolnych ławkach, niedostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka zaburzają jego rozwój fizyczny, hamując naturalną potrzebę ruchu. Uczniowie starają się zrekompensować brak ruchu na przerwach zabawami ruchowymi i bieganiem (10, 13, 14). Program edukacyjny w klasie pierwszej uwzględnia potrzeby aktywności fizycznej uczniów 6- i 7-letnich, ograniczając ich naukę w ławkach do kilkunastu minut oraz wykorzystując gry i zabawy ruchowe podczas lekcji. Niestety program klas drugich obejmuje już naukę w pozycjach siedzących, w ławkach, przez 45-minutową lekcję. Szkoły nie są dostosowane do zaspokajania potrzeb ruchowych dzieci, dlatego ich zabawy są ograniczane ze względu na zachowanie bezpieczeństwa (15-18).
Dolegliwości bólowe kręgosłupa są jednymi z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych wśród osób dorosłych. Możemy przypuszczać, że w pokoleniu współczesnych dzieci, w wieku dojrzałym choroba ta będzie jednym z największych problemów medycznych (18, 19).
Cel pracy
1. Ustalenie częstości występowania wad postawy, w kolejnych trzech latach, wśród uczniów nauczania początkowego, którzy rozpoczęli edukację szkolną w 2013 roku.
2. Określenie kierunku rozwoju wad postawy.
Materiał i metody
Badania wykonano w Szkole Podstawowej w Białych Błotach w powiecie bydgoskim. Szkoła wybrana została ze względu na dużą liczebność uczniów klas nauczania początkowego. Badaniami objęto dokumentację medyczną uczniów oddziałów klas pierwszych z roku szkolnego 2013/2014. Badania przesiewowe dzieci wykonywano w pierwszym półroczu roku szkolnego, we wrześniu i październiku. Z tego powodu oceniają one stan zdrowia dzieci po zakończeniu przedszkola, zmiany postawy w klasie pierwszej i zmiany postawy w klasie drugiej nauczania początkowego.
Badania wykonane zostały przez dwóch różnych lekarzy: specjalistę ortopedę w latach szkolnych 2013/2014 i 2014/2015 oraz specjalistę rehabilitacji w roku szkolnym 2015/2016 (1, 2, 11, 20, 21).
Wady postawy zostały podzielone na następujące grupy:
– wady w płaszczyźnie strzałkowej: hiperlordoza i hiperkifoza, odstające łopatki,
– wady w płaszczyźnie czołowej: asymetrie barków, łopatek, talerzy miednicy,
– wady kończyn dolnych: wady kolan (kolana szpotawe i koślawe), wady stóp (stopy płaskie, koślawe i szpotawe) (1, 2, 4, 10, 20).
Program klas pierwszej i drugiej szkoły podstawowej obejmuje 19 godzin lekcyjnych tygodniowo w ławkach i 3 godziny lekcyjne tygodniowo zajęć sportowych. Mimo że ilość zajęć edukacyjnych w klasie pierwszej i drugiej jest jednakowa, jednak obowiązki uczniów zmieniają się. W klasie pierwszej nauka odbywa się w ławkach szkolnych nie dłużej niż 20 min i jest połączona z zabawami ruchowymi. Jak również niewiele jest prac zadawanych do domu. W klasie drugiej większość czasu dzieci spędzają w pozycji siedzącej przy ławkach, które nie są dostosowane do ich indywidualnych potrzeb. Wzrasta również ilość prac zadawanych do domu.
W analizie z klas nieprofilowanych odrzucone są wyniki badań uczniów, o których nie ma informacji w którymś roku. Grupa badawcza liczy 105 osób, odrzucone zostały niepełne wyniki 12 uczniów.
Do grupy badawczej, ze względu na nieliczną klasę, przyjęto wyniki dzieci z klasy sportowej, które miały wykonane przynajmniej dwa badania przesiewowe w ciągu 3 kolejnych lat szkolnych. Grupa badawcza klasy sportowej liczy: 15 osób w klasie pierwszej (rok szkolny 2013/2014), 13 osób w klasie drugiej (rok szkolny 2014/2015), 14 osób w klasie trzeciej (rok szkolny 2015/2016).
Ze względu na bardzo dużą różnicę w liczebności grup sportowej i nieprofilowanej nie zostały wyciągane wnioski porównawcze między grupami. Opisano wyłącznie obserwacje rozwoju wad postawy w obu grupach łącznie.
Praca ta jest pracą retrospektywną. Dokonana została analiza dokumentacji medycznej zachowanej w gabinecie medycznym Szkoły Podstawowej w Białych Błotach. Zawiera ona wyniki badań przesiewowych uczniów klas pierwszych z roku szkolnego 2013/2014, klas drugich z 2014/2015 oraz klas trzecich z 2015/2016. Wyniki analizy dokumentacji przedstawione zostały metodą statystyki opisowej (22).
Wyniki
1. Rozwój wad kręgosłupa wśród uczniów ze zdiagnozowaną w pierwszych dwóch badaniach wadą kręgosłupa wyłącznie w płaszczyźnie strzałkowej
W pierwszym badaniu u 27 uczniów (23%) stwierdzono wady kręgosłupa wyłącznie w płaszczyźnie strzałkowej, z tej grupy 20 osób (74% z 27, a 17% całej grupy) miało zdiagnozowaną wadę w płaszczyźnie czołowej w 2015/2016.
U 5 osób spośród 27 (19%, 4% całej grupy badawczej) z wadami kręgosłupa wyłącznie w płaszczyźnie strzałkowej w 2013/2014, w ostatnim badaniu nie stwierdzono żadnej wady kręgosłupa. W dwóch innych przypadkach stwierdzono, w trzeciej klasie, wady kręgosłupa wyłącznie w płaszczyźnie strzałkowej.
2. Rozwój wad kręgosłupa wśród uczniów ze zdiagnozowaną w klasie pierwszej asymetrią w płaszczyźnie czołowej
W klasie pierwszej zdiagnozowano 30 przypadków (25% ze 120) asymetrii w płaszczyźnie czołowej, bez wad kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Wilczyński J: Korekcja wad postawy człowieka. Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
2. Kasperczyk T: Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie. Wyd. V, Firma Handlowo-Usługowa KASPER, Kraków 2004.
3. Sastre Fern?ndez S (red. wyd. pol. Z. Śliwiński): Metoda leczenia skolioz, kifoz i lordoz. Wydawnictwo MARKMED Rehabilitacja Fizjomed, Ostrowiec Świętokrzyski 2000.
4. Zukunft-Huber B: Trójpłaszczyznowa manualna terapia wad stóp u dzieci. Wyd. I polskie, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013.
5. Michaluk K, Gałuszka G: Metoda PNF w terapii skolioz. Prakt Fizjoter Rehabil 2011; 18: 30-35.
6. http://www.ckr.pl/leczenie-metoda-f-e-d (data dostępu: 9.01.2016).
7. http://poitr.pl/attachments/article/188/skolioza_idiopatyczna_definicja_patologia_rozpoznawanie_i_lecz_nieoper.pdf (data dostępu: 3.01.2016).
8. http://www.rehaclinic.pl/korekta-wady-postawy-katowice-rehabilitacja.html (data dostępu: 1.11.2015).
9. Kowalski I, Topór M: Program rehabilitacji wad postawy, skrzywień kręgosłupa i deformacji miednicy w wieku rozwojowym. Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci w Ameryce, Olsztynek 2007.
10. Grabara M: Wady postawy ciała u dzieci w wieku szkolnym. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 2004; 12: 14-19.
11. Sztuce S: Nowe aspekty w diagnostyce skolioz. Prakt Fizjoter Rehabil 2011; 18: 8-11.
12. http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uploads/2006/4/394_4_75_2006.pdf (data dostępu: 20.10.2015).
13. Olszewski J, Kuśmierczyk R, Olszewska M: Ocena porównawcza aktywności ruchowej w życiu codziennym u siedmiolatków i czternastolatków. Kwart Ortop 2007; 3: 323-330.
14. Kutzner-Kozińska M: Dbaj o prawidłową postawę ciała dziecka. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.
15. Malinowski A: Auksologia. Rozwój osobniczy człowieka w ujęciu biomedycznym. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2007.
16. Malinowski A: Wstęp do antropologii i ekologii człowieka. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1994.
17. Kubicka K, Kawalec W (red.): Pediatria. Podręcznik dla studentów. Wyd. 3. PZWN, Warszawa 2006.
18. Sapuła R, Krukowska K, Topolska M: Czy wady postawy zmieniają styl życia dzieci i młodzieży? Rozwój metod diagnostyki i terapii funkcjonalnej wymogiem współczesnej rehabilitacji. Streszczenia, XV Sympozjum Naukowo-Szkoleniowe Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji, Bydgoszcz 2012.
19. Miszewski W: Porównanie leczniczego działania masażu leczniczego z terapią czaszkowo-krzyżową w zespołach bólowych odcinka szyjnego kręgosłupa. UMK, Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra i Klinika Rehabilitacji, Toruń 2014.
20. Kutzner-Kozińska M: Korekcja wad postawy. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981.
21. Buckup K: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni. PZWL, Warszawa 2005.
22. Kasperczyk T (red.): Poradnik metodyczny pisania prac i prowadzenia badań naukowych w zakresie nauk kultury fizycznej. Wydawnictwo Tej, Kraków 2013.
23. Nowotny J, Czupryna K, Rudzińska A, Nowotny-Czupryna O: Zmiany postawy ciała w pierwszych sześciu latach nauki szkolnej. Fizjoter Pol 2008; 4: 378-383.
24. Dęga W (red.): Wczesne wykrywanie i zapobieganie progresji bocznych skrzywień kręgosłupa. PZWL, Warszawa 1983.
25. Jantos M, Legocki S, Nowacki T: Skolioza – postępowanie praktyczne. Prakt Fizjoter Rehabil 2012; 27: 42-45.
26. Kutzner-Kozińska M, Wlaźnik K: Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10-letnich. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.
