*Michał Szymański1, Stanisław Hać1, Iwona Marek2, Justyna Kostro1, Krzysztof Graff1, Joanna Pieńkowska3, Tomasz Gorycki4, Katarzyna Gwoździewicz4, Michał Studniarek4
Wszystkiemu winna dokładna diagnostyka... Analiza częstości występowania transformacji nowotworowej w grupie pacjentów operowanych z powodu guzów torbielowatych w materiale własnym Kliniki
All about diagnostic... Invasive transformation analysis within patients operated with initial diagnosis of pancreatic cystic neoplasm
1Klinika Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Zbigniew Śledziński
2Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Kliniki: dr hab. med. Krystian Adrych
3II Zakład Radiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: dr hab. med. Edyta Szurowska
4Zakład Radiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Michał Studniarek
Streszczenie
Wstęp. Torbielowate guzy trzustki stanowią wyzwanie dla wielospecjalistycznego zespołu kwalifikującego pacjenta do leczenia. Prawidłowe rozpoznanie zmian o charakterze wewnątrzprzewodowych brodawkowatych nowotworów śluzowych trzustki z przewodu głównego (ang. main-duct IPMN) lub śluzowego nowotworu torbielowatego (MCN) stanowi klucz w doborze odpowiedniej strategii leczenia, gdyż ryzyko transformacji nowotworowej w tych grupach jest wysokie.
Cel pracy. Celem pracy jest analiza częstości transformacji nowotworowych u operowanych w 2016 roku.
Materiał i metody. Z grupy pacjentów z rozpoznaniem guza trzustki wybrano chorych zakwalifikowanych do resekcji z powodu nowotworu torbielowatego trzustki. Porównano rozpoznania przedoperacyjne z rozpoznaniami pooperacyjnymi.
Wyniki. W 2016 roku włączono do oceny 168 pacjentów z guzami trzustki o różnym charakterze. Do resekcji zakwalifikowano 55 chorych, wśród których 14 z powodu nowotworu torbielowatego. Uzyskano następujące wyniki przedoperacyjne: IPMN n = 6, MCN n = 6, IPMN z możliwą transformacją nowotworową n = 1, IPMN lub zmiana w przebiegu PZT n = 1. W mikroskopowym badaniu pooperacyjnym stwierdzono: IPMN n = 3, MCN n = 5, rak trzustki n = 3, PZT n = 1, IPMN z komponentą raka inwazyjnego n = 1, torbiel rzekoma n = 1.
Wnioski. Transformacja nowotworowa miała miejsce tylko u chorych z rozpoznaniem przedoperacyjnym IPMN. W przypadku nowotworów torbielowatych podejrzanych jako IPMN lub MCN zasadne jest wczesne postępowanie operacyjne zamiast podejścia polegającego na powtarzanych badaniach obrazowych.
Summary
Introduction. Cystic pancreatic tumors are real challenge for interdisciplinary team. The key issue is to recognize and qualify for surgery the main duct IPMN and mucinous cystic neoplasm (MCN) as the leasions with the highest malignancy potential.
Aim. The aim of the study is to analyze the frequency of malignant transformation within cystic pancreatic neoplasm operated on in 2016.
Material and methods. The group of patients with cystic pancreatic neoplasms was identified and the final pathology of the tumor was correlated with preoperative one.
Results. There were 168 patients with diagnosis of pancreatic tumor in 2016. After initial qualification 55 of them were operated. 14 patients have preoperative diagnosis of cystic pancreatic neoplasm. Preoperative diagnosis was: IPMN n = 6, MCN = 6, IPMN with malignant transformation n = 1, IPMN or chronic pancreatitis CP n = 1. Postoperative pathology reveal: IPMN n = 3, MCN n = 5, pancreatic cancer n = 3, PZT n = 1, IPMN with malignant transformation n = 1, pancreatic pseudocyst n = 1.
Conclusions. The malignant transformation can be correctly discriminated in the group of cystic lesions with the routine use of interdisciplinary conference for patients qualification.
Wstęp
Torbielowate guzy trzustki – TGT (ang. cystic pancreatic lesions) – stanowią istotne pole zainteresowania współczesnej medycyny, ich rozpoznawalność rośnie z roku na rok. Dzięki coraz dokładniejszym metodom obrazowania, rosnącej dostępności do badań oraz większej świadomości problemu w środowisku medycznym zmiany te stanowią codzienne wyzwanie dla współczesnego lekarza.
Według dostępnego piśmiennictwa częstość występowania zmian torbielowatych w trzustce bliska jest około 20%, z czego w większości są to zmiany o charakterze zapalnym lub pozapalnym, blisko 70% zmian to pseudotorbiele (1-3) powstające w przebiegu przewlekłego lub ostrego zapalenia trzustki. Nowotwory torbielowate stanowią około 1% wszystkich guzów trzustki (2). W badaniach autopsyjnych guzy torbielowate są diagnozowane u około 24% pacjentów (4).
Obraz kliniczny nowotworów torbielowatych nie jest jednoznaczny, a duża część pozostaje bezobjawowa. Zmiany te zgodnie z klasyfikacją WHO (2010) można podzielić na trzy podstawowe grupy: surowiczy gruczolak torbielowaty (ang. serous cystic neoplasm), śluzotwórczy gruczolak torbielowaty (ang. mucinous cystic neoplasm – MCN) i wewnątrzprzewodowy brodawkowaty nowotwór śluzotwórczy (ang. intraductal papillary mucinous neoplasm – IPMN) (5).
Diagnostyka tych często niewielkich zmian stanowi wyzwanie dla wielospecjalistycznego zespołu kwalifikującego pacjenta do odpowiedniego leczenia.
Prawidłowe rozpoznanie zmian o charakterze wewnątrzprzewodowych brodawkowatych nowotworów śluzowych trzustki z przewodu głównego (ang. main-duct IPMN) lub śluzowego nowotworu torbielowatego (MCN) stanowi klucz w doborze odpowiedniej strategii leczenia, gdyż ryzyko transformacji nowotworowej w przypadku main-duct IPMN wynosi 50-92% (6-8), a określenie ryzyka dla grupy MCN jest ściśle związane z wielkością guza, obecnością guzków przyściennych i wynosi od 12 do 36% (7-9). Zmiany o charakterze śluzotwórczym są związane ze zdecydowanie większym ryzykiem i właśnie ta grupa chorych wymaga szczególnego nadzoru.
Zabiegi resekcyjne zgodnie z przyjętymi założeniami powinny być wykonywane u pacjentów ze zmianami torbielowatymi z czynnikami ryzyka transformacji lub u pacjentów z dodatnim wynikiem badania histopatologicznego uzyskanego drogą biopsji przezskórnej lub pod kontrolą endosonografii (8).
Należy pamiętać, że ryzyko operacji może przewyższać, nawet znacząco, ryzyko wystąpienia transformacji nowotworowej. W największym dotychczas badaniu oceniającym ponad 500 pacjentów z rozpoznaniem zmiany torbielowatej ryzyko transformacji dla zmiany wielkości mniejszej niż 3 cm wynosiło niecałe 3% (10), śmiertelność w zabiegach resekcyjnych z powodu raka trzustki w wiodących ośrodkach wynosi około 3%, a szansa rozwoju powikłań jest bliska 30% (11, 12). Dlatego właściwe ustalenie rozpoznania ma olbrzymie znaczenie nie tylko dla komfortu życia pacjenta, ale również odpowiedniego zaplanowania nadzoru, wyznaczenia kontrolnych badań i poinformowania pacjenta chorego o ryzyku operacji lub postawy wyczekującej.
Cel pracy
Celem tej pracy jest analiza grupy pacjentów z przedoperacyjnym rozpoznaniem guza torbielowatego trzustki pod kątem częstości występowania nowotworów złośliwych w tej grupie, obecności dysplazji dużego stopnia lub histopatologicznych wykładników transformacji nowotworowej.
Materiał i metody
Z grupy pacjentów z rozpoznaniem guza trzustki, będących pod nadzorem zespołu wielospecjalistycznego szpitala uniwersyteckiego (chirurg, gastroenterolog, radiolog) w 2016 roku, wybrano i przeanalizowano chorych kwalifikowanych do leczenia operacyjnego. Kryteria włączenia do analizy obejmowały: pełnoletność, posiadanie przynajmniej jednego badania obrazowego pola trzustkowo-dwunastniczego, leczenie operacyjne, wynik badania mikroskopowego pooperacyjnego. Do ostatecznej analizy włączono 55 pacjentów.
Porównano rozpoznania przedoperacyjne z rozpoznaniami histopatologicznymi pooperacyjnymi. Oceniono podstawowe dane demograficzne, czas hospitalizacji, występowanie i stopień ciężkości powikłań.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Basturk O, Coban I, Adsay NV: Pancreatic cysts: pathologic classification, differential diagnosis, and clinical implications. Arch Pathol Lab Med 2009; 133(3): 423-438.
2. Hutchins GF, Draganov PV: Cystic neoplasms of the pancreas: a diagnostic challenge. World J Gastroenterol 2009; 15: 48-54.
3. Yoon WJ, Brugge WR: Pancreatic cystic neoplasms: diagnosis and management. Gastroenterol Clin North Am 2012; 41(1): 103-118.
4. Sahani D, Miller J, del Castillo CF et al.: Cystic Pancreatic Lesions: Classification and Management. J Am Coll Radiol 2009; 6(5): 376-380.
5. Chen, W: WHO classification of tumors. Pathology Outlines.com website. http://www.pathologyoutlines.com/topic/pancreaswho.html (data dostępu: 20.09.2017).
6. Lèvy P, Jouannaud V, O’Toole D et al.: Natural history of intraductal papillary mucinous tumors of the pancreas: actuarial risk of malignancy. Clin Gastroenterol Hepatol 2006; 4(4): 460-468.
7. Di Cataldo A, Palmucci S, Latino R et al.: Cystic pancreatic tumors: should we resect all of them? Eur Rev Med Pharmacol Sci 2014; 18 (suppl. 2): 16-23.
8. Tanaka M, del Castillo CF, Adsay V et al.: International consensus guidelines 2012 for the management of IPMN and MCN of the pancreas. Pancreatology 2012; 12: 183-197.
9. Kaimakliotis P, Riff B, Pourmand K et al.: Sendai and Fukuoka Consensus Guidelines Identify Advanced Neoplasia in Patients With Suspected Mucinous Cystic Neoplasms of the Pancreas. Clin Gastroenterol Hepatol 2015; 13(10): 1808-1815.
10. Bhosale P, Balachandran A, Tamm E: Imaging of benign and malignant cystic pancreatic lesions and a strategy for follow up. World J Radiol 2010; 2(9): 345-353.
11. Halloran CM, Ghaneh P, Bosonnet L et al.: Complications of pancreatic cancer resection. Dig Surg 2002; 19(2): 138-146.
12. Büchler MW, Friess H, Wagner M et al.: Pancreatic fistula after pancreatic head resection. Br J Surg 2000; 87(7): 883-889.
13. Dindo D, Demartines N, Clavien PA: Classification of surgical complications: a new proposal with evaluation in a cohort of 6336 patients and results of a survey. Ann Surg 2004; 240(2): 205-213.
14. Clavien PA, Barkun J, de Oliveira ML et al.: The Clavien-Dindo classification of surgical complications: five-year experience. Ann Surg 2009; 250(2): 187196.
15. Pieńkowska J, Gwoździewicz K, Gorycki T, Studniarek M: Diagnostyka obrazowa torbielowatych guzów trzustki. Post Nauk Med 2015; XXVIII 8B): 30-37.
16. Jabłońska B: Pancreatic cysts: etiology, diagnosis and management. Cent Eur J Med 2014; 9(1): 92-107.
17. Thosani N, Thosani S, Qiao W et al.: Role of EUS- FNA-based cytology in the diagnosis of mucinous pancreatic cystic lesions: a systematic review and meta-analysis. Dig Dis Sci 2010; 55(10): 2756-2766.
18. Suzuki R, Thosani N, Annangi S et al.: Diagnostic yield of EUS-FNA-based cytology distinguishing malignant and benign IPMNs: a systematic review and meta-analysis. Pancreatology 2014; 14(5): 380-384.
19. Kuboki Y, Shimizu K, Hatori T et al.: Molecular biomarkers for progression of intraductal papillary mucinous neoplasm of the pancreas. Pancreas 2015; 44(2): 227-235.
20. Gaujoux S, Brennan MF, Gonen M et al.: Cystic lesions of the pancreas: changes in the presentation and management of 1,424 patients at a single institution over a 15-year time period. J Am Coll Surg 2011; 212(4): 590-600.
21. Carpizo DR, Allen PJ, Brennan MF: Current management of cystic neoplasms of the pancreas. Surgeon 2008; 6: 298-307.
22. Tanaka M, Fernández-Del Castillo C, Kamisawa T et al.: Revisions of international consensus Fukuoka guidelines for the management of IPMN of the pancreas. Pancreatology 2017; 17(5): 738-753.
