Joanna Synoweć1, Katarzyna Pogorzelczyk2, Marlena Robakowska3, Daniel Ślęzak4, Przemysław Żuratyński4, Klaudiusz Nadolny5, 6, Wioletta Mędrzycka-Dąbrowska7
The consequences of using widely available non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs)
Następstwa stosowania ogólnodostępnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ)
1Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku 2Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny 3Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej, Katedra Medycyny Społecznej, Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny 4Pracownia Ratownictwa Medycznego, Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny 5Klinika Medycyny Ratunkowej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 6Katedra Ratownictwa Medycznego, Wyższ Szkoła Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej 7Zakład Pielęgniarstwa Anestezjologicznego i Intensywnej Opieki, Katedra Pielęgniarstwa, Oddział Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny
Streszczenie
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są powszechnie stosowane przez pacjentów na całym świecie. Przyczyniają się do tego ich ogólnodostępność oraz szerokie spektrum działania. Pacjenci bez trudu mogą dostać je w aptece czy drogerii, gdzie w tej ostatniej rzadko znajdzie się osoba z kwalifikacjami do udzielania rad dotyczących dawkowania leków. NLPZ najczęściej stosuje się w przypadku wystąpienia bólu, gorączki lub zapalenia. Wykorzystuje się je w takich schorzeniach, jak: reumatoidalne zapalenie stawów, stany zapalne w jamie ustno-gardłowej czy podczas leczenia przewlekłego bólu. Jednak najczęściej wykorzystuje się do domowego leczenia popularnych schorzeń, np. przeziębień.
Z drugiej strony NLPZ mogą wywołać wiele skutków niepożądanych. Niekorzystnie wpływają na układ pokarmowy, przyczyniają się do wystąpienia nadciśnienia tętniczego krwi, wykazują właściwości hepatotoksyczne, zaostrzają choroby dróg oddechowych, wywołują reakcje alergiczne, powodują powikłania hematologiczne. Do zdarzeń niepożądanych dochodzi zarówno wskutek przedawkowania leku, jak również niezależnie od przyjętej dawki. Celem przeglądu jest przedstawienie skutków ubocznych stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, jak również przedstawienie stanu świadomości Polaków na temat ich przyjmowania oraz jakie działania należy podjąć, aby zmniejszyć niekorzystne efekty zdrowotne związane z ich przyjmowaniem.
Summary
Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) are widely used throughout the world due to their wide availability and a broad range of effects. Patients have easy access to these drugs in pharmacies and cosmetic shops, with the latter ones rarely having personnel qualified to provide advice on dosage. NSAIDs are usually administered to manage pain, fever and inflammation. They are used for conditions such as rheumatoid arthritis, oropharyngeal inflammations or in the treatment of chronic pain. Nevertheless, they are most often used for home treatment of common conditions, such as cold.
However, NSAIDs can cause multiple adverse effects. They adversely affect the gastrointestinal tract, contribute to hypertension, show hepatotoxic properties, exacerbate respiratory diseases, induce allergies and haematological complications. Adverse effects may occur both due to overdose, as well as independently of the dose. The aim of this review is to present adverse effects of nonsteroidal anti-inflammatory drugs, the awareness of Poles concerning the use of NSAIDs, as well as measures to be taken in order to limit the adverse health consequences of the use of these drugs.
Introduction
Drugs such as aspirin or ibuprofen may be found in first aid kit in nearly every household. They are commonly used to manage headache, fever or dental pain as their relieving effects begin quickly. Additionally, these drugs are available next door in a grocery shop. For these reasons, nonsteroidal anti-inflammatory drugs are the most commonly used drugs worldwide. They have a proven analgesic and anti-inflammatory efficacy. Furthermore, some of these drugs are available without a prescription, which has largely contributed to their popularity. It was estimated that more than 30-50 million people use NSAIDs every day (1).
Usually, the frequency and doses of OTC drugs are determined by the users themselves. Due to their wide availability and affordability, NSAIDs are used for various and often trivial reasons. The overuse of non-steroidal anti-inflammatory drugs may cause multiple adverse effects. The aim of this paper is to present the issue in question and assess the possibilities of harm reduction based on a review of specialist literature.
The mechanism of action of nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs)
The mechanism of action of NSAIDs is based on the suppression of cyclooxygenases (COXs), which are responsible for the synthesis of prostanoids from arachidonic acid. This compound, in turn, is released by phospholipase A2 from phospholipids of cell membranes. Two types of the enzyme have been distinguished: constitutive cyclooxygenase (COX-1) and inducible cyclooxygenase (COX-2). COX-1 synthesizes prostaglandins, which have physiological functions. COX-2 is responsible for the synthesis of pro-inflammatory prostaglandins at the site of inflammation. The analgesic, antipyretic and anti-inflammatory effects of standard nonsteroidal anti-inflammatory drugs are due to blocking COX-2. Adverse effects (e.g. impaired flow disorder, damage to gastric mucosa, deregulation of platelet function) are caused by the inhibition of COX-1. Most of classical NSAIDs block the activity of COX-1 and COX-2 in a similar manner (2). These are the drugs that are widely available for purchase. Preferential inhibitors, which show different effects on the above enzymes, belong to specialist drugs sold with a prescription.
Types of NSAIDs
NSAIDs are a group of medications with heterogeneous chemical structure and use. However, they all have at least three common features:
– identical pharmacological properties,
– the same basic mechanism of action,
– similar adverse effects.
Since NSAIDs are a large group of drugs, they have been divided into smaller subclasses. Classification of NSAIDs according to chemical structure is shown in table 1.
Tab. 1. Classification of NSAIDs according to chemical structure (1)
| NSAID class | Active substances | Exemplary products |
| salicylates | acetylsalicylic acid,
salicylamide | Aspirin, Acard, Polocard, Polopiryna, Acesan, Aspifox, Cardio 81, Salpirin, Lecardi, Cholinex, Sachol, Scorbolamid, Reumosol |
| indole acetic acid derivatives | indomethacin,
acemethacin,
tolmethin | Metinodol, Indocollyre |
| phenylacetic acid derivatives | aceclofenac,
diclofenac,
fenclofenac | Diclac, Akis, Majamil, Dicloziaja, Itami, Biofenac |
| phenylpropionic acid derivatives | ibuprofen,
naproxen,
fenbufen,
fenoprofen,
ketoprofen | Ibum, Ibufen, Nurofen, Modafen, Kidofen, Busofem, Abfen, Emochol, Neoxen, Ketonal, Profenid, Fastum, Ultrafastin |
| fenamic acid derivatives | mefenamic acid,
meclofenamic acid | Mefacit |
| enolic acid derivatives | oxicams (piroxicam, isoxicam, tenoxicam),
pyrazolidinediones (phenylbutazone, xyphenbutazone) | Piroxicam, Jelfa, Celomix, Aglan, Butapirazol |
Another classification, which is also important for clinicians, is based on the ability to inhibit COX isoenzymes (3):
– non-selective COX-1 inhibitors (classical NSAIDs) – exhibit greater affinity for COX-1 than for COX-2. This group includes ibuprofen (the highest affinity for COX-2), ketoprofen, diclofenac, naproxen (moderate affinity for COX-2), acetylsalicylic acid (ASA) at a standard dose, indomethacin (the lowest affinity for COX-2) and piroxicam,
– selective COX-1 inhibitors – acetylsalicylic acid at cardiological doses (75-150 mg),
– selective COX-2 inhibitors (coxibs) – show at least 200-fold higher affinity for COX-2 than for COX-1. These include rofecoxib and celecoxib,
– preferential COX-2 inhibitors – show higher affinity for COX-2 than for COX-1, e.g. meloxicam, nimesulide.
The use of nonsteroidal anti-inflammatory drugs
NSAIDs are most often used to treat pain, fever and inflammation. Ibuprofen, nabumetone, coxibs and diclofenac are used as analgesic and anti-inflammatory agents in rheumatology. They are prescribed for patients with osteoarthritis, rheumatoid arthritis, acute gouty attack, rheumatic fever, juvenile chronic arthritis, and other types of seronegative spondyloarthritis (4). Their efficacy is estimated at 50-70% (5). The introduction of indomethacin (1963), which exhibits strong anti-inflammatory and analgesic activity, was a breakthrough in rheumatology. The drug was a clinical standard for new agents for more than 20 years. It was also used in pharmacological and biochemical research. Additionally, indomethacin is used in neonatology to close a haemodynamically significant, patent ductus arteriosus in premature infants (4).
NSAIDs are also used for local treatment of overload-related conditions, injuries, periarticular tissue and muscle inflammation, as well as for the treatment of oropharyngeal inflammations. Among other things, benzydamine is used for this purpose (6).
The drugs in question are very often used only for pain relief. This is a common practice in the case of pain after tooth extraction, traumatic and muscular pain, radicular syndromes, neuralgia, renal and hepatic colic, discopathy, menstrual pain, and migraine. NSAIDs belong to the first level of the analgesic ladder in chronic pain. However, several guidelines should be considered when using NSAIDs in patients with chronic pain. They should be always used at the lowest possible dose. Also, the possibility to obtain these drugs without prescription should be considered when administering these agents in patients. The type of NSAID used depends on comorbidities, e.g. naproxen is the first-choice treatment in patients at cardiovascular risk (7). Additionally, NSAIDs combined with opioids or paracetamol allow for about 30-50% dose reduction of the two latter. This helps avoid adverse affects such as nausea, vomiting, somnolence, dizziness and constipation (8).
NSAIDs are characterized by other, cyclooxygenase-unrelated mechanisms that allow for pain relief and reduced inflammation (9):
– piroxicam, acetylsalicylic acid, meloxicam, diclofenac, mefenamic acid, ketoprofen, indomethacin – delaying leukocyte migration through vascular walls to the site of inflammation in the tissues,
– nimesulide – reducing free radical production and adhesion of neutrophils to the endothelium, reducing the levels of cytoplasmic metalloproteins, modulating corticosteroid receptor activity,
– ketoprofen, acetylsalicylic acid, naproxen – reducing the activity of elastase produced by neutrophils at the site of inflammation,
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Samborski W, Filipiak K, Kaczmarczyk J, Tykarski A: Niesteroidowe leki przeciwzapalne a powikłania sercowo-naczyniowe i gastroenterologiczne – algorytm wyboru. Chor Serca Naczyń 2016; 13(4): 257-264.
2. Gadomski A: Niesterydowe leki przeciwzapalne w domowej apteczce. Med Rodz 2006; 2: 37-40.
3. Kostka-Trąbka E, Woroń J: Interakcje leków w praktyce klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
4. Międzybrodzki R: Kierunki poszukiwań i zastosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Post Hig 2004; 58: 438-448.
5. Wisłowska M: Przewlekłe stosowanie NLPZ – zagrożenia, potencjalne powikłania. Med Rodz 2004, 1: 22-26.
6. Gumułka W: Podręczny leksykon leków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
7. Gajewski P: Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych u chorych z przewlekłymi zespołami bólowymi. Pol Arch Med Wew 2013; 123: 433-435.
8. Dobrogowski J, Wordliczek J: Medycyna bólu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
9. Woroń J: Racjonalne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w terapii bólu; https://www.mp.pl/bol/wytyczne/90989,racjonalne-stosowanie-niesteroidowych-lekow-przeciwzapalnych-w-terapii-bolu (dostęp z dnia: 26.07.2018).
10. Masełbas W: Działania niepożądane leków: definicje, przyczyny, podział. [W:] Łagocka I, Maciejczyk A (red.): Nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii. Pharmacovigilance, Warszawa 2008: 67-86.
11. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne. Dz. U. 2001, nr 126, poz. 1381 z późn. zm.
12. Wieja-Hojeńska A, Łapiński Ł: Niepożądane działania leków – rodzaje, podział, przyczyny i skutki ekonomiczne. Farm Pol 2010; 66(4): 275-288.
13. Jonas K: W jaki sposób niesteroidowe leki przeciwzapalne wpływają na ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego? https://kardiologia.mp.pl/publikacje/nowe-wyniki-badan/172177,w-jaki-sposob-niesteroidowe-leki-przeciwzapalne-wplywaja-na-ryzyko-rozwoju-nadcisnienia-tetniczego (dostęp z dnia: 26.07.2018).
14. Włoch-Kopeć D: Czy niesteroidowe leki przeciwzapalne są bezpieczne dla układu sercowo-naczyniowego? https://www.mp.pl/artykuly/74133,czy-niesteroidowe-leki-przeciwzapalne-sa-bezpieczne-dla-ukladu-sercowo-naczyniowego (dostęp z dnia: 27.07.2018).
15. Makowska J, Brzezińska-Pawłowska O: Nadwrażliwość na leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych; https://www.mp.pl/reumatologia/smr-ptr/artykuly/137708,nadwrazliwosc-na-leki-z-grupy-niesteroidowych-lekow-przeciwzapalnych (dostęp z dnia: 27.07.2018).
16. Reguła J, Wocial T, Kraszewska E, Butruk E: Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w Polsce – badanie ankietowe u 38 tysięcy chorych. Gastroenterol Klin 2011; 3(2): 72-78.
17. Szpringer M, Olędzka M, Kosecka J et al.: Stosowanie leków dostępnych bez recepty i suplementów diety przez osoby dorosłe z województwa świętokrzyskiego. Med Og Nauk Zdr 2015; 12(2): 163-167.
