Materiały złożone typu flow zostały wprowadzone do stomatologii w latach 90. XX wieku (1). Posiadają właściwości reologiczne i są samoadaptujące się. Charakteryzują się mniejszą lepkością od kompozytów konwencjonalnych, ponieważ zawierają około 20-25% mniej wypełniacza. Wykazują dobrą szczelność brzeżną oraz niski moduł elastyczności. Ponadto większość tych materiałów daje kontrast na zdjęciach RTG oraz wykazuje efekt estetyczny (2).

Vertise Flow jest samoadhezyjnym, światłoutwardzalnym, półpłynnym materiałem kompozytowym firmy Kerr, którego formuła oparta jest na technologii OptiBond. Występuje w 9 odcieniach (3). Zawiera w swoim składzie ester metakrylowy kwasu fosforowego oraz monomer – dimetakrylan fosforanu glicerolu (GPDM) (4). Według producenta wiązanie tego materiału z tkankami zmineralizowanymi zęba zachodzi na dwóch drogach. Pierwsza to chemiczna interakcja między jonami wapnia zawartymi w tych tkankach i funkcjonalnymi grupami fosforanowymi znajdującymi się w monomerach GPDM tego preparatu. Druga zaś to mikromechaniczne ich trawienie, ułatwione przez niskie pH materiału wypełniającego (pH = 1,9) (5). Zastosowanie tego typu materiałów jest jednak ograniczone do szczególnych sytuacji klinicznych. Według producenta kompozyt Vertise Flow jest wskazany do wypełnień małych ubytków klasy I i V według Blacka, jako pierwsza warstwa w wypełnieniach ubytków I i II klasy, do uszczelniania bruzd i szczelin, naprawy defektów szkliwa, uzupełnień ceramicznych, a także abrazyjnych uszkodzeń brzegów siecznych. Wprowadzenie materiałów samoadhezyjnych znacznie skróciło czas zakładania wypełnienia, co wydaje się być istotne w pracy z pacjentami w wieku rozwojowym (2, 3, 5).

Celem pracy była dwuletnia kliniczna ocena wypełnień ubytków próchnicowych klasy I według Blacka w zębach stałych wykonanych z użyciem materiału Vertise Flow.

U pacjentów zgłaszających się na leczenie stomatologiczne do Zakładu Stomatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, w okresie od 20 stycznia do 28 grudnia 2015 roku, wykonano łącznie 154 wypełnienia przy użyciu materiału Vertise Flow (VF). Na przeprowadzone procedury medyczne otrzymano zgodę rodzica bądź opiekuna prawnego dziecka. W przypadku pacjentów powyżej 16. roku życia na leczenie wyrazili zgodę także sami pacjenci. Ubytki opracowano zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami, z oszczędnym usuwaniem zmienionych tkanek (technika minimalnie inwazyjna). Otwierano je wiertłami diamentowymi na końcówkę szybkoobrotową, natomiast zębinę próchnicową usuwano przy użyciu wierteł z węglika spiekanego na końcówkę wolnoobrotową. Po przygotowaniu ubytku wprowadzano materiał dostosowany do barwy zęba bezpośrednio ze strzykawki z końcówką aplikującą. Następnie preparat rozprowadzano pędzelkiem przez 15-20 s, po czym utwardzano przez 20 s przy użyciu halogenowej lampy polimeryzacyjnej. Jedynie w przypadku odcieni A3.5 i Universal Opaquer czas naświetlania był dłuższy (40 s). Nadmiary usuwano wiertłem z nasypem diamentowym na końcówkę wolnoobrotową, następnie wypełnienie polerowano.

Po dwuletnim okresie użytkowania wypełnień przeprowadzono ocenę wizualno-dotykową materiału Vertise Flow, na którą ponownie otrzymano zgody rodziców/opiekunów prawnych oraz pacjentów powyżej 16. roku życia. W trakcie badania nie były wykonywane żadne procedury medyczne, a w przypadku kwalifikacji wypełnienia do wymiany pacjenci otrzymywali informację o dalszej potrzebie leczniczej.

Do kontroli klinicznej zgłosiło się 45 dzieci obojga płci w wieku od 8 do 17 lat (wiek w dniu badania). Ocenie poddano wypełnienia ubytków klasy I według Blacka w zębach stałych, w których przed aplikacją materiału Vertise Flow rozpoznano próchnicę powierzchowną oraz średnią. Nie oceniano wypełnień innych klas ubytków w zębach stałych oraz wypełnień w zębach mlecznych z uwagi na niewielką ich liczbę u pacjentów, którzy zgłosili się do kontroli. U 40 zakwalifikowanych osób w wieku rozwojowym skontrolowano 49 wypełnień (tab. 1). Badanie przeprowadziło dwóch badaczy z użyciem lusterka i zgłębnika w oświetleniu sztucznym, stosując kryteria zmodyfikowanej skali Ryge’a (tab. 2) (6-8). Przed oceną przeprowadzono kalibrację wyników jednego badacza oraz pomiędzy nimi z wykorzystaniem 20 wypełnień.

Wypełnienia, które otrzymały ocenę 0 i 1, uznano za akceptowalne klinicznie, natomiast te z oceną 2 i 3 nie uzyskały akceptacji i były zakwalifikowane do wymiany: odroczonej (wypełnienia z oceną 2) lub natychmiastowej (wypełnienia z oceną 3). Wszystkie wypełnienia, w których odnotowano próchnicę wtórną, zakwalifikowano do wymiany.