Streszczenie
Zwichnięcie całkowite zęba stałego jest urazem, który dotyczy zarówno zębów z niezakończonym rozwojem, jak i tych dojrzałych. Etiologia bywa różna, jednak najczęściej nie determinuje wyboru metody leczenia.
Aktualna koncepcja terapii zębów stałych zwichniętych całkowicie opiera się na decyzji o celowości replantacji zęba i jeśli są do niej wskazania, jak najszybszym jej wykonaniu. Ma to na celu utrzymanie zęba w jamie ustnej jak najdłużej lub w czasie potrzebnym do rozpoczęcia dalszych etapów leczenia. Bardzo istotne jest określenie dokładnego czasu wystąpienia urazu i ustalenie, czy zostały wykonane czynności pierwszej pomocy w obrębie jamy ustnej oraz jakie to były czynności. Postępowanie w gabinecie stomatologicznym zależy od czasu przebywania zęba poza zębodołem, dojrzałości zęba oraz środowiska, w którym ząb był przechowywany. Rola lekarza dentysty poza profesjonalną terapią zaistniałych już urazów polega również na profilaktyce oraz edukowaniu i promowaniu odpowiednich postaw pacjentów. Rokowanie w przypadku zwichnięcia całkowitego jest również ściśle uzależnione od tych czynników, a wystąpienie powikłań ma często związek ze zbyt późnym rozpoczęciem leczenia lub brakiem wiedzy osób obecnych przy urazie odnośnie postępowania z wybitym zębem. W celu promowania odpowiednich zachowań w społeczeństwach International Association of Dental Traumatology (IADT) udostępnia poprzez stronę internetową, plakaty czy aplikację mobilną, zalecenia dla pacjentów dotyczące urazów zębów.

Summary
Complete permanent tooth avulsion is trauma relating both to teeth not fully developed and the mature ones. The aetiology may vary, but usually it does not determine the choice of treatment method.
The current concept of avulsed permanent teeth is based entirely on the decision on the expediency of tooth replantation and its possibly swift performance, as long as there are indications for it. This is aimed at maintaining the tooth in the oral cavity for as long as possible, or as long as it takes to start the further stages of the treatment. It is important to determine the exact time of injury and to establish whether any first-aid operations in the mouth were performed and what they were. The course of action in the dental office depends on the time the tooth spent outside the socket, its maturity and the environment in which the tooth was stored. The role of the dental practitioner, in addition to the professional treatment of the injuries which have already occurred, consists in the prevention, education and the promotion of appropriate attitudes in the patients. In complete avulsion, the prognosis is strictly dependent on these factors and the occurrence of complications is often associated with late treatment initiation or lack of knowledge among the persons present at the injury with respect to the way in which an avulsed tooth should be handled. In order to promote the appropriate behaviour in the society, the International Association of Dental Traumatology (IADT) provides recommendations for patients concerning trauma to the teeth via its website, posters and a mobile application.