Streszczenie
Wstęp. Właściwości lecznicze, kosmetyczne i kulinarne lawendy znano i ceniono w starożytności. Lavandula angustifolia Mill. (Lavandula officinalis Chaix.) należy do rodziny Lamiaceae. Lawenda wytwarza olejek eteryczny, który zawiera alkohole, estry, kumaryny, garbniki i związki mineralne. Wykazuje on różne właściwości, w tym ochraniające wątrobę, przeciwcukrzycowe, rozkurczowe, przeciwwrzodowe, przeciwdepresyjne, przeciwutleniające, przeciwreumatyczne, odstraszające owady i przeciwdrobnoustrojowe.
Cel pracy. Badania miały na celu oznaczenie wrażliwości bakterii beztlenowych jamy ustnej na olejek lawendowy.
Materiał i metody. Bakterie beztlenowe zostały wyizolowane z różnych zakażeń w obrębie jamy ustnej. Ogółem zbadano 32 szczepy wyhodowane od pacjentów i 5 szczepów wzorcowych. Wrażliwość (MIC) bakterii beztlenowych na olejek lawendowy oznaczano metodą seryjnych rozcieńczeń w agarze Brucella z dodatkiem 5% odwłóknionej krwi baraniej, menadionu i heminy. Podstawowy roztwór do badań zawierał olejek eteryczny rozpuszczony w dwumetylosulfotlenku (DMSO) (Serva), a następnie w jałowej wodzie destylowanej. Inokulum zawierające 10⁶ CFU na kroplę przenoszono aparatem Steersa na powierzchnię agaru zawierającego badany olejek oraz bez olejku (kontrola wzrostu szczepów). Inkubację prowadzono w warunkach beztlenowych w anaerostatach, zawierających 10% CO₂ , 10% H₂ i 80% N₂ katalizator palladowy i wskaźnik beztlenowości, w temperaturze 37°C przez 48 godzin. Za MIC przyjmowano takie najmniejsze rozcieńczenie olejku lawendowego, które hamowało wzrost badanych bakterii beztlenowych.
Wyniki. Uzyskane wyniki wskazują, że ze wszystkich badanych bakterii beztlenowych 10 (31%) było wrażliwych na stężenia < 0,12-0,5 mg/ml. Olejek był aktywny wobec 53% szczepów w stężeniu = 1,0 mg/ml. Wartości MIC pozostałych szczepów wynosiły > 2,0 mg/ml.
Największą wrażliwość na olejek lawendowy wykazały pałeczki z gatunków Bacteroides vulgatus i Bacteroides uniformis (MIC < 0,12 mg/ml). Spośród Gram-dodatnich ziarniaków wysoką wrażliwością charakteryzowały się szczepy Peptostreptococcus anaerobius. MIC tych szczepów wynosiły < 0,12 mg/ml. Gram-dodatnie pałeczki były najmniej wrażliwe. Olejek lawendowy hamował wzrost tych bakterii w stężeniu = 1,0 mg/ml.
Wnioski. Wśród Gram-ujemnych bakterii największą wrażliwość na olejek lawendowy wykazały szczepy z gatunków Bacteroides vulgatus i Bacteroides uniformis, a z Gram-dodatnich ziarniaków gatunek Peptostreptococcus anaerobius. Gram-ujemne beztlenowce okazały się mniej wrażliwe na testowany olejek niż Gram-dodatnie bakterie beztlenowe.

Summary
Introduction. Therapeutical, cosmetical and culinary properties of lavender oil was valued from ancient. Lavandula angustifolia Mill. (Lavandula officinalis Chaix.) belonging to the family Lamiaceae. Lavender produced essential oil. It possess different property: hepatoprotective, antidiabetic, antispasmotic, antiulcers, antidepression, antioxidant, antireumatic, insect repellent and antimicrobial.
Aim. The aim of this work was to investigate the susceptibility of anaerobes of oral cavity to lavender oil.
Material and methods. The anaerobic bacteria were isolated from various infections of oral cavity. A total 32 strains of bacteria isolated from patients and 5 reference strains were examined. The susceptibility (MIC) anaerobes to lavender oil was determined by means of plate dilution technique in Brucella agar, supplemented with 5% defibrynated sheep blood, menadione and hemin. Stock solution of essential oil was prepared in dimethylsulfoxide (DMSO) and afterwords in distilled water. Concentration of oil used were: 0.12, 0.25, 0.5, 1.0 and 2.0 mg/ml. The inoculum contained 10⁶ CFU per spot was seeded with Steers’ replicator upon the surface of agar with oil and without the oil (strains growth control). Incubation was performed in anaerobic conditions in anaerobic jars, at 37°C for 48 hrs. The MIC was interpreted as the lowest concentration of lavender oils inhibiting the growth of tested anaerobic bacteria.
Results. The results indicated, that from all tested anaerobes 10 (31%) was susceptible in ranges < 0.12-0.5 mg/ml. The oil was active towards 53% strains in concentration = 1.0 mg/ml. The MIC for remaining strains was > 2.0 mg/ml. From the Gram-positive cocci the most susceptible were the strains Peptostreptococcus anaerobius. MIC of the strains were < 0.12 mg/ml. The Gram-positive rods were the lowest sensitive. The lavender oil inhibited growth of this bacteria in concentration = 1.0 mg/ml.
Conclusions. The more susceptible to lavender oil, from Gram-negative bacteria were the genus Bacteroides vulgatus, Bacteroides uniformis and from Gram-positive cocci genus Peptostreptococcus anaerobius. The Gram-negative anaerobes were less susceptible to tested oil than Gram-positive anaerobic bacteria.