Omawiając te zespoły należy zastanowić się nad patomechanizmem zmian oraz symptomatologią najczęściej spotykanych dolegliwości. Dla zrozumienia tych zjawisk należy wspomnieć kilka słów o anatomii kręgosłupa i rdzenia, co jest wykładnikiem zmian patologicznych u ludzi często szukających pomocy u pracowników służby zdrowia. Kręgosłup jest szczególnym narządem ruchu, w jego kanale ciągnącym się od kręgu szyjnego pierwszego aż do lędźwiowego mieści się rdzeń kręgowy otoczony trzema oponami pomiędzy którymi krąży płyn mózgowo-rdzeniowy. Z rdzenia kręgowego obustronnie wychodzą korzenie nerwowe wychodzące w otworach międzykręgowych. Ilość kręgów jakimi obdarzyła nas natura wynosi 33-34. Kręgi te oddzielane są między sobą „dyskiem” który składa się z pierścienia włóknistego w środku którego znajduje się jądro galaretowate. Ten pierścień włóknisty z jądrem w środku spełnia rolę bufora-amortyzatora a przemieszczanie jądra jest zawsze w kierunku przeciwnym do ruchu kręgosłupa. Ograniczenie ruchomości kręgosłupa uzależnione jest od napięć więzadeł, od układu mięśniowego i przepon międzykręgowych. Każda ze struktur kręgosłupa – jak układ kostny, układ więzadłowy ulega procesom chorobowym, zwyrodnieniowym, zapalnym, urazowym czy mieszanym. Istniejące z tym cierpienie ludzkie, jakim jest ból to wynik drażnienia korzeni nerwowych.

Odczyn bólowy zmienia napięcie więzadeł i mięśni doprowadzając do powstania patologicznych krzywizn kręgosłupa, ogranicza ruchomość, doprowadza do kręgozmyku, do ciasnoty kanału kręgowego z bardzo niebezpiecznym stanem ucisku na struktury rdzenia. Stany zapalne toczące się w worku oponowym rdzenia mogą doprowadzić do obliteracji kanału z uciskiem na rdzeń i korzenie.

Płyn mózgowo-rdzeniowy jest w takim momencie istotnym obiektem badania w rozpoznaniu schorzenia. Do rzadszych zespołów należy przyjąć uszkodzenie rdzenia i ogona końskiego przebiegające z wiotkim niedowładem kończyn dolnych i zaburzeniami pęcherzowymi. Segregując wiek zgłaszających się pacjentów, należy w wieku młodym zwracać uwagę na:

– cieśń kanału lędźwiowego,

– obniżenie wysokości kręgu L-5,

– kręgoszczelinę,

– asymetrię ustawienia stawów międzykręgowych,

– myalgię.

U sportowców narażonych na dźwiganie ciężarów, u dokerów, dochodzi do kręgoszczelin lub braku zrostu łuku kostnego. Wspomnieć należy o zapaleniu wirusowym stawów jak również przebiegu chorób reumatycznych. W starszym wieku do najczęstszych przyczyn należy:

– zwyrodnienie stawów – osteoarthritis,

– artroza stawowa,

– artropatie w przebiegu przewlekłej hemodializy,

– choroba Pageta – osteomalatio.

Dramatycznie przebiegają stany w przypadkach procesów nowotworów pierwotnych i wtórnych. Na uwagę zasługują czynniki ryzyka związane ze sposobem życia codziennego:

a) długotrwałe prowadzenie samochodu,

b) wymuszona pozycja – postawa,

c) uprawianie pewnych dyscyplin sportu (hokej, jogging, żeglarstwo, kręgle),

d) ciężka praca w pozycji pochylonej,

e) częste ruchy zginania i rotacje,

f) brak przystosowania do prac fizycznych jako niewydolność mięśni stabilizujących kręgosłup,

g) otyłość,

h) niewydolność mięśni brzucha i pasa miednicznego,

i) stany reaktywne jako ucieczka w chorobę.