Bonifraterska Konferencja 2019 pt. „Fitoterapia, Tradycja, Współczesność, Perspektywy rozwoju”, odbyła się w dniu 29 listopada 2019 roku w Centrum Medycznym Bonifratrów w Warszawie. Została ona zorganizowana przez Prowincję Polskiego Zakonu Bonifratrów przy współudziale Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz Centrum Medycznego Bonifratrów w Warszawie.

 

 

Bonifratrzy to Zakon Szpitalny Świętego Jana Bożego (1495-1550), który powstał w hiszpańskiej Grenadzie. Na przełomie XVI i XVII wieku fundowano liczne konwenty nie tylko w Europie (w tym w Polsce, w Krakowie w 1609 roku), ale i w Nowym Świecie (np. w Kolumbii w 1596 roku), a to wszystko dzięki fachowości braci w zakresie leczenia i pielęgnowania chorych. Bracia ślubują szpitalnictwo (od łac. hospitalitas ? gościnność), zobowiązując się do troski i otwartości na potrzeby drugiego człowieka ? niezależnie od jego pochodzenia czy wyznania. Wkład bonifratrów w rozwój nauk medycznych to m.in. wprowadzenie dokumentacji medycznej ? ksiąg chorych, przeprowadzenie pierwszego w Europie znieczulenia z zastosowaniem eteru (Celestyn Opitz, 1847 rok), rozpowszechnianie wiedzy medycznej poprzez poradniki dla ubogich warstw społeczeństwa (Ludwik Perzyna, lata 1742-1800; brat ten wprowadził do polskiego języka medycznego takie terminy, jak „położna” czy „surowica”). Obecnie bonifratrzy to bracia (na świecie jest ich ok. 1040) i współpracownicy świeccy (ok. 50 tys.), którzy prowadzą blisko 400 ośrodków pomocy i centrów medycznych, w tym szpitale w Afryce Zachodniej, w których walczono z epidemią wirusa Ebola na przełomie lat 2014/2015.

Tradycją Polskiej Prowincji Zakonu Szpitalnego jest ziołolecznictwo. Zostało ono zapoczątkowane przed II wojną światową w Wilnie przez braci ? magistrów farmacji. W aptekach bonifraterskich dostępne są zarówno gotowe preparaty ziołowe w postaci nalewek czy herbatek, jak i przeznaczone do zaparzania zioła sypkie. Ich zestawy są dobierane indywidualnie podczas wizyty pacjenta w jednej z poradni ziołolecznictwa działających przy konwentach w Łodzi, Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Cieszynie.

Polska Prowincja Zakonu Szpitalnego prowadzi obecnie 4 szpitale: w Katowicach, Krakowie, Łodzi i Piaskach, hospicjum stacjonarne we Wrocławiu, 11 hospicjów domowych na Dolnym i Górnym Śląsku, jednostki pomocy społecznej w Iwoniczu, Cieszynie, Konarach i Zebrzydowicach oraz dom seniora i poradnie specjalistyczne w Warszawie, dom pomocy w Prudniku, stację opieki środowiskowej w Drohobyczu; polscy bonifratrzy posługują ponadto w Rzymie i Nazarecie. Wspomniane wyżej szpitale i domy pomocy powróciły pod zarząd zakonu po 1989 roku. W ostatnich latach unowocześniana została forma prawna szpitali bonifraterskich ? Zakonu Szpitalnego z ośrodków istniejących przy konwencie na spółki z o.o., których wyłącznym właścicielem jest zakon.

Bonifratrzy działający w 55 krajach świata promują szpitalnictwo, które charakteryzuje się szacunkiem dla drugiego człowieka, odpowiedzialnością, uwzględnianiem duchowego wymiaru człowieka i stale udoskonalaną jakością. Dzięki zaangażowaniu osób świeckich, pomimo malejącej liczby braci, obejmują oni opieką coraz większą liczbę ludzi potrzebujących pomocy, oferując im nie tylko tradycyjne nalewki, odwary (decocta), ale także nowoczesne metody lecznicze i diagnostyczne, jak tzw. PET, czyli pozytronową tomografię emisyjną, która wkrótce będzie działać w naszym szpitalu w Nazarecie.

 

Praca przedstawia fitoterapię w ujęciu historycznym, a więc wszystko to, co wyróżnia ją jako dziedzinę medycyny i wpływa na jej popularność, a w konsekwencji oddziałuje na rynek leków roślinnych. W ciągu wieków, zależnie od etapu rozwoju nauki, a także czynników ekonomicznych, politycznych i społecznych te same aspekty fitoterapii mogły być uznane za jej słabą lub mocną stronę. I tak, wielokierunkowe działanie roślin leczniczych było cenione przez lekarzy do XVII wieku, w którym przeprowadzono pierwsze analizy związków chemicznych stosowanych w medycynie. Ówczesna metodyka badawcza nie pozwalała jednak na ocenę jakościową, ilościową i farmakologiczną surowców roślinnych zawierających wiele składników. W miarę wprowadzania do terapii coraz to nowych związków chemicznych, lekarze wycofywali się z ziołolecznictwa. Dopiero w XXI wieku nowe technologie badawcze i metody molekularne dostarczyły dowodów naukowych na znaczenie leków roślinnych w terapii tych chorób, wobec których medycyna pozostaje w dużym stopniu bezradna, jak: nowotwory, cukrzyca, choroby neurodegeneracyjne i psychiczne. Tak szerokie zastosowanie znalazły przede wszystkim rośliny lecznicze stosowane w chińskiej medycynie tradycyjnej, a w mniejszym stopniu w innych egzotycznych systemach lecznictwa, jak Unani czy Siddha.

Postęp naukowo-techniczny przeorientował także badania nad roślinami leczniczymi i praktykę ich wytwarzania, a ponadto wyznaczył nową strategię kontroli jakości leków roślinnych. Obecne standardy oceny ich jakości trzeba uznać za mocną stronę fitoterapii, ale wysoki koszt ich zapewniania spowodował wykluczenie z rynku wielu małych firm. Słabą stroną fitoterapii pozostaje brak całkowitej harmonizacji handlu międzynarodowego surowcami roślinnymi i ich przetworami. W poszczególnych państwach obowiązują wprawdzie różne regulacje prawne, ale trendy w tym zakresie wyznaczają mocarstwa ekonomiczne, takie jak USA i Niemcy. Swobodzie handlu międzynarodowego sprzyja rejestrowanie części przetworów roślin leczniczych jako suplementów diety lub dodatków do żywności. Osobnym wątkiem jest wpływ ustroju politycznego na popularność leków roślinnych. Władze komunistycznej Polski wspomagały rozwój ziołolecznictwa, aby uniknąć drogiego importu leków z Zachodu. Mimochodem w ten sposób podtrzymały wielowiekowe polskie tradycje samoleczenia ziołami.

 

 

Wstęp. Dane Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (International Diabetes Federation ? IDF) wskazują, że w 2016 roku na świecie było 425 mln chorych na cukrzycę, w tym w Polsce około 2 mln osób. W związku z rosnącym problemem, ogromnym wyzwaniem dla współczesnej nauki jest poszukiwanie leków przeciwcukrzycowych. Zarówno medycyna tradycyjna, jak i dane naukowe dowodzą, że stosowanie ekstraktów roślinnych może okazać się skutecznym sposobem na obniżenie łagodnej hiperglikemii pojawiającej się w początkowych stadiach cukrzycy. Ich działanie często polega na hamowaniu α-glukozydazy znajdującej się w rąbku szczoteczkowym jelita cienkiego, odpowiedzialnej za konwersję polisacharydów do cukrów prostych, i w efekcie na hamowaniu wchłaniania glukozy oraz zmniejszeniu glikemii poposiłkowej. Działanie ochronne ekstraktów roślinnych u chorych na cukrzycę jest wyrażone potencjałem ich działania przeciwutleniającego. Celem prowadzonych badań była ocena zadeklarowanego działania hipoglikemicznego herbatek ziołowych typu fix, dostępnych na polskim rynku. Weryfikację działania hipoglikemicznego przeprowadzono, badając zdolność hamowania α-glukozydazy, jak również aktywność przeciwutleniającą naparów sporządzonych z herbatek ziołowych. W odniesieniu do potencjału przeciwutleniającego dodatkowo w badanych herbatkach ziołowych oceniano całkowitą zawartość polifenoli, w tym flawonoidów.

Materiał i metody. Analizowano 9 preparatów handlowych w postaci ziołowych herbatek typu fix dostępnych w Polsce. Dla każdego z preparatów sporządzono napar (w proporcji 2 g/200 ml wrzącej wody; zaparzanie pod przykryciem przez 15 min), który następnie zagęszczano przy użyciu wyparki próżniowej. Zdolność hamowania α-glukozydazy oceniano in vitro metodą spektrofotometryczną, stosując jako substrat p-nitrofenylo-α-D-glukopiranozyd. Właściwości przeciwutleniające badano metodami z DPPH oraz CUPRAC, sumę polifenoli określano przy użyciu odczynnika Folin-Ciocalteu, podczas gdy zawartość flawonoidów oceniano, stosując chlorek glinowy.

Wyniki. Produktami najsilniej hamującymi enzym (hamowanie przy najniższym stężeniu wynosiło odpowiednio 94 i 87%) były preparaty zawierające: liść morwy (70%) i korę cynamonu (30%), jak również mieszanka składająca się z morwy białej (15,4%), owocu czarnej porzeczki (29%), owocu aronii (29%), owocu jabłoni (26%), a także łuski gryki (0,3%) i naowocni fasoli (0,3%). Wspomniane preparaty miały również wysoką aktywność przeciwutleniającą. Wykazano, że zawartość polifenoli, w tym flawonoidów, koreluje z aktywnością hamowania α-glukozydazy.

Wnioski. Uzyskane wyniki wskazują, że roślinne suplementy diety w postaci herbatek typu fix wykazują aktywność hipoglikemiczną i przeciwutleniającą. Otrzymane wyniki dostarczają więc wskazówek przy wyborze kompozycji ziołowej, która mogłaby być zastosowana pomocniczo w walce z chorobą. W celu oceny wpływu przyjmowanych naparów na poziom cukru we krwi potrzebne są jednak dalsze badania o charakterze klinicznym.

 

Wstęp. Uncaria tomentosa (Willd.) DC. znana w Polsce pod nazwą wilkakora jest zdrewniałą lianą, należącą do rodziny Rubiaceae, rosnącą w wilgotnych lasach Ameryki Środkowej i Południowej. Preparaty przygotowywane z kory, liści lub korzeni były i są podstawą naturalnej medycyny tamtych rejonów świata. Właściwości lecznicze warunkują aktywne biologicznie składniki, takie jak: tetracykliczne i pentacykliczne alkaloidy indolowe i oksoindolowe, triterpeny, glikozydy kwasu chinowego, flawonoidy, katechiny, procyjanidyny i inne. Obecność tych związków sprawia, że ekstrakty z Uncaria tomentosa działają przeciwwirusowo, immunostymulująco i antyproliferacyjnie. Ze względu na te właściwości preparaty z Uncaria tomentosa są stosowane m.in. we wspomaganiu leczenia zakażeń wirusowych, zaburzeń immunologicznych czy chorób nowotworowych. Z kolei zarodniki grzyba Reishi to znany w ludowej medycynie azjatyckiej surowiec, wykazujący in vitro szeroki zakres działania, m.in. hamowanie proliferacji komórek nowotworowych.

Materiał i metody. Przebadano aktywność preparatu Wilcaccora Impulso (atomizowany ekstrakt z kory Uncaria tomentosa i Ganomix (mieszanka rozdrobnionej kory Uncaria i sproszkowanych zarodników Reishi)). Kontrolę stanowiła sproszkowana kora Uncaria tomentosa. Preparaty Wilcaccora Impulso i Ganomix wytworzone zostały na bazie tej samej kory co kontrola i pochodziły z tego samego źródła (Centrum Ziołolecznictwa „Wilcaccora” w Łomiankach). Preparaty ekstrahowano wodą w temperaturze 80°C, a następnie odwirowywano. Aktywność biologiczną ekstraktów przebadano, wykorzystując roślinny test Allium, a ich właściwości przeciwnowotworowe przebadano w warunkach in vitro na komórkach MCF-7 (linia estrogenozależnego gruczolaka piersi).

Wyniki. Badania przeprowadzone za pomocą testu Allium wykazały, że wszystkie badane preparaty charakteryzowały się wysoką aktywnością biologiczną, a jednocześnie nie wykazywały właściwości cytotoksycznych ani mutagennych. Najsilniejsze działanie antymitotyczne wykazał preparat Wilcaccora Impulso, który spowodował prawie całkowite zahamowanie podziałów komórek nowotworowych gruczolaka piersi. Ganomix i wodny ekstrakt z kory Uncaria tomentosa również działały antymitotycznie, ale dopiero po zastosowaniu wyższych stężeń, przy czym preparat Ganomix wykazywał większą aktywność niż wodny ekstrakt ze sproszkowanej kory (kontrola).().

Wnioski. Przebadane preparaty z kory Uncaria tomentosa wykazują in vitro wysoką aktywność antymitotyczną wobec komórek linii estrogenozależnego gruczolaka piersi. Wyższa aktywność biologiczna preparatu Wilcaccora Impulso w porównaniu z preparatem Ganomix i kontrolą wskazuje na wyższą zawartość związków biologicznie aktywnych w atomizowanym ekstrakcie. Bardzo wysokie rozdrobnienie atomizowanej kory wpływa istotnie na wydajność ekstrakcji, a tym samym na wzrost stężenia związków biologicznie aktywnych. Natomiast wyższa aktywność biologiczna preparatu Ganomix, w porównaniu ze sproszkowaną korą Uncaria tomentosa (kontrola), może wynikać z dodatkowego działania biologicznego składników grzyba Reishi lub z efektu synergistycznego. W badaniach nie wykazano działania cytotoksycznego ani mutagennego żadnego z preparatów.

 

Wstęp. Helicobacter pylori, drobnoustrój chorobotwórczy błony śluzowej żołądka człowieka, w 1994 roku został uznany za czynnik rakotwórczy I klasy przez Międzynarodową Agencję Badań Nad Rakiem (IARC), ponieważ według danych statystycznych zakażenie H. pylori w 1-2% przypadków prowadzi do raka żołądka, a także jest główną przyczyną rozwoju chłoniaków typu MALT (ang. mucosa associated lymphoid tissue lymphoma). Może także powodować szereg innych chorób, m.in. dyspepsję, wrzody żołądka i dwunastnicy (10-20%), chorobę Mènètriera, niedokrwistość z niedoboru żelaza o niewyjaśnionej etiologii, idiopatyczną plamicę małopłytkową, niedobór witaminy B₁₂, choroby układu krążenia. Skala problemu jest duża, ponieważ H. pylori jest przyczyną zakażeń ponad połowy ludzkości. Jednocześnie bakteria ta cechuje się częstą lekoopornością, dlatego w celu jej eradykacji zaleca się terapię 2-3 antybiotykami lub chemioterapeutykami, co z kolei naraża pacjenta na działania niepożądane. Po skutecznej eradykacji istnieje duże ryzyko powtórnego zakażenia. A zatem istnieje potrzeba poszukiwania alternatywnych metod terapii zakażeń H. pylori.

Materiał i metody. Prezentowane badania polegały przede wszystkim na ocenie aktywności in vitro wybranych olejków eterycznych, dostępnych na rynku w Polsce, wobec klinicznych szczepów H. pylori, zarówno wrażliwych, jak i opornych na antybiotyki i chemioterapeutyki stosowane w terapii. Ocenę przeprowadzano na podstawie wartości najmniejszego stężenia hamującego (MIC) uzyskanych w badaniu metodą rozcieńczeń w podłożu stałym, z uwzględnieniem oznaczenia MIC₅₀ i MIC₉₀, czyli wartości hamujących odpowiednio 50 i 90% badanych szczepów. Oceniano także wpływ wytypowanych olejków na aktywność bakteryjnej ureazy H. pylori, a także określano ich aktywność przeciwutleniającą. Wybrane olejki poddano również analizie fitochemicznej metodą GC-MS, a uzyskane wyniki oceniano statystycznie metodą PCA (analiza głównych składowych), umożliwiającą podział badanych olejków na grupy fitochemiczne.

Wyniki. Najaktywniejsze wobec klinicznych szczepów H. pylori były olejki oregano i cedrowy, które wykazały wartości MIC₉₀ = 62,5 mg/l, przy czym wykazywały one podobną aktywność zarówno wobec szczepów klinicznych wrażliwych, jak i opornych na antybiotyki i chemioterapeutyki najczęściej stosowane w terapii zakażeń H. pylori. Olejek cedrowy wykazywał wysoką zdolność hamowania aktywności ureazy (IC₅₀ = 5,3 mg/l).

Wnioski. Wyniki powyższych badań wskazują na możliwość stosowania olejku cedrowego (Oleum Juniperi) we wspomaganiu terapii zakażeń H. pylori, w przypadku szczepów opornych na najczęściej stosowane antybiotyki i chemioterapeutyki, jak również w przypadku niepowodzenia wcześniejszego leczenia.

 

Wstęp. Uporczywe zakażenia, powodowane przez bakterie oporne na antybiotyki, niosą potrzebę znalezienia skutecznych środków przeciwdrobnoustrojowych. Ze względu na rozprzestrzenianie się kolonizujących błony śluzowe nosa szczepów Staphylococcus aureus MRSA, istotne jest poszukiwanie substancji, które będą zapobiegać przenoszeniu oporności na mupirocynę. Przyczyną trudności w leczeniu są również szczepy S. aureus MSSA o różnych wzorach oporności oraz szczepy o wzorze oporności MLSB. Z kolei nowym wyzwaniem są szczepy Klebsiella pneumoniae New Delhi, wytwarzające enzym NDM-1. Celem badań było określenie aktywności wybranych olejków eterycznych i ich składników oddzielnie oraz w połączeniach z chemicznymi środkami przeciwbakteryjnymi.

Materiały i metody. Aktywność olejku geraniowego wobec Staphylococcus aureus MRSA i MLSB oraz wpływ olejku z kopru włoskiego i trans-anetolu na aktywność mupirocyny wobec szczepów izolowanych od bezobjawowych nosicieli badano za pomocą metody rozcieńczeń w agarze, E-testu i metody dyfuzyjno-krążkowej. Połączenie olejku z kopru włoskiego z H₂O₂ wobec szczepów MRSA i MSSA badano metodą szachownicy. Aktywność mupirocyny i składników olejków eterycznych wobec MRSA^MupS i MRSA^MupRL określano metodą mikrorozcieńczeń w bulionie. Do oceny działania olejków: kminkowego, z kopru włoskiego, mięty pieprzowej, geraniowego, bazyliowego, goździkowego, tymiankowego, z szałwii muszkatołowej i lawendowego w połączeniu z gentamycyną, wobec szczepów K. pneumoniae, o wzorze oporności ESBL i NDM-1, także użyto metody szachownicy. Skład olejków eterycznych analizowano metodą GC-MS.

Wyniki. Olejek geraniowy hamował wzrost szczepów S. aureus MRSA. Olejek z kopru włoskiego w stężeniach 2,0 i 2,5% wykazywał aktywność wobec 76,7% szczepów MRSA, podczas gdy trans-anetol działał w stężeniach > 4,0%. Wartości MIC dla mupirocyny w połączeniu z olejkiem z kopru włoskiego i trans-anetolem były niższe od 0,064 μg/ml. Olejek z kopru włoskiego zwiększał strefy zahamowania wokół krążków z cefoksytyną, mupirocyną, kotrimoksazolem i ciprofloksacyną. Kombinacje olejku z kopru włoskiego i H₂O₂ wykazały również działanie synergistyczne wobec S. aureus. Stwierdzono także działanie synergistyczne 1,8-cineolu w połączeniu z mupirocyną wobec szczepów MRSA^MupS i MRSA^MupRL. Działanie synergistyczne wykazano również w przypadku mentonu i mupirocyny wobec MRSA^MupS. Eugenol, karwakrol i trans-anetol wykazały działanie addytywne z mupirocyną wobec szczepów MRSA^MupRL. Olejek miętowy z gentamycyną działał ponadto synergistycznie wobec szczepów K. pneumoniae o wzorach oporności ESBL i NDM-1. Olejek kminkowy wykazywał z kolei działanie synergistyczne z gentamycyną w stosunku do bakterii K. pneumoniae o wzorze oporności ESBL.

Wnioski. Olejek geraniowy może być stosowany jako dodatek do preparatów przeciwgronkowcowych. Dobre efekty uzyskuje się przy połączeniu mupirocyny z olejkiem z kopru włoskiego, trans-anetolem, 1,8-cyneolem, mentonem, eugenolem i karwakrolem. Ze względu na synergistyczne działanie gentamycyny i olejku z mięty pieprzowej połączenie to można wykorzystać w leczeniu zakażeń wywołanych przez K. pneumoniae New Delhi.

 

 

Wstęp. Na rozwój produktu leczniczego składają się badania technologiczne, które muszą uwzględniać nie tylko metodę wytwarzania czy trwałość, ale przede wszystkim założone cechy biofarmaceutyczne. To te cechy decydują, jaka jest forma aplikacyjna produktu, podłoże i substancje pomocnicze, a także jaki będzie wymagany zakres badań biodostępności lub biorównoważności.

Zakres wymaganych badań i podstawowe problemy. Do postaci leków stosowanych na skórę zalicza się m.in.: maści, kremy, żele, pasty, plastry i okłady. Wybór danej formy wynika głównie z założonych cech aplikacyjnych, uwzględniających: stan skóry, szybkość penetracji substancji czynnych i miejsce działania leku. Dzięki odpowiednio dobranemu podłożu można uzyskać preparaty transdermalne (działanie ogólne lub w głębszych tkankach) względnie typowo dermatologiczne. W roślinnych preparatach dermatologicznych istotny jest wybór przetworu (np. ekstrakt suchy lub nalewka), co decyduje z kolei o wyborze podłoża i technologii. Istotna jest znajomość składu chemicznego zastosowanego przetworu roślinnego i ustalenie potencjału składników przenikających przez warstwę rogową skóry. Promotory wchłaniania substancji przez skórę mogą być bardzo pomocne, ale mogą także prowadzić do zbyt dużej penetracji składników aktywnych lub towarzyszących powodujących działania niepożądane. Do oceny skuteczności działania preparatu służą nie tylko badania kliniczne, ale także ocena zdolności uwalniania substancji biologicznie aktywnych oraz przenikania przez izolowaną skórę w warunkach in vitro. Omówiono również ograniczenia tej metody.

Wnioski. Z powodu niedostatecznej wiedzy o przezskórnej penetracji kompleksu substancji biologicznie aktywnych, występujących w ekstraktach roślinnych, wpływie podłoża maściowego na ten proces, jak również z powodu braku standardowych metod badawczych, rozwój dermatologicznych roślinnych produktów leczniczych jest często trudniejszy niż rozwój form doustnych.

 

Wstęp. Bluszcz (Hedera helix) jest rośliną z powodzeniem stosowaną w leczeniu różnych dolegliwości. Jest to możliwe dzięki korzystnemu składowi chemicznemu. Zawiera dużą ilość saponin, flawonoidów, kwasów fenolowych i fitosteroli, a ponadto poliacetylenów i kumaryn. Wszystkie te substancje warunkują zastosowanie surowca do produkcji preparatów kosmetycznych i leczniczych. Przeprowadzone badania kliniczne oraz bezpieczeństwa stosowania suchego ekstraktu z liści bluszczu wykazały jego wysoką skuteczność, a także lepszą tolerancję w porównaniu do leków syntetycznych.

Materiał i metody. Pomiary lepkości roztworów wodnych Extractum Hederae helicis e folium przeprowadzono według Polskiej Normy wiskozymetrem rozcieńczeniowym Ubbelohde’a. Napięcie powierzchniowe wodnych roztworów γ²⁵_sol ekstraktów z Hederae folium oznaczono metodą stalagmometryczną według Polskiej Normy. Wyliczono również krytyczne stężenie micelarne (cmc). Umożliwiło ono oszacowanie z zależności ΔG ⁰_m = 2,303 RT·log cmc, termodynamicznego potencjału tworzenia miceli (ΔG ⁰_m).

Wyniki. W przeprowadzonych badaniach porównawczych potwierdzono, że wodne roztwory Extr. Hederae helicis e folium wytworzone z udziałem maltodekstryny, jak również z maltodekstryną i SiO₂, solubilizują micelarnie. Zwiększenie wielkości granulometrycznej ziarna cholesterolu do ? = 1,60 mm zmniejszyło ilość solubilizowanego cholesterolu, ale preferencje solubilizacyjne ekstraktów zostały zachowane.

Wnioski. Wytworzone modelowe ekstrakty z Hederae folium przy zmiennej polarności medium ekstrakcyjnego (woda-etanol) charakteryzują się sobie właściwą rozpuszczalnością składowych, która wynika nie tylko z obecności chlorofilu i jego pochodnych w ekstrakcie, lecz także z techniki zastosowanej do suszenia rozpyłowego ekstraktu.