Karolina Bagnowska, Marek Klimkiewicz
Popularyzowanie szkół rodzenia w celu podniesienia świadomości przyszłych rodziców
Popularizing birth schools in order to raise the awareness of future parents
Ośrodek Badań Klinicznych „KLIMED”, Białystok
Summary
Introduction. Classes at birthing school are designed to prepare a pregnant woman for childbirth and parenthood. They are designed to help parents gain experience on how to cope with the new situation, which is the birth of a child.
Aim. The aim of the study was to assess the degree of preparation of women for pregnancy, childbirth and early motherhood, and fathers for active participation in childbirth and taking care of the new born. The main goal was to determine whether there is a need to popularize birthing schools in order to raise the awareness of future parents.
Material and methods. The diagnostic survey covered 400 women aged 15-45 who were pregnant in 2008-2012 including 176 (44%) women participating in childbirth classes (study group) and 224 (56%) women not participating in school activities giving birth (control group). The data obtained as a result of the research were subject to statistical analysis. Most participants of the birthing school decided to give birth. All firstborn babies considered the antenatal course useful in preparing fathers for active participation in childbirth and taking care of the new born baby. Women with higher education, living in cities, more often participated in childbirth classes.
Results. Participation in childbirth school contributed to the reduction of parents’ fears and anxieties related to pregnancy, childbirth and facilitated active participation in childbirth and to enter new parental roles safely. Demographic factors such as place of residence, mother’s age, marital status and education were significantly related to the participation of future mothers and fathers in childbirth classes.
Conclusions. Participation in childbirth classes improved the quality of life of the pregnant woman. It contributed to the smooth delivery process. It strengthened the bond between the spouses and made it easier to care for the new born baby. This indicates the need to promote childbirth schools in order to raise the awareness of future parents.
Wprowadzenie
Powołanie człowieka do życia oraz czas oczekiwania na narodziny dziecka stanowią nadrzędny cel życiowy większości kobiet i mężczyzn. Wchodzą oni w nowe role – matki i ojca. Oczekiwanie na narodziny dziecka jest okresem największej motywacji rodziców do zdobywania wiedzy teoretycznej i praktycznej. Współczesne szkoły rodzenia są miejscami przygotowującymi do pełnienia tych ról na etapie, gdy dziecko znajduje się w łonie matki (1-3).
Cel pracy
Głównym celem było stwierdzenie, czy istnieje potrzeba popularyzacji szkół rodzenia w celu podniesienia świadomości przyszłych rodziców.
Materiał i metody
Przed przystąpieniem do badań ustalono następujące kryteria kwalifikacyjne: pisemną zgodę na udział w badaniach oraz w grupie badanej – systematyczne uczęszczanie na wszystkie zajęcia w szkole rodzenia. Badania polegały na sondażu diagnostycznym. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety. Konstrukcja ankiety dawała możliwość oceny stopnia przygotowania kobiet do ciąży, porodu i wczesnego macierzyństwa oraz ojców do aktywnego uczestnictwa w porodzie oraz sprawowania opieki nad noworodkiem.
Program zajęć w szkole rodzenia obejmował zajęcia teoretyczne, w trakcie których omawiano zagadnienia dotyczące ciąży, stylu życia ciężarnej, porodu i zadań rodziców w jego kolejnych etapach. Istotną część zagadnień stanowiły tematy z zakresu opieki nad noworodkiem. Zajęcia teoretyczne i praktyczne były prowadzone przez lekarza, położną i fizjoterapeutę. Kobiety rozpoczęły edukację w 25. tygodniu ciąży. Zajęcia odbywały się 2 razy w tygodniu i trwały 90 minut.
Wyniki
Badaniami objęto 400 kobiet w wieku 15-42 lata, które były w ciąży w latach 2008-2012, w tym 176 (44%) kobiet uczestniczących w zajęciach szkoły rodzenia (grupa badana) i 224 (56%) kobiety niebiorące udziału w zajęciach szkoły rodzenia (grupa kontrolna).
W obu badanych grupach większość kobiet mieszkała w mieście (93,5%). Na obszarach wiejskich zamieszkiwało 6,5% kobiet. Analiza miejsca zamieszkania wykazała przewagę rodzin mieszkających w małych miasteczkach i dużych miastach w stosunku do rodzin mieszkających na wsi. Kobiety i mężczyźni objęci badaniami pochodzili z różnych środowisk i grup wiekowych o różnym wykształceniu.
Średnia wieku kobiet wynosiła 29,7 roku (grupa badana x = 29,5, grupa kontrolna x = 29,88). Średni wiek kobiet rodzących i jego zróżnicowanie w grupie badanej i grupie kontrolnej przedstawiono w tabeli 1.
Tab. 1. Kobiety rodzące według wieku
| Grupy wiekowe | Grupa badana | Grupa kontrolna | Razem |
| N | % | N | % | N | % |
| 15-19 | 6 | 3,4 | 2 | 0,8 | 8 | 2,0 |
| 20-24 | 22 | 12,5 | 10 | 4,5 | 32 | 8,0 |
| 25-29 | 65 | 36,9 | 88 | 39,4 | 153 | 38,3 |
| 30-34 | 61 | 34,6 | 71 | 31,7 | 132 | 33,0 |
| 35-39 | 20 | 11,4 | 51 | 22,8 | 71 | 17,7 |
| 40-44 | 2 | 1,2 | 2 | 0,8 | 4 | 1,0 |
| Razem | 176 | 100 | 224 | 100 | 400 | 100 |
| x | 29.5 | | 29,88 | | 29,7 | |
| Me | 30 | | 30 | | 31 | |
| Min | 18 | | 20 | | 18 | |
| Max | 40 | | 42 | | 42 | |
| Odchylenie standardowe | 6,49 | | 5,65 | | | 4,26 |
Zapoczątkowane w latach 90. ubiegłego wieku przemiany demograficzne spowodowały przede wszystkim przesunięcie najwyższej płodności kobiet z grupy wiekowej 20-24 lata do grupy 25-29 lat.
W konsekwencji znacząco wzrosła płodność w grupie wiekowej 30-34 lata, co w głównej mierze jest realizacją „odłożonych” urodzeń.
Najwięcej ciężarnych kobiet było w wieku od 25. do 29. roku życia (38,3%). Matki po 30. r.ż. stanowiły 33%. Najmłodsza matka miała 18 lat (2%), najstarsza – 42 lata (1%).
Odsetek kobiet w wieku powyżej 40 lat różnił się istotnie w obu grupach (p = 0,03), natomiast kobiet w wieku poniżej 20 lat nie (p = 0,06).
Poziom wykształcenia matki i ojca w obu grupach przedstawiono w tabeli 2.
Tab. 2. Poziom wykształcenia matki i ojca w grupach badanej i kontrolnej
| Wykształcenie | Matki | Ojca | Razem |
| N | % | N | % | N | % |
| Podstawowe lub bez wykształcenia | 12 | 3,0 | 22 | 5,5 | 43 | 3,1 |
| Gimnazjalne | 16 | 4,0 | 25 | 6,3 | 51 | 3,6 |
| Ponadgimnazjalne zawodowe | 40 | 10,0 | 58 | 14,4 | 229 | 16,4 |
| Ponadgimnazjalne ogólnokształcące | 52 | 13,0 | 66 | 16,4 | 160 | 11,4 |
| Pomaturalne | 80 | 20,0 | 71 | 24,4 | 310 | 22,1 |
| Wyższe zawodowe (licencjat, inżynier) | 60 | 15,0 | 94 | 17,7 | 199 | 14,2 |
| Wyższe magisterskie | 132 | 33,0 | 57 | 14,3 | 388 | 27,7 |
| Inne wykształcenie lub nieokreślone | 8 | 2,0 | 7 | 1,6 | 20 | 1,5 |
| Razem | 400 | 100 | 400 | 100 | 800 | 100 |
Zarówno w grupie badanej, jak i w kontrolnej większy procent matek niż ojców miało wykształcenie wyższe. Odsetek matek i ojców różnił się istotnie statystycznie w przypadku rodziców z wykształceniem ponadgimnazjalnym zawodowym (p = 0,0), ponadgimnazjalnym ogólnokształcącym (p = 0,02), pomaturalnym (p = 0,04) oraz wyższym magisterskim (p = 0,0).
Stan cywilny matek w grupach badanej i kontrolnej obrazuje rycina 1.
Ryc. 1. Stan cywilny matek w grupach badanej i kontrolnej
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Brzozowska-Magoń A, Walicka-Cupryś K: Comparison analysis of readiness for labor, among women in Poland, Sweden and the USA. Ann Uniwersytet Rzeszowski 2007: 42-46.
2. Piziak W: Wpływ przygotowania psychofizycznego w szkole rodzenia na przebieg ciąży i porodu. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 2009; 3: 282-292.
3. Puszczałowska-Lizis E, Mokrzycka K, Jandziś S: Wpływ edukacji przedporodowej na przebieg ciąży, porodu i wczesne macierzyństwo. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2016; 22(4): 264-266.
4. Bączyk G, Cebulska V, Koźlak V et al.: Poziom lęku przedporodowego u kobiet w ciąży. Problemy Higieny Epidemiologicznej 2011; 92: 774-777.
5. Grochans E, Łuszczyńska V, Ćwiek D, Gorzkiewicz B: Edukacyjna działalność szkoły rodzenia. Pielęgniarstwo XXI Wieku 2003; 4: 69-73.
6. Spiby H, Henderson B, Slade P et al.: Strategies for copying with labour: does antenatal education translate into practice? J Adv Nurs 1999; 29(2): 388-394.
7. Stamler LL: The participants’ views of childbirth education: is there congruency with an enablement framework for patient education? J Adv Nurs 1998; 28(5): 939-947.
8. Kosińska K, Krychowska A, Wielgoś M et al.: Postawy ciężarnych wobec porodu – analiza form przygotowania i preferencji. Ginekologia Polska 2005; 76(12): 973-978.
9. Ziółkowska K, Marianowski L: Szkoła rodzenia przy oddziale ginekologiczno-położniczym i Kliniki Akademii Medycznej w Warszawie – analiza działalności, cele i założenia. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia 2002; supl. XXV: 208-214.
10. Kwiatek M, Gęca T, Biegaj-Fic J: Szkoła rodzenia – profil pacjentek oraz wpływ zajęć na przebieg porodu oraz stan noworodka. Medycyna Ogólna 2011; 17: 111-115.
11. Szałkowski A et al.: Analiza przebiegu i sposobu zakończenia porodu u pacjentek po Kursie w szkole rodzenia. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia 2002; supl. XXV: 201-207.
12. Stangret A, Cendrowska A, Szukiewicz D: Wpływ Szkoły Rodzenia na subiektywną ocenę przygotowania teoretycznego i sprawnościowego do porodu. Nowa Medycyna 2008; 2: 2-6.
13. Rekomendacje Zarządu Głównego PTG w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu. Ginekologia po Dyplomie, Wyd. Specjalne, 2005; 12.
14. Wdowiak A, Kędzierska A, Sadowska M: Efektywność funkcjonowania szkół rodzenia w opinii kobiet. Eur J Med Tech 2013; 1: 39-47.
15. Olejniczak D, Krakowiak K: Ocena potrzeby edukacji zdrowotnej kobiet w ciąży w zakresie stylu życia i karmienia piersią. Nowa Pediatr 2013; 3: 97-105.
16. Kołomyjec P, Suchocki S, Kędra-Rakoczy M: Wykształcenie i zachowania prozdrowotne ciężarnych biorących udział w zajęciach szkoły rodzenia oraz ich wpływ na przebieg porodu i stan noworodka. Klin Perin Gin 2007; 43(3): 57-60.
17. Consonni EB, Calderon IM, Consonni M et al.: A multidisciplinary program of preparation for childbirth and motherhood: maternal anxiety and perinatal outcomes. Reprod Health 2010; 29(7): 28.
18. Ćwiek D, Grochans E, Sowinska-Glugiewicz I, Wysiecki P: Analysis of some pro-health behaviors of pregnant women after a childbirth education class. Wiadomości Lekarskie 2004; 57(1): 48-51.
19. Ćwiek D, Szczęsna M, Malinowski W et al.: Analiza aktywności fizycznej podejmowanej przez kobiety w czasie ciąży. Perinatol Neonatal Ginekol 2012; 5(1): 51-54.
20. Ćwiek D, Torbe A, Gutowska-Czajka D, Czajka R: Rola szkoły rodzenia i poradni porodu rodzinnego w przygotowaniu rodziców do porodu. [W:] Słomko Z (red.): Poród nowoczesny. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia. Tychy 2002; 25(supl.): 147–154.
21. Ulman-Włodarz I, Poręba A, Kwiatkowska E, Szafarczyk A: Poród z udziałem ojca – wpływ na kształtowanie więzi w rodzinie. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia 2007; 43(3): 52-56.
