W lutym 2019 roku opublikowano wytyczne Amerykańskiej Akademii Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi (AAO-HNSF) dotyczące tonsillektomii u dzieci. Jest to aktualizacja wytycznych z 2011 roku. Omawiane w nich, na podstawie najnowszych doniesień naukowych, aspekty kliniczne są istotne nie tylko dla otolaryngologów dziecięcych, ale również pediatrów, lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej prowadzących pacjentów przed zabiegiem i po nim (1).

Migdałki podniebienne są skupiskiem tkanki limfatycznej położonym strategicznie pomiędzy jamą ustną i nosogardłem, wchodzą w skład pierścienia chłonnego Waldeyera. Ich największą aktywność obserwuje się między 3. a 10. rokiem życia. Z wiekiem ulegają inwolucji. W migdałkach podniebiennych inicjowana jest odpowiedź immunologiczna na antygeny dostające się do organizmu przez usta i nos. Komórki dendrytyczne i makrofagi prezentują antygeny limfocytom T pomocniczym, które następnie stymulują proliferację limfocytów B wytwarzających swoiste przeciwciała. Spośród wszystkich klas wytwarzanych przeciwciał największą rolę odgrywają tu sekrecyjne IgA, będące kluczowym elementem śluzówkowego układu odpornościowego górnych dróg oddechowych.

Tonsillektomia jest drugim, obok paracentezy, najczęściej wykonywanym zabiegiem w populacji pediatrycznej. W wytycznych zdefiniowano zabieg jako całkowite, wewnątrztorebkowe usunięcie migdałków podniebiennych, które wykonuje się z jednoczesnym usunięciem migdałka gardłowego lub bez niego. W analizie nie uwzględniono tonsillotomii, czyli częściowego wycięcia migdałków podniebiennych. W 2017 roku Sathe i wsp. dokonali przeglądu 17 randomizowanych badań porównujących efekty tonsillektomii i tonsillotomii (2). Wykazano przewagę tonsillotomii w krótszym czasie rekonwalescencji, ocenianym jako powrót do normalnej aktywności i diety, jednocześnie wiąże się ona z ryzykiem ponownego przerostu migdałków i nawrotu objawów. Konieczne są dalsze badania, szczególnie porównujące odległe efekty obu zabiegów (3).

Wytyczne skupiają się na dwóch podstawowych wskazaniach do zabiegu, jakimi są: nawracające zapalenia gardła i migdałków (bakteryjne lub wirusowe) oraz obturacyjne zaburzenia oddychania podczas snu (OZOPS). Wymienione są również inne, rzadsze i gorzej udokumentowane badaniami – szczególnie w populacji pediatrycznej – wskazania, tj.: zaburzenia połykania, zaburzenia mowy, podejrzenie procesu nowotworowego, przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych, halitoza, występowanie kamieni migdałkowych.