© Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2021, s. 129-151
Marcin Ożarowski
Zarys historii, osiągnięcia i sukcesy Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu
Streszczenie referatu z okazji obchodów Jubileuszu 90-lecia istnienia IWNiRZ-PIB
Obchody jubileuszowe to doskonały czas, aby złożyć podziękowanie wszystkim Pracownikom, którzy wpływali na jego naukowe i technologiczne osiągnięcia oraz kreowali kierunki pozytywnych przemian i czynnie brali udział w ciągłym rozwoju Instytutu. Znajomość historii tworzy tożsamość z miejscem, a sukcesy dają poczucie wartości i spełnienia. Jubileusz sprzyja temu, aby dokonać refleksji, podsumowań i zastanowić się nad obecnym miejscem i nad przyszłością.
Dyrektor Instytutu, dr hab. Małgorzata Łochyńska, prof. IWNiRZ-PIB, otwierająca obchody Jubileuszu (źródło wszystkich zdjęć: archiwum IWNiRZ-PIB)
Kilka faktów o Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich
Dzisiejszy Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich-PIB (IWNiRZ-PIB) to unikatowa przestrzeń badawcza o wyjątkowej pozycji na arenie polskiej i międzynarodowej. IWNiRZ-PIB jest interdyscyplinarną jednostką badawczą, zajmującą się wielopoziomowymi, kompleksowymi badaniami nad pozyskiwaniem i przerobem naturalnych surowców włóknistych oraz zielarskich. Instytut od wielu lat realizuje szereg krajowych i międzynarodowych projektów badawczych, prowadzi wielokierunkową współpracę z licznymi jednostkami naukowymi na świecie, a także działalność na potrzeby rolnictwa, ochrony środowiska, budownictwa, transportu, przemysłu spożywczego, farmacji oraz medycyny.
Instytut prowadzi badania w zakresie: biotechnologii; hodowli nowych odmian roślin włóknistych i zielarskich, agrotechniki oraz wstępnego ich przerobu; nowoczesnych technologii pozyskiwania i przetwarzania włókien naturalnych oraz ich modyfikacji dla zastosowań włókienniczych i pozawłókienniczych; badań agrofilnych środków chemicznych z surowców roślinnych oraz odżywek i dietetycznych środków spożywczych; poszukiwania nowych zastosowań dla oleistych odmian roślin włóknistych (produkty dietetyczno-lecznicze); opracowywania i testowania technologii otrzymywania biopaliw z roślin włóknistych; rozwoju odtwarzalnych, biodegradowalnych surowców dla przemysłu; technologii wytwarzania środków ognio- i bioochronnych; ochrony środowiska w przetwórstwie włókien naturalnych. W Instytucie prowadzone są również kompleksowe badania substancji biologicznie czynnych w zakresie oceny jakości, opracowuje się doskonalsze metody analityczne i ich walidację, wykonuje się badania stabilności. W obrębie działań Instytutu są również badania biologiczne, farmakologiczne i mikrobiologiczne surowców i preparatów zielarskich oraz opiniowanie nowej żywności pod kątem zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka. Instytut to także ceniony ośrodek opiniotwórczy, w którym są wykonywane ekspertyzy oraz konsultacje. Prowadzi się także doradztwo branżowe dla organów państwowych, samorządowych oraz podmiotów gospodarczych.
Budynki Instytutu
Ramy historyczne Instytutu Włókien Naturalnych (IWN) oraz Instytutu Roślin i Przetworów Zielarskich (IRiPZ)
Na to, w jakim miejscu jest teraz Instytut, miały wpływ złożone wydarzenia historyczne, które torowały jego losy i rozwój. Jednak to tak naprawdę ludzie z pasją i słusznymi przekonaniami o konieczności działań na rzecz roślin włóknistych, oleistych, energetycznych i zielarskich budowali tę przestrzeń.
Główne budynki siedziby Instytutów oraz ich loga
Instytut Włókien Naturalnych (IWN)
Prekursorem IWN była Lniarska Centralna Stacja Doświadczalna (LCSD) w Wilnie. Została ona utworzona 15 marca 1930 roku dzięki inicjatywie i staraniom prof. Janusza Jagmina. Była ona jedną z pierwszych w Europie placówek naukowo-badawczych. Doświadczenia polowe z roślinami włóknistymi, w tym szczególnie z lnem, były prowadzone w Polsce na szerszą skalę już od 1927 roku w Berezweczu. Badania laboratoryjne prowadzono na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Z czasem z Belgii sprowadzono międlarki i trzepaki do lnu, natomiast z Irlandii komplet grzebieni do czesania włókna. Dzięki temu możliwe było prowadzenie badań nad standaryzacją włókna lnianego oraz prac nad dekortykacją włókna konopnego. Od samego początku LCSD prowadziła działalność organizatorską oraz edukacyjno-szkoleniową. Przeprowadzano akcje wystawienniczo-propagatorskie oraz organizowano handel lnem. W tym czasie wyhodowano 5 oryginalnych odmian lnu: LCSD I, LCSD II, LCSD 207, LCSD 210, LCSD 200, ponadto prowadzono prace hodowlane nad odmianą konopi dwupiennych. Wielopłaszczyznowe nowatorskie prace zostały przerwane w 1939 roku wybuchem II wojny światowej. 8 sierpnia 1945 roku decyzją Naczelnego Dyrektora Centralnego Zarządu Przemysłu Włókienniczego została powołana do życia Lniarsko-Konopna Centralna Stacja Doświadczalna (LKCSD) (1945-1951) w Poznaniu, która prowadziła prace badawcze w zakresie technologii roszarnictwa oraz mechanizacji prac związanych z przerobem lnu i konopi. Kontynuowano prace w zakresie doświadczalnictwa polowego. W 1948 roku rozpoczęto prace hodowlano-selekcyjne oparte na metodzie otrzymywania nowych form lnu i konopi przez wywoływanie dziedzicznych mutacji za pomocą naświetlania promieniami rentgena. Rozpoczęto prace nad sztucznym podwajaniem chromosomów lnu i konopi oraz krzyżowaniem różnych odmian lnu, celem otrzymania nowych kombinacji różnych cech. W tym czasie siedziba LKCSD oraz pracownie włóknoznawstwa, chemiczna, morfologiczna i botaniczno-fizjologiczna oraz szkoleniowa mieściły się w budynkach Uniwersytetu Poznańskiego. Rozpoczęto budowę własnej roszarni doświadczalnej i badania roszarnicze. 1 stycznia 1951 roku Zarządzeniem Ministra Przemysłu Lekkiego LKCSD została podniesiona do rangi Instytutu, pod nazwą Instytut Przemysłu Włókien Łykowych (IPWŁ) (1952-1972). Rozszerzono kierunki działania Instytutu, które obejmowały inicjowanie i prowadzenie prac naukowo-badawczych i doświadczalnych związanych z postępem technicznym i gospodarczym. Zajmowano się produkcją roślin włóknistych i rozszerzaniem krajowej bazy surowcowej; wstępnym przerobem biologicznym, mechanicznym i chemicznym roślin łykowych; wykorzystaniem produktów ubocznych; ustaleniem podstaw obrotu towarowego surowców i wyrobów, ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia ich jakości, ekspertyzami dla przemysłu; wprowadzano także postęp techniczny. Pracami badawczymi objęto surowce włókniste, rodzime włókna łykowe, począwszy od prac hodowlanych, poprzez uprawę, do procesów wstępnego przerobu surowca. 1 stycznia 1952 roku Instytut przejął Ośrodek Doświadczalny w Pętkowie, a następnie w Sielcu Starym, Kolnicy, Białobrzeziu, Wojciechowie, Witaszycach i Bukówce. W 1969 roku działalność Instytutu została poszerzona o zagadnienia jedwabnictwa w obrębie czterech pracowni: Doświadczalnictwa, Selekcji Morwy, Hodowli i Selekcji Jedwabnika oraz Grenarstwa. W 1971 roku przyłączono Zakład Roszarnictwa w Stęszewie. W dawnej Roszarni Doświadczalnej zainstalowano park maszynowy i utworzono własną Przędzalnię Doświadczalną. W 1972 roku nazwa Instytutu została zmieniona na Instytut Krajowych Włókien Naturalnych (1972-1992). W tym czasie 70% potencjału badawczego Instytutu stanowiły prace dla potrzeb przemysłu lniarskiego, jednakże równoległe prace nad odmianami konopi pozwoliły uzyskać odmianę dwupienną LKCSD oraz odmiany jednopienne ?– Białobrzeskie i Silesia. W Zakładzie Badawczym Jedwabiu Naturalnego w Żółwinie prowadzono prace związane z rozwojem i doskonaleniem hodowli morwy i jedwabnika. W 1984 roku utworzono Dziewiarnię Doświadczalną oraz opracowywano technologię wykorzystywania włókien lnianych do wytwarzania przędz dziewiarskich oraz kotoniny lnianej i konopnej, stosowanej w przerobie w mieszankach z wełną, bawełną i włóknami chemicznymi. Rozpoczęto wytwarzanie pierwszych w Polsce i na świecie skarpet lnianych. Oprócz tego opracowano metody oczyszczania ścieków oraz ich rolniczego wykorzystania dla celów gospodarczych. Rozpoczęto eksport kwalifikowanych nasion do Bułgarii, Czechosłowacji i Rumunii.
20 lipca 1992 roku Minister Przemysłu i Handlu zmienił nazwę Instytutu Krajowych Włókien Naturalnych na Instytut Włókien Naturalnych (1992-2008). Rozszerzana działalność Instytutu i wejście na arenę międzynarodową zbiegło się z wstąpieniem Polski do NATO oraz do struktur Unii Europejskiej. Działalność IWN skierowana była nie tylko na potrzeby rolnictwa, przemysłu surowcowo-włókienniczego i ochrony środowiska, ale również na rzecz innych dziedzin gospodarki, np. budownictwa czy transportu. Instytut podlegał ciągłym zmianom dopasowanym do potrzeb nauki i rynku. W 1991 roku utworzono Pracownię Zastosowań Włókien Naturalnych w Sztuce, w 1993 roku – Zakład Wzornictwa i Marketingu, w 1994 roku – Laboratorium Kultur Tkankowych (obecnie Zakład Biotechnologii), w tym samym roku powołano Zakład Włókien Białkowych. Natomiast w 1996 roku powstał Zakład Badań i Przetwórstwa Nasion Lnu. W 2000 roku utworzono w Instytucie Pracownię Badań Fizjologicznego Oddziaływania Wyrobów Włókienniczych na Organizm Człowieka w celu opracowania i wdrożenia nowych metod badawczych pozwalających na badanie wpływu odzieży na parametry skóry i wskaźniki fizjologiczne, zmieniające się pod wpływem noszonej odzieży. Wyodrębniono akredytowane laboratoria badawcze: Laboratorium Włókiennicze i Laboratorium Palności i Toksyczności. W Instytucie powstała pierwsza w Polsce linia produkcyjna do przetwórstwa nasion oleistych, rozpoczęto produkcję preparatów z mielonych nasion lnu „Bioflax” oraz olej lniany. W czasie dynamicznego rozwoju Instytut Włókien Naturalnych pełnił funkcję Centrum Koordynacyjnego i Sekretariatu Międzynarodowej Sieci Badawczej FAO/ESCORENA – European Cooperative Research Network on Flax and Other Bast Plants pod auspicjami Food and Agriculture Organization of the United Nations. Od 2007 roku nadzór nad Instytutem objęło Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Obszerne informacje na temat działań Instytutu w tym czasie prezentował podczas Jubileuszu były Dyrektor IWN, prof. dr Ryszard Kozłowski.
Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich (IRiPZ)
Zabiegi o utworzenie Instytutu, który zajmowałby się ziołami, podjął prof. Wacław Strażewicz już w 1945 roku. W wyniku tych starań dekretem z dnia 5 września 1947 roku został powołany Państwowy Instytut Naukowy Leczniczych Surowców Roślinnych (1947-1960), podlegający nadzorowi Ministerstwa Zdrowia. Przedmiotem działalności Instytutu były: aklimatyzacja, selekcja i uszlachetnianie roślin leczniczych, mnożenie elit i dostarczanie wyselekcjonowanych odmian i nasion plantacjom krajowym; badania naukowe w dziedzinie farmakognozji, fitochemii i zielarstwa; doświadczalnictwo polowe w kierunku racjonalizacji uprawy i opracowania nowych metod uprawy roślin leczniczych, dotychczas nieuprawianych w kraju. W tych latach opracowywano metody otrzymywania przetworów galenowych; technologie otrzymywania olejków i tłuszczów roślinnych; metody identyfikacji, oznaczania i otrzymywania substancji biologicznie aktywnych oraz zajmowano się normalizacją surowców roślinnych. Rozwijano także badania farmakologiczne przetworów zielarskich. Od 1950 roku do Instytutu należała Stacja Naukowo-Doświadczalna w Gdańsku. W 1955 roku utworzono „Biuletyn Naukowy Państwowego Instytutu Naukowego Leczniczych Surowców Roślinnych” (obecnie „Herba Polonica”). Istotnymi sukcesami było przygotowanie do 1960 roku 18 prac doktorskich oraz uzyskanie materiału rozmnożeniowego kategorii elitarnej kolendry siewnej i mięty pieprzowej.
Na podstawie decyzji Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dniem 1 stycznia 1960 roku Instytut przejęło Ministerstwo Przemysłu Spożywczego i Skupu. W związku z tym zmieniono jego nazwę na Instytut Przemysłu Zielarskiego (1960-1986) i przyłączono go do Zjednoczenia Przemysłu Zielarskiego „Herbapol”. Do jego podstawowych zadań należało: prowadzenie prac naukowych i usługowo-badawczych w zakresie roślinnych surowców leczniczych i olejkowych, otrzymywanych z nich gotowych leków roślinnych i przetworów oraz dbanie o stały postęp techniczny w przemyśle zielarskim. Zadaniami Instytutu były także hodowla twórcza i zachowawcza odmian roślin zielarskich, otrzymywanie nowych odmian roślin zielarskich oraz opracowywanie instrukcji ich uprawy. Należy podkreślić, że większość opracowań technologicznych dotyczących nowych preparatów leczniczych, wdrażanych w zakładach zielarskich, była sporządzana w Instytucie. Dodatkowo w tym czasie zajmowano się ochroną roślin leczniczych przed chorobami i szkodnikami; nasiennictwem; technologią zbioru, suszenia i przechowywania surowców zielarskich; nowymi metodami i koncepcjami technologicznymi przetwarzania surowców zielarskich i produkcji nowych leków; ekonomiką i organizacją produkcji zielarskiej. W 1962 roku Instytut przejął Centralne Laboratorium Przemysłu Zielarskiego z siedzibą w Warszawie. Natomiast w 1986 roku Instytut przejęło Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej i zmieniło jego nazwę na Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich (IRiPZ) (1986-2008). W Instytucie zajęto się gromadzeniem kolekcji roślin leczniczych; badaniem zasobów naturalnych roślin prawnie chronionych; oceną skuteczności środków ochrony roślin; badaniem potrzeb pokarmowych roślin i efektywności nawożenia; opracowywaniem metod mikrorozmnażania in vitro roślin zielarskich i hodowlą in vitro; oceną zanieczyszczeń surowców zielarskich; oceną działania antymutagennego, mutagennego, przeciwutleniającego przetworów zielarskich oraz opracowywaniem receptur produktów leczniczych i suplementów diety w kierunku racjonalnej fitoterapii, której zwolennikiem był ówczesny dyrektor, doc. dr hab. Przemysław Mrozikiewicz. Także dzięki staraniom dyrektora Instytutu poszerzono badania biotechnologiczne oraz rozpoczęto badania genetyczne w zakresie: molekularnej identyfikacji zmienności genetycznej roślin zielarskich; wpływu roślin zielarskich na ekspresję genów w modelu zwierzęcym; genotypowania w celu identyfikacji polimorfizmów. Duży nacisk kładziono na kierunkowe badania farmakologiczne, farmakogenetyczne i nutrigenomiczne w zakresie oceny wpływu leków i składników żywności (w tym suplementów diety) na ekspresję genów. Ten zakres działań naukowych był realizowany w ramach Międzynarodowej Sieci Naukowej pt. „Interakcje pomiędzy roślinnymi i syntetycznymi lekami. Korzyści i zagrożenia”, której Instytut był koordynatorem.
IRiPZ był jedyną tego typu placówką w Polsce, która spełniała istotną rolę w badaniach nad roślinami zielarskimi, surowcami i lekami roślinnymi, obejmując wszystkie aspekty z nimi związane, od wyhodowania odmiany roślin zielarskich, uprawy, poprzez badania składu fitochemicznego i biologiczno-farmakologiczne, a kończąc na opracowywaniu receptur i technologii preparatów ziołowych. IRiPZ miał wyjątkowy wpływ, łącznie z Polskim Komitetem Zielarskim (PKZ), na kształtowanie polskiej szkoły nowoczesnego i opartego na badaniach zielarstwa i ziołolecznictwa.
W czasie działania Instytutu opracowano łącznie 360 dokumentacji technologicznych i farmakologicznych (leki) oraz 48 patentów, które kreowały rynek leków ziołowych w Polsce.
Główna siedziba IRiPZ w Poznaniu, ul. Libelta 27
Instytut Włókien Naturalnych oraz Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich
1 stycznia 2009 roku odbyło się połączenie dwóch instytutów: Instytutu Włókien Naturalnych oraz Instytutu Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu. Powstały Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich zintegrował potencjał kadrowy, dorobek naukowy oraz wszelkie wartości materialne obu jednostek. Działalność IWNiRZ została dostosowana do wyzwań zglobalizowanej, konkurencyjnej gospodarki, opartej na wiedzy oraz do oczekiwań partnerów biznesowych. Pierwszym Dyrektorem IWNiRZ był prof. dr hab. Grzegorz Spychalski. W 2014 roku powołano spółkę celową o nazwie „Plantinova”, której przedmiotem działalności jest zarządzanie własnością intelektualną należącą do IWNiRZ w celu jej komercjalizacji na rynkach zbytu. Utworzono nowoczesne Centrum Badawczo-Rozwojowe Farmakoanaliz Roślin Leczniczych, pod kierownictwem prof. dr. hab. Bogusława Czernego. W skład Centrum wchodzą dwa zakłady naukowe: Zakład Komórek Macierzystych i Medycyny Regeneracyjnej oraz Zakład Farmakologii i Fitochemii. W IWNiRZ prowadzono liczne prace inwestycyjne i modernizacyjne. Dzięki inicjatywie i staraniom pełniącego obowiązki dyrektora, mgr. Wojciecha Maksymiuka, realizowano także program wieloletni pod nazwą „Odbudowa i zrównoważony rozwój produkcji oraz przetwórstwa naturalnych surowców włóknistych dla potrzeb rolnictwa i gospodarki”, który był finansowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (2017-2020). W 2018 roku powstał międzyzakładowy Zespół Konopny, którego zadaniem jest rozwój upraw konopi w Polsce oraz komercjalizacja produktów konopnych, opracowanych przez pracowników naukowych Instytutu. Także w 2018 roku w Instytucie (i pod jego przewodnictwem) odbyło się spotkanie Europejskiej Platformy Technologicznej grupy roboczej – Textile Europe Flagship TFE 1 (z siedzibą w Brukseli), aktywnej w obszarze zrównoważonych surowców naturalnych. W tym samym czasie ówczesny Dyrektor Robert Sobków wynegocjował i podpisał pierwszą długoterminową umowę ze strategicznymi partnerami ze Stanów Zjednoczonych, która dotyczyła udzielenia licencji na nasiona instytutowej odmiany konopi Białobrzeskie. W 2018 roku Instytut zorganizował w Warszawie, we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, konferencję pt. „Polskie rośliny włókniste i zielarskie dla innowacyjnej biogospodarki”, podczas której naukowcy Instytutu przedstawili swoje sukcesy badawcze i wdrożeniowe. Podczas tego sympozjum, w obecności ministra Krzysztofa Ardanowskiego, został podpisany list intencyjny między Grupą Lotos S.A. a Instytutem, który dotyczył wspólnych prac z zakresu biopaliw płynnych drugiej generacji z biomasy konopnej. W kolejnych latach ówczesna dyrektor Małgorzata Zimniewska podpisała nową umowę z partnerem ze Stanów Zjednoczonych, która objęła udzielenie licencji na nasiona konopne odmiany Henola. W 2019 roku zainicjowano w Instytucie wieloaspektowy, międzyinstytutowy program wieloletni „Biogospodarka dla rolnictwa”.
Instytut został powołany do udziału w międzynarodowej inicjatywie BIOEAST, dotyczącej współpracy makroregionalnej w obszarze badań i innowacji na rzecz rolnictwa i biogospodarki pomiędzy państwami Europy Środkowo-Wschodniej. Ważnym osiągnięciem było także włączenie wyjątkowego instytutowego czasopisma branżowego „Herba Polonica” do międzynarodowych naukowych baz danych SCOPUS i AGRO database, dając doskonałą możliwość na jego internacjonalizację.
Dyrektorzy Instytutu
Lniarska Centralna Stacja Doświadczalna (LCSD):
– 1930-1948: prof. dr Janusz Jagmin.
Lniarsko-Konopna Centralna Stacja Doświadczalna (LKCSD):
– 1948: mgr inż. Kazimierz Pietraszkiewicz,
– 1948-1949: mgr Bronisław Tumalewicz,
– 1950-1951: mgr Stanisław Dorabiała.
Instytut Przemysłu Włókien Łykowych:
– 1952: prof. dr Adam Skoczylas,
– 1952-1976: doc. dr Włodzimierz Kilanowski.
Instytut Krajowych Włókien Naturalnych:
– 1976-1979: doc. inż. Alfred Frąckowiak.
Instytut Włókien Naturalnych:
– 1979-1980: dr Andrzej Baraniecki,
– 1980-1987: prof. dr hab. Zbigniew Szałkowski,
– 1987-2008: prof. dr Ryszard Kozłowski.
Państwowy Instytut Naukowy Roślinnych Surowców Leczniczych:
– 1947-1950: prof. dr hab. Wacław Jan Strażewicz,
– 1950-1954: prof. dr hab. Franciszek Adamanis,
– 1954-1960: prof. dr hab., doktor honoris causa Bogusław Borkowski.
Instytut Przemysłu Zielarskiego:
– 1960-1965: doc. dr hab. Feliks Kaczmarek,
– 1965-1986: prof. dr hab., doktor honoris causa Jerzy Lutomski.
Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich:
– 1986-2002: prof. dr hab., doktor honoris causa Jerzy Lutomski,
– 2002-2009: prof. dr hab. Przemysław Michał Mrozikiewicz.
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich:
– 2009-2016: prof. dr hab. Grzegorz Spychalski,
– 2016-2017: mgr Wojciech Maksymiuk, p.o. Dyrektora,
– 2017-2018: dr Robert Sobków,
– 2018-2021: dr hab. inż. Małgorzata Zimniewska, prof. IWNiRZ,
– obecnie: dr hab. Małgorzata Łochyńska, prof. IWNiRZ.
Zakłady Badawcze i Doświadczalne Instytutu i innych jednostek (2020)
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu posiada wyspecjalizowaną kadrę naukową i techniczną oraz specjalistyczną infrastrukturę badawczo-laboratoryjną, która umożliwia realizacje wieloaspektowych prac badawczo-rozwojowych. W IWNiRZ-PIB realizuje swoje zadania 8 zakładów badawczych, 7 pracowni oraz 3 laboratoria:
1. Zakład Biotechnologii.
2. Zakład Hodowli i Agrotechniki Roślin Włóknistych i Energetycznych, w tym:
– Pracownia Agrotechniki Roślin Włóknistych,
– Pracownia Agrotechniki Roślin Energetycznych,
– Pracownia Hodowli Jedwabnika i Uprawy Morwy.
3. Zakład Botaniki, Hodowli i Agrotechniki Roślin Zielarskich.
4. Zakład Innowacyjnych Technologii Włókienniczych, w tym:
– Pracownia Technologii Przetwórstwa Roślin Włóknistych,
– Pracownia Chemicznej Oceny i Uszlachetniania Surowców Włóknistych,
– Pracownia Badań Fizjologicznego Oddziaływania Tekstyliów na Organizm Człowieka,
– Akredytowane Laboratorium Włókiennicze,
– Bank Włókien.
5. Zakład Innowacyjnych Biomateriałów i Nanotechnologii, w tym:
– Pracownia Mikrobiologiczna,
– Akredytowane Laboratorium Palności.
6. Zakład Badań i Przetwórstwa Nasion, w tym:
– Stacja Doświadczalna Przetwórstwa Spożywczego i Farmaceutycznego Nasion Lnu,
– Laboratorium Analityczne.
7. Zakład Farmakologii i Fitochemii.
8. Zakład Komórek Macierzystych i Medycyny Regeneracyjnej.
Zakłady doświadczalne (8):
– Zakład Doświadczalny – Lenkon w Stęszewie,
– Zakład Doświadczalny – Pętkowo,
– Zakład Doświadczalny – Białobrzezie,
– Zakład Doświadczalny – Stary Sielec,
– Zakład Doświadczalny – Witaszyce,
– Zakład Doświadczalny – Wojciechów,
– Zakład Doświadczalny – Kolnica,
– Zakład Doświadczalny – Bukówka.
Inne Jednostki:
– Ogród Roślin Leczniczych,
– Bank Genów Roślin Włóknistych i Zielarskich,
– Dział Koordynacji Badań, Kontrolingu i Transferu Technologii,
– Dział Projektów, Informacji Naukowej i Współpracy z Zagranicą,
– Zespół Konopny,
– Dział Marketingu i Wzornictwa,
– Spółka Celowa „Plantinova”.
Wydawnictwa:
– Kwartalnik „Herba Polonica”,
– Miesięcznik „Journal of Natural Fibres”,
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł