*Katarzyna Deszczyńska, Iulian Komarnitki, Paweł Piątkiewicz
Opis skutecznego leczenia przypadku częściowej reinkluzji pierwszego zęba trzonowego górnego stałego w dziesięcioletniej obserwacji
Case report of successful treatment of partially infraoccluded permanent maxillary first molar over a 10-year follow-up
Zakład Anatomii Prawidłowej i Klinicznej, Centrum Biostruktury, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Bogdan Ciszek
Streszczenie
Reinkluzją nazywamy proces powolnego i zazwyczaj bezbolesnego zagłębiania się zęba w dziąśle i kości wyrostka zębodołowego szczęki/części zębodołowej żuchwy. Proces ten występuje rzadko w uzębieniu stałym. Różne teorie próbują wyjaśnić etiologię tego zjawiska. Leczenie reinkluzji o niewielkim nasileniu obejmuje obserwację i odbudowę za pomocą nakładów kompozytowych lub ceramicznych celem wprowadzenia zęba do płaszczyzny zgryzu. W przypadku bardziej zaawansowanego procesu zaleca się leczenie chirurgiczno-ortodontyczne polegające na luksacji zęba i jego ortodontycznej ekstruzji.
Celem pracy jest przedstawienie odległych efektów leczenia pacjentki z częściową reinkluzją pierwszego zęba trzonowego górnego prawego w 10-letniej obserwacji.
Dwunastoletnia pacjentka z reinkludowanym zębem trzonowym stałym w szczęce. Leczenie obejmowało nadbudowę korony nakładem kompozytowym celem wprowadzenia zęba do płaszczyzny zgryzu.
Na wizycie kontrolnej po 1 i 6 miesiącach stwierdzono prawidłowe kontakty okluzyjne i brak cech dalszej reinkluzji. Na wizytach kontrolnych po 2, 5 i 10 latach również stwierdzono prawidłowe kontakty okluzyjne.
Na podstawie przedstawionego opisu przypadku zalecane jest w miarę możliwości jak najbardziej zachowawcze podejście do leczenia reinkludowanych zębów.
Summary
Infraocclusion is a slow and usually painless process where the tooth submerges into the gum and alveolar bone of the maxilla or mandible. The process is extremely rare in permanent dentition. The aetiology of the process is not fully understood. Several theories have been proposed to explain the phenomenon of infraocclusion. Treatment of mild to moderate infraocclusion includes observation and restoration of occlusal height with a composite or ceramic onlay. If the process is more advanced, surgical and orthodontic intervention is indicated, with luxation and orthodontic extrusion.
The aim of this paper is to present the long-term treatment outcome in a patient with a partially infraoccluded maxillary right first molar over a 10-year follow-up period.
The patient, 12-year-old female with infraoccluded permanent molar tooth. Treatment: restore crown height with a composite onlay to bring it into the occlusal line.Findings at 1-month and 6-month follow-up included proper occlusal contacts and no signs of further submergence. The patient subsequently came in for a follow-up at 2 years, 5 years and 10 years post-treatment, when proper occlusal contacts were observed, too.
In the light of the present case report, it is recommended to follow a conservative approach to the treatment of infraocclusion, to the extent possible.
Wstęp
Reinkluzją nazywamy proces powolnego i zazwyczaj bezbolesnego zagłębiania się zęba w dziąśle i kości wyrostka zębodołowego szczęki lub części zębodołowej żuchwy. Dotyczy on zarówno zębów, które osiągnęły już płaszczyznę zgryzu, jak i wyrzniętych tylko częściowo (1). W uzębieniu stałym reinkluzja występuje niezwykle rzadko. Częstość występowania tej nieprawidłowości wynosi 0,08% dla drugich zębów stałych trzonowych górnych, 0,02% dla pierwszych zębów trzonowych górnych i odpowiednio dla zębów trzonowych stałych w żuchwie 0,06 i 0,02% (2). Zdecydowanie częściej proces ten obserwuje się w uzębieniu mlecznym. W zależności od populacji częstość występowania waha się od 1,3 do 38,5% (3).
Reinkluzja zazwyczaj dotyczy pojedynczego zęba, ale może występować parami symetrycznymi lub antagonistycznymi. Może też obejmować zęby położone obok siebie, prowadząc do powstawania zgryzu otwartego (4, 5).
Etiologia tego procesu nie jest do końca poznana. Istnieją różne teorie tłumaczące zjawisko reinkluzji. W piśmiennictwie najczęściej wymienianą jest teoria mechaniczna, kiedy to ząb nie osiągnął jeszcze płaszczyzny zgryzu, a wyrzynające się zęby sąsiednie, wywierając na niego nacisk, powodują jego stopniowe zagłębianie.
Teoria Brabanta mówi natomiast o „inercji kostnej”, tzn. w pewnym okresie kość staje się niezdolna do przemian tkankowych, towarzyszących prawidłowemu wyrzynaniu się zęba. Teoria ankylozy z kolei mówi o powstawaniu kości „laminarnej”, prowadzącej do zrostu w okresie naprzemiennych procesów odbudowy i resorpcji kości. Inni autorzy przedstawiają hipotezę odnoszącą się do parafunkcji i dysfunkcji, a szczególnie dysfunkcji języka podczas połykania (6).
Jako przyczyny powstania reinkluzji wymienia się również urazy, zaburzenia endokrynologiczne, a także podłoże genetyczne (7). Istnieją doniesienia, że z etiologią procesu reinkluzji mogą być również związane takie czynniki, jak: przedwczesna utrata zębów mlecznych lub ich przedłużona retencja, nieprawidłowa budowa łuków zębowych, zęby nadliczbowe, zakażenia zawiązka zęba stałego czy rozszczepy wargi i podniebienia (8).
Według Pytlika w ocenie stopnia reinkluzji można wyróżnić następujące fazy:
– faza A – określa reinkluzję częściową. Jeśli ząb reinkludowany sięga do połowy wysokości korony klinicznej zęba sąsiedniego, rozpoznaje się fazę A1, gdy proces wtapiania się zęba przekracza połowę długości zęba sąsiedniego – fazę A2,
– faza B – to reinkluzja całkowita. Ząb nie jest widoczny w jamie ustnej (2).
W badaniu wewnątrzustnym stwierdza się infrapozycję zęba, wokół korony można zaobserwować fałd błony śluzowej, przez co powstaje patologiczna kieszeń dziąsłowa lub fałd śluzówkowo-okostnowo-kostny, który całkowicie lub częściowo okala ząb.
W badaniu opukowym infraokludowanego zęba można stwierdzić lity, dźwięczny, wyraźny odgłos, natomiast opukiwanie zęba zdrowego daje odgłos przytłumiony. Kolejnym objawem jest mezjodystalne nachylanie się zębów sąsiednich. Obserwuje się wydłużenie zęba przeciwstawnego, który dąży do kontaktu. Ząb reinkludowany nie wykazuje ruchomości fizjologicznej (9).
W diagnostyce radiologicznej przydatne jest badanie CBCT, pozwala ono bowiem na zaobserwowanie zaniku szpary ozębnej, pogrubienie beleczek kostnych, w przypadku zębów w szczęce można zauważyć zgrubienia błony śluzowej oraz zacienienie dna zatoki szczękowej nad reinkludowanym zębem (8).
Do powikłań reinkluzji zalicza się powstanie ropnia lub przetoki w następstwie próchnicy zęba, perforacje tkanki kostnej wyrostka zębodołowego, wgłobienie się zęba do zatoki szczękowej lub w przypadku zębów dolnych ucisk na nerw zębodołowy dolny i parastezje obszaru związanego z zakresem jego unerwienia (10).
W przypadku reinkluzji o niewielkim nasileniu leczenie obejmuje obserwację i nadbudowę korony za pomocą nakładu kompozytowego lub ceramicznego, celem wprowadzenia zęba do płaszczyzny zgryzu. Postępowanie takie jest możliwe, gdy zęby sąsiednie nie są przechylone w stronę zęba reinkludowanego, a wzrost się zakończył. Pozwala to uniknąć dalszej ekstruzji zęba przeciwstawnego (8, 11, 12).
W przypadku bardziej zaawansowanego procesu zaleca się leczenie chirurgiczno-ortodontyczne, polegające na luksacji i ortodontycznej ekstruzji (5, 13).
W przypadku pacjentów, u których występuje zaawansowany i szybki postęp reinkluzji, wpływający niekorzystnie na sąsiednie struktury anatomiczne lub powikłany procesem zapalnym, leczeniem z wyboru może być ekstrakcja zęba (10, 11, 14, 15).
Celem pracy było przedstawienie odległych efektów leczenia pacjentki z częściową reinkluzją pierwszego zęba trzonowego górnego prawego w 10-letniej obserwacji.
Opis przypadku – wyniki
Pacjentka, lat 12, zgłosiła się do gabinetu stomatologicznego celem wykonania standardowego przeglądu jamy ustnej. W wywiadzie nie zgłaszała żadnych niepokojących ją objawów.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Woźniak-Busz J, Górniak E, Janocha-Ziemba J: Reinkluzja – etiologia, diagnostyka, ocena kliniczna i radiologiczna, postępowanie kliniczne. Mag Stomatol 2016; 12: 62-64.
2. Janiszewska-Olszowska J, Syryńska M, Sprotniak-Tutak K: Reinkluzja stałych zębów trzonowych – objawy, występowanie, przyczyny, leczenie. Dent Med Probl 2007; 44(3): 361-365.
3. Cardoso Silva C, Maroto Edo M, Soledad Alvaro Llorente M, Barbería Leache E: Primary molar infraocclusion: frequency, magnitude, root resorption and premolar agenesis in a Spanish sample. Eur J Paediatr Dent 2014; 15(3): 258-264.
4. Atobe M, Sekiya T, Tamura K et al.: Severe lateral open bite caused by multiple ankylosed teeth: a case report. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2009; 107(4): e14-20.
5. Lim WH, Kim HJ, Chun YS: Treatment of ankylosed mandibular first permanent molar. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2008; 133(1): 95-101.
6. Kryst L: Chirurgia szczękowo-twarzowa. Wyd. V. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012: 72-73.
7. Cohen-Levy J: Ankylosis of permanent first molars: genetics or environment? A case report of a discordant twin pair. Int Orthod 2011; 9(1): 76-91.
8. da Costa ED, Peyneau PD, Verner FS et al.: Ankylosis of permanent first molar: diagnosis by cone beam computed tomography. Int J Odontostomat 2017; 11(3): 319-325.
9. Sobieska E, Sobczyńska M, Talik K, Zadurska M: Reinkluzja zębów mlecznych u pacjentów leczonych ortodontycznie. Forum Ortodontyczne 2014; 10(3): 168-178.
10. Pithon MM, Bernardes LAA: Treatment of ankylosis of the mandibular first molar with orthodontic traction immediately after surgical luxation. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2011; 140(3): 396-403.
11. Soroka-Letkiewicz B, Grzyb A, Orzelska-Blomberg et al.: Wczesne i odległe następstwa reinkluzji w materiale własnym. Ann Acad Med Gedan 2017; 47(1): 75-86.
12. Geckili O, Sulun T: Restoration of slightly infraoccluded premolars with ceramic onlays. Clin Dent Res 2012; 36(1): 31-34.
13. Takahashi T, Takagi T, Moriyama K: Orthodontic treatment of a traumatically intruded tooth with ankylosis by traction after surgical luxation. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2005; 127(2): 233-241.
14. Mohadeb JVN, Somar M, He H: Effectiveness of decoronation technique in the treatment of ankylosis: A systematic review. Dent Traumatol 2016; 32(4): 255-263.
15. Cavanaugh RR, Croll TP: Resin-bonded ceramic onlays for retained primary molars with infraocclusion. Quintessence Int 1994; 25(7): 459-463.
16. Raghoebar GM, van Koldam WA, Boering G: Spontaneous reeruption of a secondarily retained permanent lower molar and an unusual migration of a lower third molar. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1990; 97(1): 82-84.
17. Biederman W: Etiology and treatment of tooth ankylosis. Am J Orthod 1962; 48(9): 670-684.
18. Chaushu S, Becker A, Chaushu G: Orthosurgical treatment with lingual orthodontics of an infraoccluded maxillary first molar in an adult. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2004; 125(3): 379-387.
