Angelika Kobylińska1, Marcin Studnicki2, *Dorota Olczak-Kowalczyk1
Przyczepy wędzidełek warg i języka w różnych typach uzębienia u pacjentów w wieku rozwojowym w aglomeracji warszawskiej – badanie przekrojowe
Prevalence of labial and lingual frena attachments in pediatric patients in Warsaw agglomeration – a cross-sectional study
1Department of Pediatric Dentistry, Medical University of Warsaw, Poland
Head of Department: Professor Dorota Olczak-Kowalczyk, MD, PhD
2Department of Biometry, Warsaw University of Life Sciences, Poland
Head of Department: Elżbieta Wójcik-Gront, Professor SGGW, PhD, DSc
Streszczenie
Wstęp. Nieprawidłowym przyczepom wędzidełek mogą towarzyszyć diastema, utrudnione oczyszczanie, ograniczona ruchomość języka.
Cel pracy. Określenie częstości występowania rodzajów przyczepów wędzidełek warg i języka w poszczególnych typach uzębienia oraz ustalenie istnienia tendencji do zmiany położenia przyczepu.
Materiał i metody. W badaniu klinicznym pacjentów w wieku do 19. r.ż. w warunkach gabinetu stomatologicznego określono rodzaj przyczepu wędzidełek warg oraz języka według Plačka, typ uzębienia, występowanie wędzideł dodatkowych, szparowatości uzębienia, ograniczonej ruchomości języka, zaburzeń wymowy, urazów mechanicznych tkanek miękkich i przebytych zabiegów frenulotomii/frenuloplastyki. Analiza statystyczna: test chi-kwadrat, U Manna-Whitneya, korelacja rang Spearmana, iloraz szans OR (poziom istotności p < 0,05).
Wyniki. Wśród 305 pacjentów w wieku 1,52-18,08 roku (średnia wieku [± SD]: uzębienie mleczne – 4,25 [± 1,31] roku, mieszane – 8,35 [± 1,75] i stałe – 14,56 [± 2,44]) najczęściej obserwowano przyczep dziąsłowy wargi górnej – 41,97%. U 90,16% występował przyczep śluzówkowy wargi dolnej i języka – 99,02%. Stwierdzono istotną dodatnią korelację między wiekiem a przyczepem śluzówkowym warg. Uzębienie szparowate dotyczyło 19,67% badanych.
Wnioski. Częstość występowania poszczególnych rodzajów przyczepów wędzidełka warg różni się w typach uzębienia. Istnieje tendencja do obniżania się przyczepu – częściej obserwuje się przyczepy śluzówkowy i dziąsłowy wargi górnej u starszych dzieci, a brodawkowy i penetrujący brodawkę u młodszych.
Summary
Introduction. Incorrect labial and lingual frena attachments may be accompanied by diastema, difficult cleaning, and tongue mobility.
Aim. To determine the frequency of lip and tongue frena attachments in relation to the types of dentition and the existence of a tendency to a pical movement of the frena attachment.
Material and methods. Clinical evaluation of labial and lingual frena attachment type according to Plaček classification was carried out in dental office settings in patients up to 19 years of age. Type of dentition, additional frena presence, spacing of dentition, restricted tongue mobility, speech disturbance, soft tissue trauma and frenulotomy/frenuloplasty in history were noted. Statistical analysis: chi-squared test, Mann-Whitney U, Spearmans correlation, odds ratios OR (p < 0.05).
Results. Among 305 patients aged 1.52-18.08 years (mean age [± SD] in years: primary dentition – 4.25 [± 1.31], mixed – 8.35 [± 1.75] and permanent – 14.56 [± 2.44]) the most frequent was gingival frenum attachment of upper lip – 41.97%. Mucosal frenum attachment of lower lip was noted in 90.16% and lingual frenum attachment in 99.02%. There was a positive correlation of age and mucosal frenum attachment of upper lip. In 19.67% spacing of dentition was present.
Conclusions. The frequency of labial frenum attachment location differs in relation to dentition type. There was a tendency to apical movement of frenum attachment of upper lip – mucosal and gingival location of frenum attachment was more frequent in older patients, papillary and penetrating in younger ones.
Wstęp
Wędzidełko to fałd błony śluzowej, który łączy wargę i policzek lub język z błoną śluzową wyrostka zębodołowego, dziąsłem i leżącą poniżej okostną. W jamie ustnej wyróżnia się wędzidełko wargi górnej i dolnej oraz języka, oprócz nich występować mogą również wędzidełka dodatkowe. Przyczep wędzidełka wargi górnej to cienki fałd błony śluzowej z włóknami mięśniowymi wywodzącymi się z mięśnia okrężnego wargi górnej, który przyczepia się do błony śluzowej wyrostka zębodołowego i leżącej poniżej okostnej. Podstawową funkcją wędzidełka jest zapewnienie stabilności górnej i dolnej wargi oraz języka. W zależności od zasięgu przyczepu włókien wyróżnione zostały cztery typy przyczepu wędzidełka (1):
– śluzówkowy – włókna wędzidełka są przyczepione do połączenia śluzówkowo-dziąsłowego,
– dziąsłowy – włókna wnikają do dziąsła przyczepionego,
– brodawkowaty – włókna przechodzą w brodawkę międzyzębową,
– penetrujący brodawkę – włókna przechodzą przez wyrostek zębodołowy i sięgają do brodawki podniebiennej.
Klinicznie przyczepy brodawkowy i penetrujący brodawkę są uważane za nieprawidłowe (2). Nieprawidłowy przyczep wędzidełka może prowadzić do syndromu pociągania (ang. pull-syndrome) i poszerzenia szczeliny dziąsłowej, co sprzyja gromadzeniu się płytki nazębnej i zwiększeniu głębokości kieszonek dziąsłowych. Może również pogarszać warunki stabilizacji protezy ruchomej. Odgrywa także rolę w etiologii diastemy i może spowodować recesję dziąsła (3). Niski przyczep wędzidełka może utrudniać szczotkowanie zębów, prowadząc do akumulacji płytki nazębnej (4). U pacjentów w wieku rozwojowym rozdarcie wędzidełka wargi może wskazywać na znęcanie się nad dzieckiem (5). Zatem ocena wędzidełek obecnych w jamie ustnej i typu ich przyczepu jest ważnym elementem badania wewnątrzustnego, zwłaszcza w okresie rozwojowym.
Nieprawidłowy przyczep wędzidełka wargi dolnej może skutkować zmniejszeniem wymiaru pionowego przedsionka jamy ustnej, ograniczeniem ruchomości wargi dolnej, upośledzając jej kompetencje w zakresie udziału w mowie oraz powodować zaburzenia zgryzowe. Podobne obserwacje dotyczą nieprawidłowego przyczepu wędzidełka języka, którego ograniczona ruchomość może mieć konsekwencje w postaci nieprawidłowego rozwoju mowy czy warunków zgryzowych. W piśmiennictwie brak jest klasyfikacji dedykowanej ocenie położenia przyczepów wędzidełek wargi dolnej i języka, dlatego w omawianym badaniu zastosowano klasyfikację według Plačka (1), adaptując ją do anatomii żuchwy.
Ze względu na dynamiczny rozwój uzębienia i układu stomatognatycznego u pacjentów w wieku rozwojowym warto zwrócić uwagę na wpływ przemian zachodzących podczas wzrostu pacjenta również w zakresie lokalizacji przyczepu wędzidełek.
Cel pracy
Celem pracy było określenie częstości występowania rodzajów przyczepów wędzidełek wargi górnej, dolnej i języka u pacjentów w wieku rozwojowym, w poszczególnych typach uzębienia oraz określenie tendencji do zmiany położenia przyczepu wędzidełka wargi górnej i dolnej wraz z rozwojem uzębienia.
Materiał i metody
Grupa badana
Badaniem przekrojowym objęto pacjentów zgłaszających się do Zakładu Stomatologii Dziecięcej WUM w wieku < 19 r.ż.
Kryteria włączenia:
– pisemna zgoda pacjenta i/lub opiekuna prawnego na udział w badaniu,
– pełne uzębienie w obrębie siekaczy szczęki i żuchwy,
– wiek < 19. r.ż.
Kryteria wykluczenia:
– przebyta plastyka wędzidełka warg lub języka,
– brak zęba w odcinku przednim uzębienia.
Ocena kliniczna
U każdego badanego określano rodzaj przyczepu wędzidełka wargi górnej, dolnej oraz języka według Plačka (1), typ uzębienia (mleczne, mieszane, stałe), występowanie szparowatości uzębienia w odcinku przednim. Odnotowano także obecność: widocznych gołym okiem obfitych złogów nazębnych w odcinku przednim uzębienia, wędzideł dodatkowych, ograniczonej ruchomości języka, zaburzeń wymowy, urazów mechanicznych tkanek miękkich spowodowanych utrudnionym dostępem do powierzchni zębów wynikającym z nieprawidłowego przyczepu wędzidełek, przebytych zabiegów frenulotomii lub frenuloplastyki.
Analiza statystyczna
Zebrane dane wstępnie poddano opisowej analizie statystycznej (częstości, odsetki, średnie i odchylenie standardowe) oraz szczegółowej analizie, wykorzystując: test chi-kwadrat, test U Manna-Whitneya, współczynniki korelacji rang Spearmana oraz iloraz szans (OR). Za poziom istotności przyjęto p < 0,05. Analizy przeprowadzono w programie Statistica 10, Statsoft.
Aspekty etyczne
Uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej WUM (KB/48/2014) oraz pisemne zgody pacjentów/ich rodziców/opiekunów prawnych.
Wyniki
Charakterystyka grupy badanej
Badaniem objęto 310 pacjentów. Do analizy statystycznej włączono 305 badanych w średnim wieku 8,96 roku (± 4,42) – 133 dziewcząt i 172 chłopców w średnim wieku odpowiednio 8,83 (± 4,23) i 9,06 (± 4,58) roku, spełniających kryteria włączenia. U trzech badanych w wywiadzie odnotowano zabieg chirurgicznego podcięcia lub plastykę wędzidełka wargi górnej, a u dwóch osób wędzidełka języka.
Wyodrębniono trzy grupy uzębienia – mleczne, mieszane, stałe (tab. 1). Nie stwierdzono różnic w wieku pomiędzy dziewczętami i chłopcami w poszczególnych typach uzębienia ani w całej grupie badanej (test U-Manna-Whitneya, p = 0,711).
Tab. 1. Średni wiek w latach w poszczególnych grupach uzębienia z podziałem na płeć
| Typ uzębienia (n) | Średni wiek (lata [± SD]) | Płeć (n) | Średni wiek (lata [± SD]) | Test U-Manna-Whitneya; *p < 0,05 |
| Mleczne (n = 91) | 4,25 (± 1,31) | dziewczęta (n = 41) | 4,51 (± 1,13) | 0,198 |
| chłopcy (n = 50) | 4,04 (± 1,41) |
| Mieszane (n = 124) | 8,35 (± 1,75) | dziewczęta (n = 54) | 8,30 (± 1,71) | 0,992 |
| chłopcy (n = 70) | 8,39 (± 1,79) |
| Stałe (n = 90) | 14,56 (± 2,44) | dziewczęta (n = 38) | 14,26 (± 2,62) | 0,38 |
| chłopcy (n = 52) | 14,78 (± 2,31) |
U 32 (10,49%) pacjentów zaobserwowano występowanie wędzidełek dodatkowych. Zaburzenia wymowy stwierdzono u 2 (0,66%) pacjentów, a u 3 (0,98%) w wyniku nieprawidłowego przyczepu wędzidełka wargi górnej doszło do urazu mechanicznego tkanek miękkich podczas zabiegów higienicznych. Obfite złogi nazębne w przednim odcinku szczęki spowodowane utrudnionym dostępem do zabiegów higienicznych obserwowano u 21 (6,89%) badanych. Nie odnotowano ograniczonej ruchomości języka w grupie badanej.
Wędzidełko wargi górnej
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Plaček M, Miroslav S, Mrklas L: Significance of the labial frenal attachment in periodontal disease in man. Part 1; Classification and epidemiology of the labial frenum attachment. J Periodontol 1974; 45: 891-894.
2. Rathod S, Bawankar PV, Chikhale P, Bidwaikar A: Evaluation of variations in morphology and attachment of frenum in diverse population – a cross-sectional study. Clin Epidemiol Glob Health 2020; 8(4): 1094-1097.
3. Priyanka M, Sruthi R, Ramakrishnan T et al.: An overview of frenal attachments. J Indian Soc Periodontol 2013; 17(1): 12-15.
4. Divater V, Bali P, Nawab A et al.: Frenal attachment and its association with oral hygiene status among adolescents in Dakshina Kannada population: Across-sectional study. J Family Med Prim Care 2019; 8: 3664-3667.
5. Maguire S, Hunter B, Hunter L et al.: Diagnosing abuse: a systematic review of torn frenum and other intra-oral injuries. Arch Dis Child 2007; 92: 1113-1117.
6. Upadhyay S, Ghimire N: Attachment of maxillary labial frenum in Nepalese children. Orthodontic J Nepal 2012; 2(1): 28-31.
7. Bervian J, Cazarotto F, Perussolo B et al.: Description of the upper labial frenulum characteristics in preschool children of Passo Fundo, Brazil. Braz Res Pediatr Dent Integr Clin 2016; 16(1): 351-357.
8. Deepa: Attachment of Maxillary Frenum and Occurrence of Midline Diastema in Children. J Pharm Sci & Res 2016; 8(6): 536-539.
9. Boutsi EA, Tatakis DN: Maxillary labial frenum attachment in children. Int J Paediatr Dent 2011; 21(4): 284-288.
10. Jonathan PT, Thakur H, Galhotra A et al.: Maxillary labial frenum morphology and midline diastema among 3 to 12-year-old schoolgoing children in Sri Ganganagar city: A cross-sectional study. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2018; 36: 234-239.
11. Kotian N, Jeevanandan G: Maxillary labial frenum morphology in children in chennai population: A cross-sectional study. Drug Invent Today 2020; 14(5): 769-71.
12. Joshi U, Pradhan M, Neupane A et al.: Variations in Maxillary Frenal Morphology in a Sample of Newari Children of Bhaktapur. J Nepal Soc Perio Oral Implantol 2021; 5(9): 34-38.
13. Pandiyan NJ, Hedge AM: Clinical Assessment of Frenum Morphology and Attachment in Malaysian Children. Pesq Bras Odontoped Clin Integr 2018; 18(1): e3992.
14. Rajani ER, Biswas PP, Emmatty R: Prevalence of variations in morphology and attachment of maxillary labial frenum in various skeletal patterns – a cross-sectional study. J Indian Soc Periodontol 2018; 22: 257-262.
15. Biradar SM, Patil AY, Kotnoor SS et al.: Assessment of Diverse Frenal Morphology in Primary, Mixed, and Permanent Dentition: A Prevalence Study. J Contemp Dent Pract 2020; 21(5): 562-567.
16. Huang WJ: The midline diastema: a review of its etiology and treatment. Pediatr Dent 1995; 17(3): 171-179.
