© Borgis - Medycyna Rodzinna 3-4/2002, s. 121-122
Sławomir Dutkiewicz
Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet
Current therapy of urinary stress incontinence in women
z Centrum Leczniczo-Rehabilitacyjnego i Medycyny Pracy w Warszawie
Konsultant urologii dr hab. med. Sławomir Dutkiewicz
Summary
The aim of the paper is to present up-to date possibilities of the treatment urinary stress incontinence in women. Some best point of the article is to present newer techniques, which are less invasive than surgical procedures and produce less morbidity.
Definicja Towarzystwa Kontynencji (International Continence Society) określa nietrzymanie moczu jako obiektywnie stwierdzany bezwiedny wypływ moczu, powodujący problemy higieniczne i społeczne. Poza wysiłkowym, wyróżniano nietrzymanie moczu w wyniku naglących parć, nietrzymanie z tzw. przepełnienia pęcherza oraz nietrzymanie pozazwieraczowe. Nietrzymanie moczu typu wysiłkowego jest niekontrolowanym wypływaniem moczu przez cewkę moczową w warunkach gdy ciśnienie śródpęcherzowe osiąga wartości powyżej maksymalnego ciśnienia cewkowego bez udziału niestabilnego skurczu mięśnia wypieracza pęcherza moczowego (1).
Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) występuje w następstwie napięcia mięśni powłok brzusznych, dźwignięcia ciężkiego przedmiotu, kichnięcia, kaszlu, chodzenia po nierównościach itd. Przyczyną WNM są dysfunkcje mechanizmów transmitujących wzrastające ciśnienie śródbrzuszne na połączenie pęcherzowo-cewkowe oraz cewkę moczową (2).
Elementami anatomicznymi biorącymi w tym udział są mięśnie i powięzie dna miednicy małej – szczególnie mięsień dźwigacz odbytu i mięśnie pochwy. Bywają one uszkadzane w czasie porodów naturalnych, rozległych zabiegów operacyjnych w miednicy małej, ale też procesy starzenia tkanki łącznej powodują zmniejszenie napięcia z upośledzeniem funkcji aparatu podpierającego szyję pęcherza moczowego, cewki i pochwy. W wyniku powyższych sytuacji dochodzi do zmiany kąta pęcherzowo-cewkowego – prawidłowo wynosi 90-100°. W WNM kąt ten staje się rozwarty i zbliżony do 180°. WNM zależy też od hormonów płciowych – głównie estrogenów. One regulują przepływ krwi przez sploty żylne podśluzówkowe cewki moczowej (3). Działają regenerująco na nabłonek, umacniają włókna kolagenowe, hamują atrofię zrębu i regenerują naczynia krwionośne. Występowanie WNM rośnie proporcjonalnie z wiekiem i co jest oczywiste, obniża jakość życia. Ogranicza to aktywność kobiety, również sfery życia płciowego. Poza frustracją rodzi też zachowania depresyjne.
Z punktu oceny ekonomicznej wpływa na dodatkowe koszty ponoszone przez chorego i społeczeństwo (środki higieny, leczenie, rehabilitacja, absencja itp.)
Z uwagi na różne nasilenie WNM wyróżnia się trzy jego stopnie.
I° – gdy nietrzymanie moczu występuje jedynie w pozycji stojącej, w czasie gwałtownego wzrostu ciśnienia śródbrzusznego.
II° – gdy występuje bezwiedny wypływ moczu w wyniku umiarkowanego wzrostu ciśnienia śródbrzusznego (np. umiarkowanie lekka praca fizyczna, chodzenie po schodach).
III° – gdy istnieje niekontrolowany wypływ moczu z cewki już przy niewielkim wzroście ciśnienia śródbrzusznego podczas stania, chodzenia oraz leżenia.
Pozytywne efekty leczenia są uzależnione od właściwej diagnostyki różnicowej, na którą składają się badania podmiotowe, przedmiotowe, urodynamiczne i dodatkowe (4). Badanie podmiotowe musi określić charakter i nasilenie dolegliwości z okolicznościami, w których następuje wyciek moczu, choroby współistniejące, przebyte porody i operacje, przyjmowane leki, stan czynnościowy dróg moczowych w przeszłości i stan psychiczny. Badanie przedmiotowe składa się z badań: ogólnego, neurologicznego i urologicznego. Należy wykonać: próbę kaszlową (pęcherz wypełnić trzeba do około 200 ml i polecić zakasłać w pozycjach stojącej i leżącej); test podpaskowy (ważenie podpasek po określonym czasie wykonywania różnych czynności).
Badanie urodynamiczne obejmuje: uroflownetrię, cystometrię, profilometrię cewkową oraz test ciśnieniowo-przepływowy (4). W badaniach dodatkowych wykonuje się USG (ultrasonografię) przezpowłokowo oraz przezpochwowo, cystografię mikcyjną i spoczynkową, cystoskopię, badania moczu (ogólne i posiew).
Metody leczenia WNM zależą od stopnia nasilenia i ogólnie są zachowawcze lub zabiegowe. Zachowawcze obejmują leczenie ogólne, farmakologiczne i fizjoterapię. Jest ono wskazane głównie w I° WNM.
Leczenie zabiegowe jest zalecane w II° i III° WNM. Metody leczenia operacyjnego to zabiegi przezpochwowe (plastyka przedniej ściany pochwy, podszycie cewki moczowej na taśmach powięziowych), zabiegi laparoskopowe, igłowe, taśmowe, wstrzyknięcia okołocewkowe oraz implantacje sztucznych zwieraczy. Leczenie operacyjne nie jest przyczynowe i dlatego efekty utrzymują się niezbyt długo.
LECZENIE ZACHOWAWCZE
Postępowanie ogólne – to eliminowanie czynników, które nasilają dolegliwości (zmniejszenie ciężaru ciała, zapobieganie napadom kaszlu, leczenie zakażeń układu moczowego i rodnego).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Zieliński J. i wsp.: Wrodzone i nabyte, pierwotne, nieneurogenne zaburzenia urodynamiki, W: Zieliński J., Lenko J. (red.): Urologia Kliniczna, tom II, rozdz. 16, PZWL, Warszawa, 1993. 2. De Lancey J.O.L.: Structural support of the urethra as it relates to stress urinary incontinece: the hammock hypthesis. American J. Obstertics and Gynecology, 1994, 170: 1715-1723. 3. Jackson S.: Female urinary incontinence – symptom evalouation and diagnosis. Eur. Urol., 1997, 32 (suppl 2): 20-24. 4. Prajsner A.: Nietrzymanie moczu u kobiet. Służba Zdrowia, 2000, 20-21, 22-26. 5. Gidian-Jopa D.: Biofeedback jako metoda leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu i czynnościowych zaburzeń mikcji. Nowa Medycyna, 2000, 101:82-84. 6. Gidian D.: Ciężarki dopochwowe – jedna z metod leczenia zachowawczego wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet – nareszcie w Polsce. Wiadomości Urodynamiczne, Warszawa 2002, 6:9-10. 7. Fischer W. et al.: Use of vaginal cones for pelvic floor conditioning of pospartum women and for treatment of urinary incontinence. Zentrallel Gynekol., 1996, 118:18-28. 8. Informacje ze strony internetowej WWW.AQUAFLEXCONES.COM. 9. Zbrzeźniak M.T.: Nietrzymanie moczu u kobiet (cz.II), Przegl. Urol., 2001, 1 (5):36-42.
