Białe plamy lub kremowe i żółte zmętnienia na wargowej powierzchni zębów przednich to problemy stomatologiczne często spotykane u dzieci i młodzieży. Zaburzenia te mogą obejmować wczesne zmiany próchnicowe objawiające się białymi, nieprzezroczystymi obszarami, w których brak połysku szkliwa jest spowodowany podpowierzchniową utratą minerałów, ale mogą być też efektem wad rozwojowych szkliwa (ang. developmental defects of enamel – DDE). Przykładem zmian jakościowych DDE jest hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa (ang. molar-incisor hypomineralisation – MIH) w postaci asymetrycznych, wyraźnie odgraniczonych od niezmienionego szkliwa, białych, kremowych lub żółtych do brązowawych (większych niż 1 mm) zmętnień (1-5). Najnowszy opublikowany przegląd systematyczny i metaanaliza wykazały, że średnia częstość występowania MIH u dzieci na świecie szacowana jest na 13,5% (6). U dzieci z MIH oprócz obecności słabo zmineralizowanych i zagrożonych poerupcyjnymi uszkodzeniami szkliwa pierwszych stałych zębów trzonowych, hipomineralizacja może również dotyczyć jednego lub więcej zębów siecznych. Wówczas nieprzezroczystości szkliwa zwykle znajdują się na powierzchni wargowej, w 1/3 przysiecznej, przy czym szkliwo w okolicy przyszyjkowej pozostaje niezmienione. Szkliwo dotknięte MIH ma wysoką zawartość węgla i białka, ale niższe stężenie wapnia i fosforanów, w porównaniu ze zdrową tkanką (5, 7). W obrazie mikroskopowym zmiany w MIH wykazują dezorganizację pryzmatów szkliwa i duże przestrzenie międzypryzmatyczne wypełnione proteinami macierzy, co powoduje zmniejszenie gęstości szkliwa, twardości i odporności na złamania (8). Obecność pustych przestrzeni między zwykle gęsto upakowanymi pryzmatami szkliwa zmienia współczynnik załamania światła uszkodzonego szkliwa i sprawia, że wydaje się ono bardziej nieprzejrzyste (9). Zmiany hipomineralizacyjne szkliwa w obrębie siekaczy są zazwyczaj mniej nasilone niż te obserwowane w zębach trzonowych, mniejsze jest także ryzyko nadłamań szkliwa ze względu na brak obciążenia przez siły żucia. Ponadto zwykle nie występuje zwiększona wrażliwość tych zębów na bodźce termiczne (3, 7). Mimo że zęby trzonowe z hipomineralizacją są przyczyną najpoważniejszych objawów w jamie ustnej i ograniczeń funkcjonalnych, to jednak siekacze dotknięte MIH mają największy negatywny wpływ ze względów estetycznych na jakość życia w aspekcie dobrostanu emocjonalnego i społecznego (10).

Dostępne metody leczenia białych zmian i zmętnień obejmują remineralizację z użyciem preparatów fluorkowych lub kompleksu kazeinianu fosfopeptydu i amorficznego fosforanu wapnia (ang. casein phosphopeptides-amorphous calcium phosphate – CPP-ACP). Mogą być one skuteczne w hamowaniu demineralizacji przy przestrzeganiu zaleceń przez pacjenta, jednak ich efektywność w poprawie estetyki jest ograniczona (1, 2). Mikroabrazja i wybielanie mogą być stosowane do kamuflażu defektów szkliwa pochodzenia rozwojowego, jednak metody te nie są pozbawione skutków ubocznych, takich jak agresywna redukcja szkliwa w technice mikroabrazyjnej lub nadwrażliwość zębów po wybielaniu, która może być znacznie nasilona w zębach dotkniętych MIH (1, 2, 5). Co więcej, zgodnie z regulacjami prawnymi obowiązującymi w Polsce wybielanie zębów z zastosowaniem środków, w których stężenie obecnego lub uwalnianego nadtlenku wodoru wynosi od 0,1 do 6%, nie jest wskazane u pacjentów do 18. roku życia (11). Możliwe leczenie zmętnień szkliwa obejmuje również metody bardziej inwazyjne – odbudowę kompozytem lub wykonanie licówek. Niemniej jednak u dzieci i młodzieży ze względu na duże komory miazgi oraz cienkie warstwy szkliwa i zębiny zachowanie jak największej ilości struktury zęba wydaje się być niezwykle istotne (2). Uzasadnione jest więc odłożenie bardziej inwazyjnego leczenia siekaczy dotkniętych MIH do czasu osiągnięcia ich pełnej dojrzałości (5).

Infiltracja żywicą metakrylanową jest jedną z nowszych minimalnie inwazyjnych procedur, która wydaje się stanowić pośrednią metodę leczenia między profilaktyką a leczeniem odtwórczym. Stworzona została ona do leczenia początkowych zmian próchnicowych na powierzchniach gładkich oraz próchnicy na powierzchniach stycznych, obejmujących szkliwo lub przekraczających granicę szkliwno-zębinową i ograniczonych do 1/3 zewnętrznej warstwy zębiny (D1 według klasyfikacji radiologicznej). Zatrzymanie zmian próchnicowych uzyskuje się poprzez wniknięcie żywicy o niskiej lepkości i wysokim napięciu powierzchniowym w szkliwo, po uprzednim wytrawieniu 15% kwasem chlorowodorowym (HCl). Infiltracja powoduje zablokowanie dróg dyfuzji węglowodanów i kwasów organicznych w szkliwie oraz utworzenie bariery dyfuzyjnej na zewnątrz i wewnątrz tkanki oraz zwiększa mikrotwardość wczesnych zmian szkliwa (12, 13).

Dodatkowo infiltracja ma pozytywny efekt estetyczny w postaci maskowania białych plam, co zostało udowodnione in vitro oraz w badaniach klinicznych (14-20). Zmniejszenie widoczności zmian po infiltracji lub przywrócenie naturalnej barwy zęba jest spowodowane wypełnieniem mikroporowatości szkliwa, uprzednio wypełnionych powietrzem (współczynnik załamania światła RI = 1,00) lub wodą (RI = 1,33), żywicą o niskiej lepkości. Żywica ta posiada współczynnik załamania światła (RI = 1,52) bardziej zbliżony do wskaźnika dla zdrowego szkliwa, który jest taki sam jak dla hydroksyapatytu (RI = 1,65). Powoduje to zmianę właściwości optycznych objętego procesem próchnicowym szkliwa i sprawia, że przyjmuje ono wygląd otaczającej go zdrowej tkanki (9, 15, 16). Pozytywny efekt kosmetyczny infiltracji początkowych zmian próchnicowych i odwapnień powstałych na skutek zaniedbań higienicznych w trakcie leczenia ortodontycznego aparatami stałymi zachęciły lekarzy do stosowania tej metody w leczeniu rozwojowych zmętnień szkliwa na powierzchniach wargowych zębów, będących objawem fluorozy oraz MIH. Doniesienia z piśmiennictwa sugerują rozszerzenie wskazań do leczenia metodą infiltracji żywicą o te jednostki chorobowe (1, 4, 7, 16, 17). Uaktualniony dokument dotyczący opinii Europejskiej Akademii Stomatologii Dziecięcej (European Academy of Pediatric Dentistry – EAPD) w sprawie „Wytycznych dotyczących najlepszych praktyk klinicznych dla lekarzy zajmujących się dziećmi zgłaszającymi się z hipomineralizacją trzonowcowo-siekaczową (MIH)” opublikowany w 2021 roku wymienia infiltrację żywicą jako jedną z opcji leczenia zębów przednich dotkniętych MIH (2).

Celem badania była kliniczna ocena skuteczności techniki infiltracji preparatem Icon w maskowaniu odgraniczonych zmętnień szkliwa zlokalizowanych na powierzchniach wargowych zębów stałych z MIH u pacjentów w wieku rozwojowym oraz ocena trwałości uzyskanego efektu wizualnego.