American International Health Alliance (Amerykański Międzynarodowy Związek Ochrony Zdrowia) został założony przez największe stowarzyszenia amerykańskie, skupiające instytucje i uczelnie medyczne USA. Związek funkcjonuje na podstawie umowy o współpracy zawartej z Agencją Rozwoju Międzynarodowego (Agency for International Development) – instytucją rządową USA finansującą programy i projekty, które służą szeroko pojętemu rozwojowi gospodarczemu na całym świecie, a w tym – ochronie zdrowia.

Jednym z kierunków działalności AIHA jest organizacja i realizacja programów współpracy partnerskiej między instytucjami medycznymi USA i podobnymi ośrodkami w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, a w szczególności w nowych, niepodległych państwach, które powstały po rozpadzie ZSRR.

AIHA finansuje także różne formy poparcia i współpracy, jak np. organizowanie konferencji i powoływanie służb informacyjnych w sferze ochrony zdrowia w ww. państwach.

Działalność AIHA obejmuje takie obszary zainteresowań, jak: organizacja służby zdrowia, ośrodki zasobów szkoleniowych, standardy praktyki klinicznej, pomoc medyczna w nagłych przypadkach i medycyna katastrof, lecznictwo podstawowe, kontrola infekcyjna, ochrona zdrowia kobiet, reanimacja noworodków, pielęgniarstwo i in.

Omówmy pokrótce niektóre spośród tych obszarów.

W programach partnerskich uczestniczą: Albania, Armenia, Czechy, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Rumunia, Słowenia. Kraje te przeżywają okres transformacji ustrojowej, której częścią składową jest reformowanie systemu opieki zdrowotnej. Skuteczne reformy służby zdrowia w tych krajach nie są możliwe bez wysoko kwalifikowanych administratorów, zdolnych nie tylko do efektywnego wcielania w życie istniejących programów przekształceń, lecz do tworzenia nowych projektów, odpowiadających aktualnym potrzebom służby zdrowia w poszczególnych państwach. Reforma wymaga też pogłębienia wiedzy władz administracyjnych tych regionów w zakresie polityki w sferze ochrony zdrowia.

Pierwsze programy partnerskie AIHA, dotyczące tego obszaru współpracy, zaczęto realizować w 1992 r. Współdziałając z czołowymi uczelniami medycznymi USA zajmującymi się organizacją służby zdrowia oraz Amerykańskim Stowarzyszeniem Programów Uniwersyteckich w zakresie zarządzania ochroną zdrowia, AIHA opracował odpowiednie programy studiów, zorganizował szereg seminariów poświęconych technologiom zarządzania, finansowaniu i praktyce zarządzania instytucjami medycznymi. Podstawowym celem seminariów było „nauczenie nauczycieli” – kierowników instytucji medycznych, którzy następnie przekazywali dalej zdobytą wiedzę. W związku z tym w programach seminariów, prócz tematów specjalistycznych, duży nacisk położono na specyficzne metody kształcenia dorosłych.

Pozytywne wyniki tych pierwszych projektów skłoniły AIHA do zorganizowania w 1995 r. nowego programu partnerskiego. Obejmuje on podnoszenie kwalifikacji lekarzy, organizatorów służby zdrowia i administratorów, zarówno już pracujących, jak i kandydatów do tej pracy. Programy szkoleniowe obejmują wszystkie szczeble nauczania – od uczelni wyższej, poprzez studia podyplomowe, aż do kursów doskonalenia zawodowego dla kadry kierowniczej. Przy tym bardzo starannie dobiera się kadrę pedagogiczną. W realizacji tych programów wielką wagę przywiązuje się do analizowania polityki państwowej wobec ochrony zdrowia, prowadzenia badań naukowych w tej dziedzinie, opracowania metodyk rozwijania i finansowania programów medycznych oraz umacniania więzi zarówno wewnątrz społeczności medycznej, jak i na szczeblu międzynarodowym. Ważną częścią składową programów partnerskich jest też zakładanie bibliotek i ośrodków informacyjnych, które zaopatrują całą społeczność medyczną w aktualną informację na temat polityki ochrony zdrowia i zarządzania służbą zdrowia. W ramach współpracy partnerskiej udziela się poparcia zawodowym stowarzyszeniom administratorów służby zdrowia. Celowi temu służy także działalność wydawnicza, obejmująca publikowanie czasopism na tematy zawodowe.

Jednym z najważniejszych komponentów strategii AIHA, mającej na celu polepszenie wskaźników zdrowotności w krajach objętych programem współpracy partnerskiej, jest wdrożenie naukowo uzasadnionego podejścia do medycyny. Celowi temu służy projekt powołujący tzw. ośrodki zasobów szkoleniowych (OZS). Mają one przyczynić się do trwałego polepszenia pomocy medycznej zarówo na szczeblu jednostki, instytucji, jak i całego systemu służby zdrowia. OZS działają na bazie instytucji lub wspólnot medycznych. Każdy Ośrodek jest wyposażony przynajmniej w jeden komputer z dostępem do Internetu, skaner umożliwiający przetwarzanie obrazu medycznego w formę cyfrową umożliwiającą telekonsultacje oraz zestaw baz danych z dziedziny medycyny i ochrony zdrowia. Ośrodki te pomagają partnerom przezwyciężyć dziesięciolecia izolacji informacyjnej, uniemożliwiającej dostosowanie swojej pracy klinicznej do zmieniających się międzynarodowych standardów udzielania pomocy medycznej. Umożliwiają bezpośredni dostęp do informacji, kształcenia, komunikowania się z innymi partnerami i międzynarodową wspólnotą medyczną.

Począwszy od 1995 r. AIHA i uczestnicy współpracy partnerskiej powołali 140 takich ośrodków, które świadczą usługi ponad 70 tysiącom pracowników medycznych w krajach Europy Środkowej i w nowych niezależnych państwach na terytorium b. ZSRR. Z usług informacyjnych Ośrodków korzysta nie tylko personel instytucji partnerskich, na bazie których funkcjonuje Ośrodek, lecz także 25-tysięczna rzesza pracowników służby zdrowia z innych instytucji medycznych oraz około 3,5 tys. pacjentów i miejscowej ludności. W roku 1997 OZS nauczyły pracy z komputerem i korzystania z Internetu jako instrumentu analizy medycznej około 15 tys. pracowników służby zdrowia oraz udzieliły fachowych odpowiedzi na ponad 42 tys. pytań, zgłoszonych przez lekarzy i pacjentów.

W 2001 r. Ośrodki udzieliły pomocy ponad 44 tys. pracowników służby zdrowia, studentom, pacjentom i członkom wspólnot lokalnych w rozwiązywaniu problemów technicznych i przeprowadzeniu badań medycznych.

Z pomocą Ośrodka np. Obwodowy Szpital Kliniczny w Odessie otworzył własne strony w Internecie, na których personel szpitala może zapoznać się z aktualnym wykazem leków, zaś jego portal „Rosyjski serwer medyczny” stał się jednym z 20 najczęściej odwiedzanych rosyjskojęzycznych serwisów medycznych.

Pracownicy Ośrodka zorganizowali kursy szkoleniowe dla personelu Miejskiego Szpitala Klinicznego nr 2 we Władywostoku. Słuchacze zapoznają się z metodami praktyki klinicznej, uczą się dokonywania krytycznej analizy artykułów naukowych na tematy diagnostyki, prognozowania i terapii.

Z kolei lekarze jednego ze szpitali w Koszycach (Słowacja) korzystają z wideokamery cyfrowej i innego wyposażenia swego Ośrodka, by prowadzić telekonsultacje ze specjalistami całego świata. Regularnie wymieniają się zdjęciami rentgenowskimi i innymi z partnerami w systemie AIHA, z którymi mają już nawiązany kontakt przez Internet.

Programy partnerskie AIHA przywiązują wielką wagę do stałego doskonalenia metod pracy klinicznej, aby dawały trwałe gwarancje skuteczności leczenia dzięki stosowaniu terapii opartej na poważnych badaniach medycznych i równocześnie żeby zapewniały optymalne wykorzystanie ograniczonych zasobów finansowych. Standardy praktyki klinicznej, określane przez Instytut Medycyny USA jako „usystematyzowane ogólne przepisy, pomagające lekarzom i pacjentom podejmowanie uzasadnionych decyzji dotyczących leczenia w konkretnycyh sytuacjach klinicznych” stały się jednym z głównych instrumentów podnoszenia jakości leczenia i kontroli związanych z nim wydatków.

W medycynie światowej coraz silniejszy staje się trend do opracowania i wdrażania standardów do praktyki klinicznej. Stanowią one ważną część globalnej strategii współpracy partnerskiej w ramach AIHA.

O skuteczności takich działań świadczy np. analiza wyników wdrożenia standardów praktyki klinicznej w Zarządzie Ochrony Zdrowia w Dubnej (Rosja):

– udało się całkowicie wyeliminować nieuzasadnione hospitalizacje z powodu wrzodu żołądka i dwunastnicy, których udział wynosił dotychczas 63,1%;