© Borgis - Medycyna Rodzinna 3-4/2003, s. 120-122
Andrzej Nowakowski1, Ewa Obel2
Gensulin – pierwsza polska insulina ludzka
Gensulin – the first polish insuline
1 z Katedry i Kliniki Endokrynologii Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Andrzej Nowakowski
2 z Międzywydziałowego Zakładu Historii Nauk Medycznych Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik Zakładu: dr n. farm. Andrzej Wróbel
Summary
The work shows the history of insuline research in Poland and in the world as well with special consideration of new polish human insuline called Gensulin. On the bases of the review literature the clinical results considering efficiently and safety of insulin´s usage has been presented.
Cukrzyca jako choroba społeczna i cywilizacyjna stanowi realne zagrożenie dla wielu milionów ludzi w populacji świata. Według raportu WHO z 1997 r. cierpiało z jej powodu około 135 mln osób na świecie, a dane szacunkowe ww. organizacji przewidują, że w 2025 r. będzie tych osób ponad 300 mln. W Polsce populacja chorych na cukrzycę przekroczyła już 2 mln osób (10).
Te krótkie dane epidemiologiczne (tab. 1, 2, 3) nakreślają chociażby schematycznie skalę problemu jaki stanowi to schorzenie. Trzeba tutaj dodać, że około 85% przypadków cukrzycy to cukrzyca typu 2, która stanowi realne niebezpieczeństwo rozwoju choroby niedokrwiennej serca, a nawet została uznana przez American Heart Association za schorzenie układu sercowo-naczyniowego. Pozostałą część przypadków stanowią pacjenci z cukrzycą typu 1 wymagającą bezwzględnej insulinoterapii (terapia substytucyjna), a także grupa chorych, u których rozwój cukrzycy uwarunkowany był schorzeniem samej trzustki bądź innymi sytuacjami klinicznymi prowadzącymi do jej uszkodzenia, a nawet chirurgicznej eliminacji (np. ca pancreatis).
Tabela 1. Tendencje występowania cukrzycy typu 1 i 2 - dane światowe.
| | 1994 | 2000 | 2010 |
| DM typ 1 (populacja w mln) | 11,5 | 18,1 | 23 |
| DM typ 2 (populacja w mln) | 98,9 | 157,3 | 215,6 |
| Populacja osób z cukrzycą
(ogółem w mln) | 110,4 | 175,4 | 239,3 |
Tabela 2. Szacunkowe występowanie cukrzycy typu 1 i 2 na świecie, dane z roku 1997.
| Kontynenty | Populacja osób z cukrzycą typu 1 i 2 (w mln) |
| Azja | 66 |
| Europa | 22 |
| Ameryka Płn. | 13 |
| Ameryka Łacińska | 13 |
| Afryka | 8 |
| Australia i Oceania | 1 |
Tabela 3. Występowanie cukrzycy typu 2 w szacunkowych liczbach bezwzględnych w różnych krajach świata. Dane z roku 2001 (Mac Mahon i wsp.).
| Kraj |
Populacja osób z cukrzycą typu 2 (w mln) |
| Indie | 20,8 |
| Chiny | 17,1 |
| USA | 14,3 |
| Rosja | 9,2 |
| Japonia | 6,5 |
| Brazylia | 5,3 |
| Indonezja | 4,9 |
| Pakistan | 4,7 |
| Meksyk | 4,2 |
| Ukraina | 3,7 |
| Polska | 2,0 |
Leczenie cukrzycy polega na równoczesnym realizowaniu trzech metod postępowania tzn. stosowania odpowiedniej diety, zmiany stylu życia, a przede wszystkim uwzględniania w nim większej aktywności fizycznej oraz stosowania leczenia farmakologicznego. To ostatnie w przypadku cukrzycy typu 1, jak już wspomniano, oznacza stosowanie insuliny, natomiast w przypadku cukrzycy typu 2 leków doustnych, a także insulinoterapii w późniejszym okresie choroby.
Patrząc retrospektywnie na historię diabetologii możemy dostrzec kilka momentów przełomowych. Pierwszym z nich było odkrycie insuliny w 1921 roku przez F. Bantinga i Ch. Besta w Kanadzie oraz w rok później jej pierwsze kliniczne zastosowanie i podjęcie produkcji na skalę przemysłową w USA. W tym miejscu należy podkreślić, że Polska stała się piątym krajem na świecie po USA, Wielkiej Brytanii, Danii i Niemczech, który już w 1924 roku rozpoczął produkcję insuliny na skalę przemysłową (8).
Drugim momentem przełomowym w historii diabetologii, a właściwie historii prac nad doskonaleniem insuliny i jej zastosowania w leczeniu cukrzycy, był fakt uzyskania insuliny ludzkiej. Stało się to w 60 lat od chwili klinicznego zastosowania tego hormonu. Uzyskanie insuliny ludzkiej, przynajmniej z 2 powodów, było wydarzeniem przełomowym. Po pierwsze, wykorzystano tutaj po raz pierwszy technologię inżynierii genetycznej dla wytworzenia insuliny o identycznej budowie z insuliną endogenną produkowaną przez komórki b trzustki ludzkiej. Po drugie, do wytworzenia tej cząsteczki zastosowano metodę techniki genowej „zlecając” pozbawionym patogenności szczepom Escherichia coli wytworzenie dwóch łańcuchów aminokwasowych insuliny, które potem łączono otrzymując cząsteczkę insuliny identyczną z insuliną ludzką. W ten sposób uzyskano możliwość nieograniczonej produkcji insuliny, a przede wszystkim uniezależnienie się od źródła zwierzęcego bowiem do tej pory wszystkie preparaty insuliny były mniej lub bardziej oczyszczonymi preparatami insuliny wieprzowej lub wołowej.
Nie od rzeczy będzie w tym miejscu wspomnieć, a może nawet podkreślić udział polskich badaczy i biotechnologów w dziele tworzenia insuliny ludzkiej. Prowadzone w Instytucie Biotechnologii i Antybiotyków w latach 1992-1995 badania nad opracowaniem technologii otrzymywania insuliny ludzkiej zaowocowały w roku 2000 uruchomieniem jej produkcji na skalę przemysłową. I znowu trzeba tu podkreślić, że Polska stała się czwartym na świecie po USA, Danii i Niemczech producentem insuliny ludzkiej uzyskiwanej metodą inżynierii genetycznej.
W dalszej części tego artykułu chcielibyśmy przekazać informacje dotyczące zarówno farmakokinetycznych właściwości tej insuliny jak i doświadczeń zdobytych w trakcie jej stosowania klinicznego.
Kolejnym przełomowym momentem w historii badań nad insuliną stał się rok 1996 kiedy to nieznacznie modyfikując budowę cząsteczki insuliny ludzkiej, a właściwie zmieniając jedynie kolejność 2 końcowych aminokwasów (lizyny i proliny) w łańcuchu B uzyskano analog insuliny ludzkiej – insulinę lispro – o niezwykle wartościowych cechach farmakodynamicznych. Jego szybkość działania od momentu iniekcji jak i czas działania pozwoliły na określenie go mianem analogu krótkodziałającego, a tym samym w praktyce klinicznej pozwalającego na zbliżenie stosowanej insulinoterapii do, niestety nieosiągalnego, wzoru fizjologicznego działania aparatu wewnątrzwydzielniczego trzustki (10).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Drzewoski J. i wsp.: Ocena dostępności biologicznej preparatu Gensulin N po podaniu podskórnym. Terapia i Leki, 2001, 3:61-65. 2. Jarosz-Chobot P. i wsp.: Intensywna insulinoterapia u nastolatków z cukrzycą typu 1 z zastosowaniem insulin Gensulin (BIOTON); doświadczenia własne. Gensulin pierwsza polska insulina ludzka. Wyd. Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, Warszawa, 2003, 140-141. 3. Korman E. i wsp.: Preparaty Gensulin w leczeniu dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Gensulin pierwsza polska insulina ludzka. Wyd. Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, Warszawa, 2003, 135-137. 4. Krzymień J. i wsp.: Randomizowane badanie oceniające skuteczność i bezpieczeństwo leczenia insuliną Gensulin u pacjentów z cukrzycą typu 1 poddanych intensywnej insulinoterapii podczas krótkotrwałej hospitalizacji. Gensulin pierwsza polska insulina ludzka. Wyd. Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, Warszawa, 2003, 116-125. 5. Kozek E. i wsp.: Wieloośrodkowe badanie otwarte oceniające skuteczność i bezpieczeństwo insuliny ludzkiej Gensulin u chorych z 1 i 2 typem cukrzycy w czasie 52-tygodniowej terapii – cele i założenia badania. Gensulin pierwsza polska insulina ludzka. Wyd. Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, Warszawa, 2003, 142-143. 6. Noczyńska A.: Wyniki leczenia insulinami HM firmy BIOTON, Novo Nordisk oraz Eli Lilly u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 rozpoznaną w latach 2001 i 2002. Gensulin pierwsza polska insulina ludzka. Wyd. Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, Warszawa, 2003, 132-134. 7. Noczyńska A., Wąsikowa R.: Ocena wyrównania metabolicznego u dzieci z cukrzycą typu 1 leczonych insulinami firmy BIOTON. Gensulin pierwsza polska insulina ludzka. Wyd. Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, Warszawa, 2003, 126-131. 8. Obel E.: Postępy insulinoterapii – rys historyczny. Praca doktorska, AM Lublin, 2003. 9. Sieradzki J.: Komentarz do badań nad preparatem insuliny rekombinowanej Gensulin. Terapia i Leki, 2001, 3:59-60. 10. Tatoń J. i wsp.: Patofizjologia i praktyka insulinoterapii cukrzycy: racjonalizacja oraz intensyfikacja. Terapia i Leki, 2001, 3:7-40. 11. Tatoń J. i wsp.: Badanie dostępności biologicznej preparatu Gensulin M30 w porównaniu ze znanym odpowiednikiem leku badanego po podaniu podskórnym. Terapia i Leki, 2001, 3:67-77. 12. Turkie W.: Ocena biorównoważności i dostępności biologicznej nowej rekombinowanej insuliny (Gensulin-BIOTON) w porównaniu z referencyjną rekombinowaną insuliną (Human Actrapi-NND) przy użyciu procedury euglycaemic clamp. Terapia i Leki, 2001, 3:55-59. 13. Urban M., Peczyńska J.: Insulinoterapia z zastosowaniem preparatów Gensulin R i N – doświadczenia własne. Gensulin pierwsza polska insulina ludzka. Wyd. Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, Warszawa, 2003, 138-139.
