Żywienie sztuczne niemowląt znajduje się w centrum zainteresowań lekarzy dzieci. Wiele zaleceń, dotyczących powyższego problemu, uległo zapomnieniu, a z kolei aktualność innych jest na nowo odkrywana. Dobitnym przykładem ewolucji poglądów jest stosunek do zawartości laktozy w preparatach mlekozastępczych. Obecnie fizjologiczne znaczenie zawartości cukru mlecznego doczekało się szerokiego poznania i wskazania do stosowania preparatów bezlaktozowych uległy ograniczeniu. W artykule przypomniano wybrane – nadal w pełni aktualne – zalecenia dotyczące żywienia niemowląt propagowane przez ośrodki akademickie już przed II wojną światową oraz zestawiono mleka modyfikowane dostępne w Polsce.

W Europie Zachodniej po zakończeniu I wojny światowej upowszechniano karmienie sztuczne niemowląt. Jednakże w ośrodkach akademickich w Polsce międzywojennej, a także tuż po zakończeniu II wojny światowej propagowano karmienie piersią jako najlepszy sposób żywienia niemowląt. Słusznie zauważano, że „odsetek niemowląt karmionych piersią jest u nas (w Polsce)... znacznie wyższy, niż w większości krajów na Zachodzie, i temu tylko zawdzięczamy, że umieralność niemowląt nie wypada jeszcze bardziej na naszą niekorzyść wobec opłakanych naszych warunków higenicznych”. Koronnym argumentem za karmieniem piersią były dane dotyczące śmiertelności niemowląt nieślubnych, prawie bez wyjątków karmionych sztucznie. W Warszawie sięgała ona od 70-78% w latach 1922-1926 do ok. 47% w 1935 roku. Miano świadomość, że rzeczywistą niemożność karmienia po porodzie spotyka się bardzo rzadko. Wykazano, iż to co „uważano za niemożność karmienia, było tylko zamaskowaną niechęcią, lub też wynikiem zniechęcenia po niefortunnych, bądź nieumiejętnych próbach”.

Naukowe argumenty przemawiające za wyższością karmienia piersią nie są zdobyczą ostatnich lat, lecz były znane i popularyzowane przez środowisko medyczne w II Rzeczypospolitej. Nauczano, że mleko ssaków nigdy nie może zastąpić w pełni pokarmu kobiecego – „nie możemy bowiem upodobnić w zupełności tego pożywienia sztucznego do pokarmu kobiecego, nie jesteśmy w stanie dokonać tego cudu”. Wiedziano, że skład mleka ludzkiego zmienia się w miarę trwania laktacji, a ewentualna humanizacja mleka krowiego, koziego czy oślego (to ostatnie było szczególnie popularne we Francji na przełomie XIX i XX wieku) musi obejmować modyfikację w zakresie składu białkowego i mineralnego. Mleko kobiece i krowie znacznie się różni pod względem składu białek serwatkowych i kazeinowych, co jest przyczyną zwiększonego „wysiłku trawiennego”. Wiedziano również o różnicach w zakresie zawartości „ciał buforowych” (np. fosforanów), „zaczynów” (enzymów trawiennych) i „ciał ochronnych”.

Przykładano dużą wagę do jakości mleka krowiego. Zalecano unikanie jednostronnego żywienia zwierząt. „Żywienie krów, których mleko ma być podawane niemowlętom, stało się zagadnieniem bardzo aktualnym.... wymagamy dostatecznego uwzględnienia świeżej paszy, zawierającej dużą ilość czynników dopełniających, które przechodzą do mleka i czynią je więcej wartościowym. Zwiększa się w ten sposób ilość czynnika przeciwkrzywiczego. W tym też celu należy wymagać możliwie częstego wypędzania krów na dwór, a nie stałego przetrzymywania ich w oborze”.