© Borgis - Medycyna Rodzinna 5/2003, s. 172-173
Katarzyna Kiwerska-Jagodzińska, Wojciech Mikuła
Izolowane zwichnięcie głowy kości promieniowej
Isolated dislocation of the head of the radius
z Oddziału Urazowo-Ortopedycznego Specjalistycznego Centrum Rehabilitacji i Leczenia Schorzeń Narządu Ruchu w Konstancinie
Kierownik Oddziału: dr n. med. Wojciech Mikuła
Summary
Isolated dislocation of the radial bone head is a very rare consequence of trauma, encountered mainly in children aged under 10. The paper presents the patomechanism, clinical picture, diagnosis and treatment, as well as complications of this lesion. The authors stress the importance of correct differentiation between traumatic and congenital dislocation, this latter needing no treatment. Two cases of traumatic, isolated radial head dislocation in children are presented and discussed.
Izolowane zwichnięcie głowy kości promieniowej bez towarzyszącego złamania kości łokciowej jest bardzo rzadkim urazem u dorosłych, częściej zdarza się u dzieci poniżej 10 roku życia, wskutek znacznej plastyczności kości ramiennej w tym wieku. Zwykle obserwujemy przednie, rzadziej tylne i boczne zwichnięcia, z uszkodzeniem we wszystkich postaciach więzadła obrączkowatego (2, 8). Wiley opisał 5 zwichnięć przednich i 5 bocznych będących urazami izolowanymi, w tym tylko 2 u osób dorosłych (8). Heidt i Stern przedstawili przypadek izolowanego zwichnięcia tylnego głowy kości promieniowej (cyt. 1).
Powszechnie przyjęty mechanizm urazu to upadek na wyprostowaną kończynę górną z przedramieniem ustawionym w pronacji, co powoduje hiperekstensję głowy kości promieniowej działającej jak dźwignia. Evans w swoich teoretycznych rozważaniach potwierdził, że siła działająca pronująco na przedramię może doprowadzić do przedniego zwichnięcia głowy kości promieniowej bez złamania kości łokciowej (cyt. 1). Wyjątkowo do uszkodzenia tego może dojść wskutek urazu bezpośredniego działającego na bliższą część przedramienia.
W badaniu klinicznym stwierdza się miejscowy obrzęk i bolesność przy palapacji, a także przy próbie ruchu w stawie łokciowym, zwłaszcza zgięcia i supinacji. Dochodzi do ograniczenia ruchomości w stawie, zwłaszcza ruchów rotacyjnych. W zwichnięciu przednim głowa kości promieniowej może być wyczuwalna w dole łokciowym. Obowiązkowo należy sprawdzić stan unerwienia kończyny, zwłaszcza funkcję nerwu promieniowego, gdyż mechanizm zwichnięcia naraża ten nerw na szczególne niebezpieczeństwo (2).
Rozpoznanie może być trudne, wymaga dobrej oceny radiologicznej oraz klinicznej, bez których diagnoza może być błędna, a izolowane zwichnięcie głowy kości promieniowej – przeoczone. W obu projekcjach rentgenowskich podłużna oś kości promieniowej powinna przechodzić przez główkę kości ramiennej (6). Jeśli linia promieniowo-ramienna jest przerwana, obecne jest podwichnięcie. Rzadkie występowanie zwichnięcia głowy kości promieniowej jako urazu izolowanego powinno zawsze motywować diagnostę – przed postawieniem ostatecznego rozpoznania – do poszukiwania towarzyszącego złamania kości łokciowej, które u dzieci ujawnić się może dopiero po kilku dniach, podczas fazy gojenia.
Urazowe, przednie zwichnięcie głowy kości promieniowej jest zazwyczaj reponowane przez zastosowanie wyciągu osiowego, łagodnej supinacji przedramienia i zgięcie stawu łokciowego. Bezpośredni nacisk na głowę kości promieniowej może pomóc w trudnej repozycji (1, 7, 8). Pozycja unieruchomienia zalecana po repozycji to zgięcie stawu łokciowego poniżej 90 stopni i ustawienie przedramienia w supinacji (7). Yasuwaki i wsp. (10) opisali urazowe, izolowane boczne zwichnięcie głowy kości promieniowej u 9-letniego chłopca z łokciem szpotawym. Zastosowali repozycję zamkniętą i unieruchomienie stawu łokciowego w zgięciu 90 stopni i supinacji przedramienia przez okres 4 tygodni.
Przypadek izolowanego, tylnego zwichnięcia głowy kości promieniowej przedstawił Negi (5). Zaleca on unieruchomienie kończyny w zgięciu stawu łokciowego do 90 stopni i pełnej pronacji przedramienia przez około 4 tygodnie jako wystarczające do znormalizowania ustawienia głowy kości promieniowej.
Wielu autorów sugeruje jednak, że repozycja może być niepewna, a w razie nawracania zwichnięcia lub urazu zastarzałego może być konieczna repozycja krwawa, z jednoczesną rekonstrukcją więzadła obrączkowatego (1, 7, 11). Jeśli uszkodzenie urazowe pozostaje nieleczone, rozwija się poważne ograniczenie zakresu ruchu w stawie łokciowym ze znacznym zmniejszeniem siły mięśniowej i funkcji manualnych w ostateczności (3). Może dojść też do zaburzeń wzrostowych kości promieniowej ze zniekształceniem dalszego stawu promieniowo-łokciowego, a także do szpotawego zagięcia kości łokciowej do przodu lub do boku (7, 11). Dlatego też bardzo ważne jest odróżnienie wrodzonego zwichnięcia głowy kości promieniowej, nie wymagającego leczenia, od zwichnięcia urazowego, które go zazwyczaj wymaga.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. DeLee J.C. et al.: Fractures and Dislocations of the Elbow. W: Fractures in Adults, vol. 1. Ed: Rockwood Ch.A., Green D.P. J.B. Lippincott Co, Philadelphia, 1984; 601-616. 2. Koszla M.M.: Złamania i zwichnięcia u dzieci. PZWL, Warszawa, 1973; 111. 3. Lloyd-Roberts G.C., Bucknill T.M.: Anterior dislocation of the radial head in children. J. Bone Joint Surg. 1977; 59 B:402-407. 4. Mardam-Bey T., Ger E.: Congenital radial head dislocation. J. Hand Surg., 1977; 59 B:402-407. 5. Negi A.K. et al.: Isolated posterior dislocation of the radial head in an adult. J. Of Postgraduate Med. 1992; 38(3):143. 6. Ozonoff M.D.: Pediatric Orthopaedic Radiology. Saunders, Philadelphia, 1979. 7. Polisner S.B.: Fractures and Dislocations of the Upper Extremity in Children. W: Principles Orthopaedic Practice, vol. 1. Ed: Dee R., Mango E., Hurst L.C. McGraw – Hill Book Company, New York, 1988; 594-603. 8. Wiley J.J. et al.: Traumatic dislocation of the radius in the elbow. J. Bone Joint Surg. (Br) 1974; 56:501-507. 9. Wilkins K.E.: Fractures and dislocations of the elbow region. W: Fractures in children, vol. 3. Ed: Rockwood C.A., Wilkins K.E., King R.E. J.B. Lippincott Co., Philadelphia, 1984; 530-562. 10. Yasuwaki Y. et al.: Isolated lateral traumatic dislocation of the radial head in a boy: case report. J. Trauma 1993; 35(2): 312-313. 11. Zatoński E.: Trudności w repozycji pourazowego zastarzałego zwichnięcia głowy kości promieniowej u dzieci. Pamiętnik XIX Zjazdu Naukowego P.T.O. i Tr 1972, PZWL, Warszawa, 1973; 639-641.
