© Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2009, s. 15-21
*Joanna Kałużna-Czaplińska, Wioletta Grys, Jacek Rynkowski
Techniki łączone oparte na spektrometrii mas we współczesnych badaniach klinicznych1)
Coupled techniques based on mass spectrometry in modern clinical research
Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej, Wydział Chemiczny Politechniki Łódzkiej
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Jacek Rynkowski
Summary
Coupled techniques have been widely applied in clinical research. They allow moniotring of metabolite concentrations in biological samples, such as body fluids, tissues and breath. Especially chromatography coupled with mass spectrometry is a very effective tool used to describe complex mixtures. Other the techniques used in clinical research are: gas chromatography-tandem mass spectrometry (GC-MS/MS), liquid chromatography-mass spectrometry (LC-MS), liquid chromatography-tandem mass spectrometry (LC-MS/MS), liquid chromatography-nuclear magnetic resonance-mass spectrometry (LC-NMR-MS) and capillary electrophoresis-mass spectrometry (CE-MS). These methods are applied in diagnostics and prognosis of diseases. Finding adequate biomarkers enables right diagnosis. Thanks to which early medical intervention is possible. Coupled techniques are used in the following studies: investigations of pharmacokinetics, pharmacodynamics, bioequivalence and bioavailability of medications, doping control and drug control, and clinical assestment of risk of occupational exposure to harmful substances. Thanks to those techniques the specificity and sensitivity of the analysis increase. They allow rapid and easy procedure, and in most cases do not require complicated sample pretreatment. They are more reliable and adequate for determination the trace concentrations in biological samples than classic biochemical investigations.
Wstęp
Techniki łączone oparte na spektrometrii mas znajdują zastosowanie w metabolomicznych badaniach chemii klinicznej. Analizy takie dotyczą ludzkiego metabolomu – czyli metabolitów obecnych w komórkach, do których zalicza się głównie związki organiczne (aminokwasy, kwasy organiczne, kwasy tłuszczowe, węglowodany, witaminy i tłuszcze), przy czym związki nieorganiczne i formy pierwiastkowe również mogą być przedmiotem badań. Techniki te umożliwiają śledzenie zmian w stężeniach produktów przemiany materii w próbkach biologicznych, takich jak np. płyny ustrojowe oraz tkanki. Zawartości metabolitów w tych matrycach mogą wykraczać ponad szacowany na 10-7-10-9 rząd wielkości (1). Niniejszy artykuł stanowi przegląd technik łączonych opartych na spektrometrii mas, znajdujących zastosowanie w: diagnostyce i monitoringu chorób, badaniach farmakokinetyki, farmakodynamiki, biorównoważności i dostępności biologicznej leków, kontroli dopingowej i narkotykowej oraz ocenie ryzyka narażenia zawodowego i środowiskowego na szkodliwe substancje. Metodami tymi są: chromatografia gazowa-spektrometria mas (GC-MS), chromatografia gazowa-tandemowa spektrometria mas (GC-MS/MS), chromatografia cieczowa-spektrometria mas (LC-MS), chromatografia cieczowa-tandemowa spektrometria mas (LC-MS/MS), chromatografia cieczowa-jądrowy rezonans magnetyczny-spektrometria mas (LC-NMR-MS) oraz elektroforeza kapilarna-spektrometria mas (CE-MS).
W metabolomice technikę GC-MS opisuje się jako „złoty standard”, pomimo że jest niewygodna dla nielotnych metabolitów o wysokich masach cząsteczkowych. Zakres metabolomu jest w dużym stopniu określany przez lotność składników próbki, zarówno niederywatyzowanych, jak i derywatyzowanych (1). Przyrządy LC-MS nie osiągnęły jeszcze takiego stopnia rzetelności wyników, który w codziennej rutynowej praktyce osiągają instrumenty GC-MS. Niemniej jednak urządzenia LC-MS zyskują uznanie w przypadkach, kiedy mamy do czynienia z materiałami zbyt nielotnymi lub termicznie nietrwałymi, aby mogły być przepuszczone w niezmienionej postaci przez chromatograf gazowy. LC-MS jest metodą o potencjalnie większych możliwościach zastosowawczych, również przygotowanie próbek przed analizą często jest prostsze. Połączenia chromatografu ze spektrometrem tandemowym (GC-MS/MS oraz LC-MS/MS) służą do badań skomplikowanych mieszanin (możliwa jest identyfikacja powyżej kilkudziesięciu związków w próbce), wzrastają zatem specyficzność i czułość analizy (2). W technice LC-NMR-MS połączenie obu detektorów dostarcza bogactwa informacji, pozwalających na identyfikację związków w przypadku niekompletnego rozdziału za pomocą chromatografii cieczowej oraz obecności współeluowanych związków przeszkadzających, NMR wykorzystuje się jako pomoc w identyfikacji metabolitów, MS zaś umożliwia czułą analizę (3). W przypadku CE-MS rozdział składników mieszaniny może być regulowany przez zmianę pH, technika ta jest przydatna, gdy inne metody analityczne nie umożliwią uzyskania dobrych wyników. Połączenie CE-MS otwiera więcej analitycznych możliwości: wzrost czułości, specyficzności i potencjalna identyfikacja nieznanych związków. Zastosowanie takiego rozwiązania nie wymaga skomplikowanego wstępnego przygotowania próbek (4).
Techniki łączone w diagnostyce i prognostyce chorób
Techniki łączone znajdują zastosowanie w diagnostyce chorób metabolicznych. Wiele wrodzonych wad metabolicznych, klasyfikowanych jako kwasice organiczne, w których kwasy organiczne są obecne w moczu oraz zaburzenia metabolizmu aminokwasów, zostało odkrytych przy użyciu GC/MS (5). Umożliwia ona rozpoznanie np.: kwasicy metylomalonowej, kwasicy propionowej, kwasicy izowalerianowej, kwasicy glutarowej typu I i typu II, zaburzeń cyklu mocznikowego, kwasicy dikarboksylowej, kwasicy mleczanowej, choroby syropu klonowego, neuroblastomy (dziecięcego nowotworu mózgu), tyrozynemii, fenyloketonurii, alkaptonurii, hipermetioninemii, cystonurii, lizynurii, galaktozemii oraz zaburzeń utleniania mitochondrialnych kwasów tłuszczowych (5, 6). Poza badaniem moczu, diagnoza zaburzeń kwasów organicznych może być wykonana prenatalnie poprzez analizę płynu owodniowego. Dowiedziono, iż technika GC/MS umożliwia w tym przypadku 100% trafność diagnozy, potwierdzoną późniejszymi postnatalnymi badaniami moczu. Pozwala to na zapobieganie przypadkom nagłej i niespodziewanej śmierci niemowląt z powodu kwasic organicznych (7). Technikę sprzężenia chromatografii gazowej ze spektrometrią mas stosuje się również do wykrycia kwasu homowanilinowego (metabolitu dopaminy) oraz kwasu wanilinomigdałowego (metabolitu adrenaliny i noradrenaliny) w moczu pacjentów z zespołem Costello, genetycznie uwarunkowanym schorzeniem metabolicznym, charakteryzującym się deformacjami ciała oraz zwiększonym ryzykiem wystąpienia nowotworów, włącznie z nerwiakiem niedojrzałym (8). Inne wrodzone, genetycznie uwarunkowane zaburzenie – zespół SLO, jest z powodzeniem rozpoznawane dzięki technologii GC/MS. Organizm osób z tym schorzeniem nie jest zdolny do wytwarzania cholesterolu. Technikę łączoną stosuje się do identyfikacji w moczu metabolitów neuroaktywnych steroidów, takich jak pregnanetriol i progesteron (9, 10). Analiza profili acylokarnityn w osoczu, w celu zdiagnozowania defektów związanych z metabolizmem rozgałęzionych aminokwasów, zaburzeń utleniania kwasów tłuszczowych oraz kwasic organicznych, jest możliwa dzięki technice LC-MS/MS (11). Ponadto LC-MS/MS to wygodna technika do oznaczenia w osoczu 17 α-hydroksyprogesteronu (metabolicznego prekursora kortyzolu), którego podniesione poziomy są markerami wrodzonego przerostu nadnerczy. Choroba ta może prowadzić do śmierci, a jej leczenie jest możliwe przy wczesnej diagnozie. Czułość oraz specyficzność LC-MS/MS sprawiają, że otrzymywane wyniki są dokładniejsze niż badania biochemiczne (12).
Chromatograficzne techniki łączone oparte na spektrometrii mas są z powodzeniem stosowane w diagnostyce chorób układu pokarmowego. Norton i wsp. wykorzystali HPLC/MS/MS do rozdziału i jednoczesnej identyfikacji enancjomerów kwasu mlekowego w moczu. Podniesione poziomy kwasu D-mlekowego, wykrywane w ludzkich płynach fizjologicznych, często świadczą o obecności bakterii w przewodzie pokarmowym lub jelitach, biomonitoring odgrywa tutaj ważną rolę z punktu widzenia pewnych schorzeń, takich jak chociażby zespół krótkiego jelita (13). Rak jelita grubego jest jedną z najpowszechniejszych przyczyn śmiertelności na nowotwory złośliwe w skali światowej. Istotne jest tutaj poszukiwanie nowych prognostycznych i diagnostycznych markerów, jak i poznanie specyficznego szlaku metabolicznego komórek rakowych tego organu. Zimmermann i wsp. jako pierwsi określili jakościowe różnice w profilach lotnych metabolitów linii komórek rakowych jelita grubego w porównaniu do prawidłowych komórek. Rozbieżności te dotyczyły ketonów i alkoholi, które zostały oznaczone za pomocą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas (GC/MS). Wykryte zostały związki po raz pierwszy związane z ludzkim metabolizmem: undekan-2-ol oraz pentadekan-2-on (14).
Technika GC/MS daje także duże możliwości oznaczenia w oddechu lotnych biomarkerów gruźlicy płuc. Identyfikowanymi związkami są: naftalen, 1-metyl, 3-heptanon, metylocykloheksan, heptan, 2,2,4,6,6-pentametyl, benzen, 1-metyloetyl, cykloheksan oraz 1,4-dimetyl. Badania próbek wydychanego powietrza, pośród ogromu znalezionych w nich związków, umożliwiają rozróżnienie pacjentów hospitalizowanych od grupy kontrolnej (15).
Innym obszarem zastosowań technik łączonych jest diagnostyka chorób sercowo-naczyniowych. GC/MS wykorzystuje się do pomiaru poziomu izoprenu, węglowodoru będącego miernikiem stresu oksydacyjnego, w próbkach oddechu pacjentów cierpiących na przewlekłą niewydolność serca (16). Stres tlenowy odgrywa także krytyczną rolę w miażdżycy tętnic. W poszukiwaniu markerów stresu oksydacyjnego, analizuje się skład lipidów błony komórkowej erytrocytów u chorych na cukrzycę typu drugiego. Dzięki chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią mas znaleziono w komórkach krwi 3,5,7-cholestarien, będący produktem utlenienia cholesterolu. Zatem stosowana technika jest użyteczna w prognozowaniu przedklinicznej miażdżycy tętnic u chorych (17). Haigh i wsp. zmierzyli poziomy cytotoksycznych i miażdżycorodnych utlenionych produktów cholesterolu (oksysteroli) w żółci oraz kamieniu żółciowym, pobranych od pacjentów podczas zabiegu wycięcia pęcherzyka żółciowego, przy pomocy GC/MS. W badanych próbkach zidentyfikowano cholesta-4,6-dien-3-on oraz cholest-4-en-3-on (18).
8-hydroksy-2´deoksyguanozyna (8OHdG) jest rozważana jako doskonały marker utleniających uszkodzeń DNA związanych z chorobami, takimi jak np. rak. Związek ten można oznaczać za pomocą GC/MS w moczu pacjentów z różnymi nowotworami złośliwymi. Technika ta stanowi idealną metodę do monitorowania podniesionych stężeń tego nukleozydu w płynie ustrojowym chorych oraz do obrazowania jego stopniowego spadku u pacjentów przyjmujących chemioterapię oraz poddawanych leczeniu chirurgicznemu (19).
Varesio i wsp. zastosowali CE-MS oraz LC-MS do wykrycia w osoczu peptydów beta-amyloidowych (Ab), markerów choroby Alzheimer (AD). Związki te odkładają się w mózgu osób z tym zaburzeniem neurozwyrodnieniowym, a później gromadzą się we krwi. Ich identyfikacja i oznaczenie w osoczu może więc być pomocne w diagnozie AD. Zbadano, że LC-MS jest bardziej odpowiednią techniką do monitorowania peptydów Ab w płynach biologicznych niż CE-MS ze względu na większą czułość. Choć elektroforeza kapilarna posiada tę zaletę, że umożliwia regulację rozdziału przez korekcję pH analitu roztworem buforowym, to jednak niedostateczna czułość CE-MS w zakresie pewnych stężeń biologicznych może utrudniać analizę (20).
Techniki łączone w badaniach farmakokinetyki, farmakodynamiki, biorównoważności oraz dostępności biologicznej leków
Chromatograficzne techniki łączone oparte na MS znalazły zastosowanie w monitoringu terapii nowotworowych. LC-MS/MS jest wykorzystywana do oszacowania farmakokinetyki i biorozprzestrzeniania się moteksafiny gadolinium (MGd) używanej w leczeniu: dziecięcych guzów mózgu, chłoniakach, rakach trzustki i dróg żółciowych. LC-MS/MS, wykazująca się krótkim czasem analizy i wyjątkową selektywnością, może być używana do rutynowych badań klinicznych próbek osocza (21). Zorza i Puozzo zastosowali chromatograf cieczowy sprzężony ze spektrometrem mas do oznaczenia vinorelbiny, alkaloidowego leku przeciwnowotworowego w osoczu, krwi, moczu i kale. Podanie tego środka drogą pokarmową wymaga informacji o jego metabolizmie i w konsekwencji większej czułości i specyficzności analitycznych narzędzi (22). Terapia borowo-neutronowa (BNCT) jest metodą leczenia niektórych typów nowotworów, zwłaszcza mózgu, np. gliboblastomy. Polega ona na wprowadzaniu do organizmu nieradioaktywnych związków boru, które możliwie selektywnie osadzają się w tkance nowotworowej, następnie napromieniowuje się pacjentów wiązką neutronów, w wyniku czego powstają cząstki o małym zasięgu, które niszczą lokalne komórki rakowe. Istnieją doniesienia literaturowe o stosowaniu techniki łączonej CE-MS w próbkach biologicznych, w celu oceny skuteczności tej obiecującej w leczeniu nowotworów terapii. Badania takie są potrzebne, gdyż precyzyjna wiedza na temat drogi dystrybucji związków boru w tkankach nowotworowych i zdrowych jest wciąż niedostateczna. Pitois i wsp. oznaczyli aminokwasowe związki boru (BPA) w szczepach ludzkich komórek, natomiast Mauri i wsp. w moczu chorych przed i po dożylnym podaniu tych związków. Elektroforeza kapilarna umożliwia separację BPA od aminokwasów bez potrzeby szczególnego przygotowania próbek, natomiast spektrometria mas z pułapką jonową i jonizacją przez elektrorozpylanie zapewnia wysoką czułość i selektywność takiej analizy (23, 24).
Analiza metabolizmu leków stosowanych w zaburzeniach układu krążenia to kolejne wyzwanie, w którym sprawdzają się techniki łączone. Lausecker i Fisher, przy pomocy HPLC-MS/MS, zbadali skład enancjomeryczny leku przeciwciała insuliny w osoczu po podaniu jego racemicznej postaci chorym na cukrzycę typu II ze współistniejącą miażdżycą. Do wykonania tych oznaczeń wystarczyło tylko 40 μL osocza (25). Inni badacze zastosowali LC-MS/MS do oceny dostępności biologicznej analogicznego środka – glimepirydu w ludzkim osoczu (26). Technika chromatografii cieczowej sprzężonej z tandemową spektrometrią mas posłużyła do identyfikacji olmesartanu (proleku ulegającemu biotransformacji do postaci czynnej) w osoczu pacjentów z wysokim ciśnieniem krwi (27). Yuan i wsp. wykorzystali LC-MS/MS do jednoczesnego oznaczenia w osoczu ramiprilu (środka używanego w leczeniu nadciśnienia oraz powiązanych chorób sercowo-naczyniowych) oraz jego aktywnego metabolitu ramiprilatu (28). Yang i wsp. z kolei zastosowali LC-MS/MS w celu określenia farmakokinetyki i składu chiralnego karwedilolu (stosowanego w terapii przewlekłej niewydolności serca) w osoczu (29). HPLC/MS wspomaga wykonane w osoczu krwi badania kliniczne handlowo dostępnych tabletek enalaprylu, proleku chroniącego serce oraz tworzonej w organizmie jego aktywnej formy – enalaprilatu (30).
Inni autorzy dokonali, stosując HPLC-MS/MS, analizy osocza na zawartość AL-5848(+) enancjomeru fluprostenolu – trawoprostu, substancji czynnej kropli do oczu stosowanej w leczeniu jaskry (31).
LC-MS/MS wykorzystywana jest w terapii chorób alergicznych do jednoczesnej identyfikacji w ludzkim osoczu pseudoefedryny i cetyryzyny, substancji czynnych leków przeciwhistaminowych. Zaletą tej metody jest proste przygotowanie próbek do analizy, polegające jedynie na jednoetapowym strąceniu białek (32).
Saux i wsp. zastosowali LC-MS/MS do równoczesnego biomonitoringu stężeń siedmiu nukleozydów (abakawiru, didanozyny, lamiwudyny, stawudyny, zalcytabiny, azydotymidyny oraz tenofowiru), inhibitorów odwróconej transkryptazy, obecnie używanych do leczenia infekcji wirusem HIV oraz zespołu AIDS. Za matrycę do badań leków przeciwretrowirusowych posłużyło osocze chorych (33). Shockcor i wsp. za pomocą bezpośredniego połączenia LC-NMR-MS sprawdzili w moczu ochotników zainfekowanych wirusem HIV metabolizm innego nukleozydowego inhibitora odwróconej transkryptazy: 5-chloro-1-(2´,3´-dideoksy-3´-fluoro-erytro-pentofuranozylo)uracylu (BW935U83) (34).
Inni uczeni za pomocą techniki LC-MS/MS wykryli w osoczu krwi zolmitriptan-selektywnego agonistę receptorów serotoninowych znajdującego zastosowanie w leczeniu migreny oraz jego aktywny metabolit-N-Desmetylozolmitriptan (35).
Niedobór witaminy K powoduje spadek gęstości mineralnej oraz wzrost resorpcji kości. Wśród ważnych metod do określania farmakokinetyki i farmakodynamiki kapsułek witaminy K w ludzkim osoczu wymienia się GC-MS i HPLC-APCI-MS (36).
Istnieją doniesienia literaturowe o zastosowaniu technik LC-ESI-MS oraz CE-UV-MS w celu wykrycia piętnastu 1,4- benzodiazepin w próbkach włosów pacjentów leczonych diazepamem i temazepamem, znanych jako środki przeciwdrgawkowe i zwiotczające mięśnie. Obie technologie są odpowiednie do analizy ludzkich włosów, przy czym CE-UV-MS wykazuje się lepszym rozdziałem, natomiast LC-ESI-MS charakteryzuje większa czułość (37).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Dunn WB, Ellis DI: Metabolomics: current analytical platforms and methodologies. Trends Anal Chem 2005; 24; 285-294. 2. Johnstone RAW, Rose ME: Spektrometria mas. Podręcznik dla chemików i biochemików. Warszawa: PWN 2001; s. 131, 147, 265. 3. Yang Z: Online hyphenated liquid chromatography-nuclear magnetic resonance spectroscopy-mass spectrometry for drug metabolite and nature product analysis. J Pharm Biomed Anal 2006; 40; 516-527. 4. Mayboroda OA et al.: Amino acid profilling in urine by capillary zone electrophoresis-mass spectrometry. J Chromatogr A 2007; 1159: 149-153. 5. Kuhara T: Diagnosis of inborn errors of metabolism using filter paper urine, urease treatment, isotope dilution and gas chromatography-mass spectrometry. J Chromatogr B 2001; 758: 3-25. 6. Barshop BA: Metabolomic approaches to mitochondrial disease: correlation of urine organic acids. Mitochondrion 2004; 4: 521-527. 7. Hasagawa Y et al.: Prenatal diagnosis for organic acid disorders using two mass spectrometric methods, gas chromatography mass spectrometry and tandem mass spectrometry. J Chromatogr B 2005; 823: 13-17. 8. Bowron A et al.: Increased HVA detected on organic acid analysis in a patient with Costello syndrome. J Inherit Metab Dis 2005; 28: 1155-1156. 9. Marcos J et al.: The implications of 7-dehydrosterol-7-reductase deficiency (Smith-Lemli-Opitz syndrom) to neurosteroid production. Steroids 2004; 69: 51-60. 10. Shackleton C et al.: Identification of 7(8) and 8(9) unsaturated adrenal steroid metabolites produced by patient with 7-dehydrosterol-Δ7 reductase deficiency (Smith-Lemli-Opitz syndrome). J Steroid Biochem Mol Biol 2002; 82; 225-232. 11. Ferrer I et al.: Separation and identification of plasma short-chain acylocarnitine isomers by HPLC/MS/MS for the differential diagnosis of fatty acid oxidation defects and organic acidemias. J Chromatogr B 2007; 860: 121-126. 12. Elter ML, Eichhorst J, Lehotay DC: Clinical determination of 17-hydroxyprogesterone in serum by LC-MS/MS: Comparison to Coat-A-Count(tm) RIA method. J Chromatogr B 2006; 840: 69-74. 13. Norton D et al.: High performance liquid chromatography-tandem mass spectrometry (HPLC/MS/MS) assay for chiral separation of lactic acid enantiomers in urine using a teicoplanin based stationary phase. J Chromatogr B 2007; 850: 190-198. 14. Zimmermann D et al.: Determination of volatile products of human colon cell line metabolism by GC/MS analysis. Metabolomics 2007; 3: 13-17. 15. Philips M et al.: Volatile biomarkers of pulmonary tuberculosis in the breath. Tuberculosis 2007; 87: 44-52. 16. McGrath LT, Patric R, Silke B: Breath isoprene in patients with heart failure. Eur J Heart Failure 2001; 3: 423-427. 17. Miwa S et al.: Relationship between carotid atherosclerosis and erythrocyte membrane cholesterol oxidation products in type 2 diabetic patients. Diabetes Res Clin Pract 2003; 61: 81-88. 18. Haigh WG, Lee SP: Identification of oxysterols in human bile and pigment gallstones. Gastroenterology 2001; 121: 118-123. 19. Mei S et al.: Determination of urinary 8-hydroxy-2´-deoxyguanosine by two approaches-capillary electrophoresis and GC/MS: An assay for in vivo oxidative DNA damage in cancer patients. J Chromatogr B 2005; 827: 83-87. 20. Varesio E et al.: Nanoscale liquid chromatography and capillary electrophoresis coupled to electrospray mass spectrometry for the detection of amyloid-β peptide related to Alzheimer´s disease. J Chromatogr A 2002; 974: 135-142. 21. Miles DR et al.: Validation and use of three complementary analytical methods (LC-FLC, LC-MS/MS and ICP-MS) to evaluate the pharmacokinetics, biodistribution and stability of motexafin gadolinium in plasma and tissues. Anal Bioanal Chem 2006; 385: 345-356. 22. Zorza G, Puozzo C: New sensitive liquid chromatography method coupled with tandem mass spectrometric detection for the clinical of vinorelbine and its metabolites in blood, plasma, urine and faeces. J Chromatogr A 2001; 926: 11-20. 23. Pitois A et al.: Capillary electrophoresis-electrospray mass spectrometry and HR-ICP-MS for the detection and quantification of 10B-boronophenylalanine (10B-BPA) used in boron neutron capture therapy. Anal Bioanal Chem 2006; 384: 751-760. 24. Mauri PL et al.: New approach for the detection of BSH and its metabolites using capillary electrophoresis and electrospray ionization mass spectrometry. J Chromatogr B 2003; 788: 9-16. 25. Lausecker B, Fischer G: Determination of the enantiomeric composition of a new insulin sensitizer in plasma samples from non-clinical and clinical investigation using chiral HPLC with electrospray tandem mass spectrometric detection. J Chromatogr B 2006; 835: 40-46. 26. Juzuak N et al.: Determination of glimepiride in human plasma by LC-MS-MS. Chromatographia 2007; 66: 165-168. 27. Vaidya VV et al.: LC-MS-MS determination of olmesartan in human plasma. Chromatographia 2008; 67: 147-150. 28. Yuan B et al.: Simultaneous determination of ramipril and its active metabolite ramiprilat in human plasma by LC-MS-MS. Chromatographia 2008; 68: 533-539. 29. Yang E et al.: Stereoselective analysis of carvedilol in human plasma using HPLC/MS/MS after chiral derivatization. J Pharm Biomed Anal 2004; 36: 609-615. 30. Pisarev VV: HPLC/MS determination of enalapril and enalaprilat in the blood plasma. Pharmaceutical Chemistry Journal 2005; 39: 49-52. 31. McCue BA et al.: Determination of travoprost and travoprost free acid in human plasma by electrospray HPLC//MS/MS. J Pharm Biomed Anal 2002; 28: 199-208. 32. Ming M et al.: Development and evaluation of an efficient HPLC/MS/MS method for the simultaneous determination of pseudoephedrine and cetirizine in human plasma: Application to Phase-I pharmacokinetic study. J Chromatogr B 2007; 846: 105-111. 33. Le Saux T et al.: Quantification of seven nucleoside/nucleotide reverse transcriptase inhibitors in human plasma by high-performance liquid chromatography with tandem mass-spectrometry. J Chromatogr B 2008; 865: 81-90. 34. Shockcor JP et al.: Application of directly coupled LC-NMR-MS to the structural elucidation of metabolites of the HIV-1 reverse-transcriptase inhibitor BW935U83. J Chromatogr B, 2000; 748: 269-279. 35. Kilic B et al.: Simultaneous LC-MS-MS determination of zolmitriptan and its active metabolite N-Desmethylzolmitriptan in human plasma. Chromatographia 2007; 66: 129-133. 36. Song O et al.: HPLC-APCI-MS for the determination of vitamin K1 in human plasma: Method and clinical application. J Chromatogr B 2008; 875; 541-545. 37. McClean S et al.: Determination of 1,4-benzodiazepines and their metabolites by capillary electrophoresis and high-performance liquid chromatography using ultraviolet and electrospray ionisation mass spectrometry. J Chromatogr A 1999; 838: 273-291. 38. Stulten D et al.: Isolation and characterization of a new human urinary metabolite of diclofenac applying LC-NMR-MS and high-resolution mass analyses. J Pharm Biomed Anal 2008; 47: 371-376. 39. Clarke A et al.: A new formulation of selegiline: improved bioavailability and selectivity for MAO-B inhibition. J Neural Transm 2003; 110: 1241-1255. 40. Thuyne WV, Van Eenoo P, Delbeke FT: Implementation of gas chromatography combined with simultaneously selected ion monitoring and full scan mass spectrometry in doping analysis. J Chromatogr A 2008; 1210: 193-202. 41. de Oca Porto RM et al.: Gas chromatography/mass spectrometry characterization of urinary metabolites of danazol after oral administration in human. J Chromatogr B 2006; 830; 178-183. 42. Zierau O et al.: Detection of anabolic steroid abuse using a yeast transactivation system. Steroids 2008; 73: 1143-1147. 43. Thevis M, Schanzer W: Current role of LC-MS(/MS) in doping control. Anal Bioanal Chem 2007; 388: 1351-1358. 44. Wu Y-H et al.: Integration of GC/EI-MS and GC/NCI-MS for simultaneous quantitative determination of opiates, amphetamines, MDMA, ketamine, and metabolites in human hair. J Chromatogr B 2008; 870: 192-202. 45. Welch MJ, Sniegoski LT, Tai S: Two new standard reference materials for the determination of drugs of abuse in human hair. Anal Bioanal Chem 2003; 376: 1205-1211. 46. Jimenez C et al.: Stability studies of amphetamine and ephedrine derivatives in urine. J Chromatogr B 2006; 843: 84-93. 47. Villain M et al.: Ultra-rapid procedure to test for g-hydroxybutyric acid in blood and urine by gas chromatography-mass spectrometry. J Chromatogr B 2003; 792: 83-87. 48. Kamata T et al.: Direct detection of serum psilocin glucuronide by LC/MS and LC/MS/MS: time-courses of total and free (unconjugated) psilocin concentrations in serum specimens of a "magic mushroom" user. Ferensic Toxicol 2006; 24: 36-40. 49. Dyne D, Cocker J, Wilson HK: A novel device for capturing breath samples for solvent analysis. Sci Total Environ 1997; 199: 83-89. 50. Kremer D, Ilgen G, Feldmann J: GC-ICP-MS determination of dimethylselenide in human breath after ingestion of 77Se-enriched selenite: monitoring of in-vivo methylation of selenium. Annal Bioanal Chem 2005; 383: 509-515. 51. Fan Z et al.: Simultaneous determination of nicotine and its nine metabolites in human urine by LC-MS-MS. Chromatographia 2008; 68: 623-627. 52. Wahl HG et al.: Simultaneous analysis of the di(2-ethylhexyl) phthalate metabolites 2 ethylhexanoic acid, 2-ethyl-3-hydroxyhexanoic acid and 2-ethyl-3-oxohexanoic acid in urine by gas chromatography-mass spectrometry. J Chromatogr B 2001; 758: 213-219. 53. Michalke B et al.: Manganese species from human serum, cerebrospinal fluid analyzed by size exclusion chromatography-, capillary electrophoresis coupled to inductively coupled plasma mass spectrometry. J Trace Elem Med Biol 2007; 21: 4-9. 54. Tranfo G et al.: Validation of an HPLC/MS/MS method with isotopic dilution for quantitative determination of trans, trans-muconic acid in urine samples of workers exposed to low benzene concentrations. J Chromatogr B 2008; 867: 26-31. 55. Zolodz MD et al.: A GC-MS/MS method for the quantitative analysis of low levels of the tyrosine metabolites maleylacetone, succinylacetone, and the tyrosine metabolism inhibitor dichloroacetate in biological fluids and tissues. J Chromatogr B 2006; 837: 125-132.
