We have compared effects on intravenous (propofol) vs. inhalational (isoflurane-N₂O) anaesthesia on arterial oxygen and CO₂ partial pressures, end-tidal CO₂ concentration, blood pressure and heart rate during one-lung ventilation.
Sixty-four patients, aged 19-73, scheduled for elective lung cancer surgery, were randomly divided to receive etomidate- isoflurane-N₂O or propofol-N₂O anaesthesia. Physiologic variables were noted at four time points: 15 min after induction, 15 min after the start of one-lung ventilation, 15 min after tumour removal and 15 min after closure of the thorax.
We could not find any significant differences in measured parameters between the groups; blood pressure was less stable in the propofol group.

Celem pracy była ocena wpływu znieczulenia złożonego z użyciem propofolu i izofluranu na wybrane parametry krążeniowo-oddechowe podczas zabiegu torakochirurgicznego wymagającego zastosowania wentylacji jednego płuca.
Analizę przeprowadzono u 64 pacjentów w wieku 19-73 lat, których losowo podzielono na 2 grupy. W grupie I (n=31) zastosowano indukcję dożylną etomidatem, a znieczulenie podtrzymywano izofluranem w stężeniu 0,8-1,5% obj. W grupie II (n=33) do indukcji i podtrzymania anestezji zastosowano propofol.
Prężność tlenu i dwutlenku węgla we krwi tętniczej, końcowo-wydechowe stężenie dwutlenku węgla, saturację krwi tętniczej oraz ciśnienie tętnicze krwi i częstość skurczów serca rejestrowano w wybranych punktach czasowych: 1) 15 min. po indukcji po uzyskaniu ustabilizowanej wentylacji obu płuc, 2) 15 min. po rozpoczęciu wentylacji jednego płuca, 3) 15 min. po chirurgicznym usunięciu zmiany nowotworowej płuca, 4) 15 min. po zamknięciu klatki piersiowej.
Stwierdzono, że znieczulenie złożone z zastosowaniem izofluranu i propofolu wywiera zbliżony wpływ na wybrane parametry krążeniowo-oddechowe podczas kolejnych etapów zabiegu torakochirurgicznego z zastosowaniem wentylacji jednego płuca. Wykazano również, że w przebiegu całego znieczulenia większe wahania ciśnienia skurczowego krwi występują podczas anestezji propofolem.

Prowadzenie wentylacji jednego płuca (one lung ventilation, OLV) podczas zabiegu torakochirurgicznego zapewnia dobre warunki operacyjne oraz zabezpiecza chorego przed ewentualnym zakażeniem zdrowego miąższu. Taki sposob wentylacji i ułożenie boczne wpływają niekorzystnie na warunki wymiany gazowej, powodując wzrost przecieku śródpłucnego i spadek prężności tlenu we krwi [1, 2, 3]. Pewną ochronę przed niedotlenieniem zapewnia mechanizm obkurczenia naczyń płucnych pod wpływem miejscowej hipoksji (hypoxic pulmonary vasoconstriction, HPV) i redystrybucja przepływu krwi z rejonów niedodmowych, (które w pozycji na boku obejmują górne, niewentylowane płuco) do dolnego, wentylowanego płuca. Ponieważ zachowanie zjawiska HPV w możliwie maksymalnym zakresie jest podczas operacji z prowadzeniem OLV korzystne, więc należałoby stosować anestetyki dożylne, których hamujący wpływ na HPV jest znikomy [1, 2, 3].

Anestetyki wziewne posiadają stosunkowo dużą siłę działania, są szybko eliminowane, rozszerzają oskrzela i zmniejszają ich reaktywność, jednak wiadomo, że hamują zjawisko HPV w stopniu zależnym od dawki [4, 5, 6, 7]. Wyniki badań dotyczących klinicznego znaczenia takiego działania nie są jednoznaczne [6, 8, 9]. Panuje powszechnie pogląd, że w ocenie wpływu anestetyków wziewnych na HPV należy raczej brać pod uwagę ich działanie na układ krążenia, a także obecność innych czynników modyfikujących HPV pośrednio lub bezpośrednio, jak: hipokapnia, hipotermia, alkaloza metaboliczna lub stosowane leki [1, 3, 10, 11].

Do zabiegów torakochirurgicznych kwalifikowani są często chorzy z licznymi obciążeniami, szczególnie w zakresie układu krążenia. Równie ważne dla bezpieczeństwa chorego jest więc śródoperacyjne utrzymanie rzutu minutowego serca na poziomie zbliżonym do stanu sprzed anestezji. Udowodniono, że zachowanie wysokiego rzutu minutowego podczas zabiegu wpływa na zmniejszenie okołooperacyjnej zachorowalności i umieralności zwłaszcza u chorych z chorobą serca lub schorzeniami układu oddechowego [12, 13]. W codziennej praktyce anestezjologicznej, podczas dużych procedur torakochirurgicznych najczęściej stosuje się obecnie znieczulenie dożylne propofolem lub też anestezje wziewne, które to znieczulenia na ogół łączone są z wysoką blokadą zewnątrzoponową [2, 3, 8, 13]. Interesujące wydaje się więc porównanie znieczulenia złożonego z użyciem propofolu ze znieczuleniem złożonym przy użyciu anestetyków wziewnych.

Celem pracy była ocena wpływu anestezji złożonej z użyciem propofolu i izofluranu na wybrane parametry krążeniowo-oddechowe podczas zabiegu torakochirurgicznego wymagającego zastosowania OLV.

Po uzyskaniu zgody Komisji Etycznej badaniami objęto grupę 64 chorych (20 kobiet, 44 mężczyzn) operowanych z powodu nowotworu płuc. Do badań kwalifikowano pacjentów należących do II lub III grupy ryzyka operacyjnego w skali ASA. U wszystkich chorych wykonano przed zabiegiem badanie spirometryczne z oceną nasilonej objętości jednosekundowej (FEV1) i oceną, jaki odsetek objętości życiowej stanowi ta wartość (FEV1%VC). Z badań wykluczono chorych z niewydolnością nerek lub wątroby.

Wszystkich chorych premedykowano domięśniowo atropiną (Polfa) w dawce 0,01 mg kg^-1, fentanylem (Polfa) w dawce 0,1 mg i dehydrobenzperidolem (Droperidol, Gedeon Richter, H) w dawce 5 mg. U wszystkich chorych po założeniu bezpośredniego pomiaru ciśnienia tętniczego, a przed rozpoczęciem indukcji, wykonano gazometrię krwi tętniczej.

Chorych podzielono losowo na dwie grupy w zależności od rodzaju środka zastosowanego do indukcji i podtrzymania anestezji.

W grupie I (n=31) indukcję przeprowadzano fentanylem w dawce 0,1 mg oraz etomidatem (Hypnomidate, Janssen Pharmaceutica, B) w dawce 0,3 mg kg^-1, a znieczulenie podtrzymywano izofluranem (Forane, Abbott, GB) w dawce 0,8-1,5% objętości i mieszaniną 50% podtlenku azotu z tlenem w stosunku objętościowym 1: 1.

W grupie II (n=33) indukcję przeprowadzono fentanylem w dawce 0,1 mg oraz propofolem (Diprivan, Zeneca, GB) w dawce 2 mg kg^-1, a anestezję podtrzymywano ciągłym wlewem propofolu w dawce 4-6 mg kg^-1 i mieszaniną 50% podtlenku azotu i tlenu jak w grupie I.

W obu grupach chorzy byli intubowani rurką dooskrzelową o podwójnym świetle (Robertshaw Broncho-Cath, Mallinckrodt, IRL). Prawidłową pozycję rurki intubacyjnej kontrolowano poprzez osłuchiwanie po każdej zmianie pozycji pacjenta. W celu zwiotczenia chorych podawano suksametonium (Chlorsuccillin, Jelfa) w dawce 1,5 mg kg^-1 po prekuraryzacji 5 mg atrakurium (Tracrium, Glaxo-Wellcome, GB). Podczas zabiegu zwiotczenie uzyskiwano podając atrakurium w dawce wstępnej 0,5 mg kg^-1, a następnie we wlewie ciągłym. Stopień zwiotczenia monitorowano klinicznie oraz za pomocą stymulatora nerwów obwodowych typu TOF-Guard (Organon Teknika N. V., B) zachowując 0 – 5% początkowej siły skurczu. Po zakończeniu operacji zwiotczenie mięśni odwracano w razie potrzeby za pomocą neostygminy (Polstigminum, Polfa) po wcześniejszym podaniu atropiny.

Analgezję w obu grupach zapewniano za pomocą fentanylu w dawkach frakcjonowanych po 2 mcg kg^-1, powtarzanych co 20 – 30 min. Podczas zabiegu prowadzono klasyczną wentylację kontrolowaną z okresowym zastosowaniem OLV. Wstępne parametry wentylacji wynosiły 10 ml kg^-1 objętości oddechowej, przy częstości oddechów 12 min^-1, które to parametry później korygowano według potrzeb. Przy wystąpieniu zaburzeń gazometrycznych podczas stosowania OLV wentylację minutową korygowano głównie przez zmianę częstości oddechów. Aby zapobiec potencjalnemu niedotlenieniu chorego podczas OLV, w płucu niewentylowanym stosowano ciągłe dodatnie ciśnienie 5 cm H2O, co uzyskiwano przez insuflację tlenu o przepływie 5 l min^-1 do zestawu CPAP (Broncho-Cath, Mallinckrodt, IRL).

W trakcie znieczulenia monitorowano: EKG, ciśnienie tętnicze krwi metodą bezpośrednią, parametry wentylacji, stan zwiotczenia mięśni poprzecznie prążkowanych, wysycenie hemoglobiny tlenem, stężenie końcowo-wydechowe dwutlenku węgla i ciepłotę ciała. Prężność tlenu i dwutlenku węgla we krwi tętniczej, końcowo-wydechowe stężenia dwutlenku węgla, saturację krwi tętniczej, oraz ciśnienie tętnicze krwi i częstość skurczów serca rejestrowano w wybranych punktach czasowych:

– 15 min. po indukcji po uzyskaniu ustabilizowanej wentylacji obu płuc (pomiar 1),

– 15 min. po rozpoczęciu wentylacji jednego płuca (pomiar 2),

– 15 min. po chirurgicznym usunięciu zmiany nowotworowej płuca (pomiar 3),

– 15 min. po zamknięciu klatki piersiowej (pomiar 4).

Dla każdej z grup wyniki przedstawiono w postaci średniej i odchylenia standardowego. Znaleziono też najwyższą i najniższą zarejestrowaną wartość w zakresie parametrów hemodynamicznych i na tej podstawie obliczono amplitudę tych wartości dla każdego chorego, a następnie wyliczono średnią amplitudę każdego z rejestrowanych parametrów hemodynamicznych dla każdej z grup.

Po potwierdzeniu rozkładu normalnego badanych parametrów (testem Kołmogorowa-Smirnowa) porównano wartości zarejestrowanych parametrów w obu grupach.

W obliczeniach statystycznych zastosowano test t-Studenta dla danych niepowiązanych, lub test Mann-Whitney´a. Jako znamienne przyjęto wartości p<0,05.

W grupie I (9 kobiet, 21 mężczyzn) średni wiek chorych wynosił 56,7 ± 11,4 lat, a średnia masa ciała 71,7 ± 8,8 kg. W grupie II (11 kobiet, 22 mężczyzn) średni wiek wynosił 57,3 ± 10,9 lat, a średnia masa ciała 72,5 ± 16,4 kg. Rozkład chorych według płci, oraz ich wiek i masa ciala nie różniły się znamiennie pomiędzy grupami. Znamiennych różnic nie stwierdzono też w zakresie stanu układu oddechowego przed znieczuleniem (spirometria, gazometria), oraz w zakresie przeprowadzonego zabiegu (tab. I).